Rower. Najważniejszy wynalazek w historii ludzkości
Czy archaiczna, napędzana siłą mięśni fanaberia dziewiętnastowiecznych bogaczy może odgrywać znaczącą rolę w epoce smartfonów, satelitarnego internetu i sztucznej inteligencji? A może należałoby odwrócić to pytanie? Czy te wszystkie innowacje odnajdą się na planecie rowerów? Na Ziemi żadnym innym środkiem transportu nie podróżuje równie wiele osób, co rowerem.
Książka Na okrągło to reportaż, książka historyczna, esej i opowieść podróżnicza w jednym. Wraz z autorem wyruszamy w podróż przez wieki i kontynenty. Od pierwszych wielocypedów aż po dzisiejsze odrodzenie roweru jako ,,zielonego pojazdu". Spotkamy sufrażystki z końca XIX wieku, poszukiwacza, który dzięki dwóm kółkom zdążył na miejsce kolejnej gorączki złota, króla Bhutanu zjeżdżającego ze stoków Himalajów, rikszarza nawigującego w najszybciej rosnącej metropolii świata, a nawet astronautów pedałujących w stanie nieważkości na stacji kosmicznej. Ludzi, którzy nie wyobrażają sobie życia bez dwóch kółek, i takich, dla których są one największą zmorą. Na okrągło to bowiem nie tylko historia technicznej innowacji, ale przede wszystkim opowieść o miłości - i nienawiści - do roweru.
Nieważne czy masz na koncie tysiące przejechanych kilometrów, czy rower to dla Ciebie tylko wspomnienie z dzieciństwa, Jody Rosen wywróci Twoje wyobrażenie o tej wszechobecnej maszynie do góry kołami.
Gdy wiele lat temu pokochałem rower, marzyłem o napisaniu takiej książki. Miałem ambitne zamierzenie: planowałem napisać historię, która będzie interesująca, szeroko zakrojona, ale i osobista, chciałem przekonująco zbliżyć do siebie miasta, ludzi, epoki. Upłynęły lata. No i wreszcie jest książka. Napisał ją Jody Rosen. Dostałem więcej niż marzyłem.
Wesley Morris, zdobywca Nagrody Pullitzera
Doskonała i pozbawiona choćby cienia monotonii. Na okrągło przywołuje skojarzenia z Billem Brysonem czy Rebeccą Solnit.
,,The New York Times Book Review"
Na okrągło jest jak jazda bez trzymanki i do tego w nieznane.
Patrick Radden Keefe, reporter, autor The Empire of Pain
W jaki sposób Jody Rosen sprawił, że tak przejęłam się rowerami? Niebanalnie, z empatią i niewiarygodnie lekkim piórem opowiada historię roweru jako historię współczesności.
Lauren Collins, dziennikarka, autorka książki When in Paris
Wydawnictwo: Wielka Litera
Data wydania: 2023-04-12
Kategoria: Biografie, wspomnienia, listy
ISBN:
Liczba stron: 408
Tytuł oryginału: TWO WHEELS GOOD: The History and Mystery of the Bicycle
Przeczytane:2023-08-14, Ocena: 4, Przeczytałam, Mam, Wyzwanie - wybrana przez siebie liczba książek w 2023 roku, Egzemplarz recenzencki, Insta challenge. Wyzwanie dla bookstagramerów 2023, czytam regularnie, Przeczytaj tyle, ile masz wzrostu – edycja 2023,
Kto z Was uwielbia jeździć na rowerze lub chociaż raz na jakiś czas zajmuje miejsce na siodełku, by przez chwilę popedałować? Dla mnie rower był ważną częścią dzieciństwa; nauczyłem się jeździć dość późno, więc kiedy już błędnik przestał szaleć, grożąc szybkim i niekontrolowanym spotkaniem z ziemią, jeździłem wszędzie, gdzie się dało. Dzisiaj sięgam po niego rzadziej, bo wyciąganie go z ciasnej blokowej piwnicy odbiera chęć na przejażdżkę. Pamiętam każdy swój rower i niektóre z bardziej spektakularnych wywrotek, i sporą część z tych dłuższych wycieczek, a niektóre trasy wryły mi się na stałe w mózgu. Dobrze rozumiem, czemu ktoś miałby pisać o rowerach, dlatego nie dziwię Jody'emu Rosenowi, jeśli chodzi o dobór tematu. Zadziwiło mnie jednak, jak wiele opowieści jest z nimi związanych.
Na okrągło. Sekretne życie roweru stanowi zbiór reportaży dotyczących bohatera pojawiającego się w tytule. Zdarza się, że zjeżdża on na drugi tor, kiedy autor przybliża inne postaci bądź problemy, ale cały czas pozostaje gdzieś w pobliżu, ciągle słychać brzęczenie łańcucha. Rosen przygląda się bicyklowi od jego nieoczywistych początków i opisuje jego rozwój w wielu różnych obszarach. Sądzę, że w równym stopniu jest to książka o rowerze, jak i o historii fascynacji jednośladem (czasami wielośladem, ale trzymajmy się klasycznej wersji). Znajdziemy bowiem w tekstach Rosena całą masę pedałujących zapaleńców, z autorem na czele, dla których dwa kółka są całym życiem.
Rosen nie stara się jedynie przybliżyć początków roweru i nazwisk największych fascynatów. Dziennikarz skupia się na znaczeniu tej maszyny dla ludzkości; wyjaśnia, czemu możemy uważać ten wynalazek za jeden z najważniejszych w dziejach naszego gatunku. Znajdziemy reportaże, w których autor przybliża historię roweru, w innych skupia się na nim jako na dziele sztuki, źródle obsesji sportowej, a nawet erotycznej; przedstawia znaczenie dwóch kółek na zmiany społeczne, od emancypacji kobiet do wykluczenia komunikacyjnego; wskazuje, że rower może być filozofią, nawet podstawą działania państwa. Wszystko to jednak ma dla mnie trochę anegdotyczny charakter, jest wielkim zbiorem ciekawostek, składających się na książkę. Doceniam gigantyczną pracę dziennikarską, którą Rosen wykonał, by zebrać materiał do reportaży, ale literacko, poza lekkim piórem, jest bardzo prosta - co nie musi być wadą dla każdego.
Dla fana rowerów Na okrągło okaże się zapewne lekturą interesującą, która przybliży informacje o ulubionym środku transportu. I trzeba oddać Rosenowi, że potrafi zaciekawić - dobór tematów, których dotyka, czy przytaczane przez niego przykłady przyciągają uwagę czytelnika. Autor dzieli się także własnymi doświadczeniami, więc to widoczne zaangażowanie budzi sympatię. Polecam jednak czytać reportaże Rosena pojedynczo, żeby nie dostać zadyszki. Zazwyczaj jeżdżę rowerem na krótkich dystansach, a ta podróż, przejechana niemal jednym ciągiem, okazała się ciut męcząca.