Juda nieznany
Thomas Hardy

"Niech zginie dzień, któregom się urodził, i noc, w którą rzeczono: Począł się człowiek". "Juda nieznany" jest ostatnią powieścią Thomasa Hardy'ego. Tytułowy Juda Fawley od zawsze marzył o tym by podążyć drogą nauki. Już jako dziecko z gigantycznym samozaparciem studiował księgi by pewnego dnia udać się do mitycznego miasta Christminster, kolebki szeroko pojętej wiedzy. Jego wielkie marzenia przerywa miłość do Arabelli Donn. Kobieta podstępem wymusza na mężczyźnie małżeństwo twierdząc, że jest z nim w ciąży. Juda zmuszony jest dostosować się do nowych warunków. Odkłada książki i najmuje się do pracy by utrzymać rodzinę. Bardzo szybko okazuje się jednak, że został oszukany. Porzuca więc Arabellę i wyjeżdża do miasta swoich marzeń. Jednak i tu los mu nie sprzyja. Zamiar podjęcia studiów przez Judę zostaje mu odradzony przez jednego z wielkich i wspaniałych profesorów. Ów człowiek radzi mu by nie wyłamywał się z własnej klasy społecznej i trzymał się fachu kamieniarza, który to fach zapewni mu byt. W Christminster Juda poznaje swoją kuzynkę Sue. Jej podejście do życia imponuje mężczyźnie. Kobieta rozumie jego marzenia i ambicje. Tak jak Juda buntuje się przeciwko ustalonym regułom, które rządzą światem. Mężczyzna odnajduje w niej miłość swojego życia. Młodzi zaczynają spędzać ze sobą dużo czasu. Jedna z ich całodniowych wycieczek kończy się wydaleniem Sue z seminarium nauczycielskiego za "złe prowadzenie się". Rozczarowana wiadomością o byłej żonie Judy, aby ratować swoją reputację poślubia dużo starszego od siebie nauczyciela, którego nie darzy żadnym uczuciem. Jednak i ten związek trwa bardzo krótko. Juda i Sue decydują się na wspólne życie bez ślubu. Czują, że choć w obliczu prawa są rozwiedzeni, to ślubowali komu innemu. Ich wspólna droga doprowadzi ich do tragedii. Odtąd będą szukać swojego miejsca w wielu miastach jak najdalej od tych, w których ktoś mógłby ich rozpoznać. Choć żyją jak małżeństwo wspólnie wychowując dzieci i zarabiając na ich utrzymanie według otaczającego ich świata to postępowanie odbierane jest jako niemoralne, a przyjęty przez nich model życia jest nie do przyjęcia dla konserwatywnej wspólnoty. Tragiczną śmierć dzieci kobieta odbierze jako karę za życie według własnych, nieakceptowanych przez kościół, a co za tym idzie, grzesznych, zasad. Z pewnością w XIX-wiecznej prowincjonalnej wspólnocie każda próba wyłamania się z ustalonego porządku była skazana na porażkę. Autor powieści dzięki postaciom swoich bohaterów ukazał jaki ówcześnie funkcjonował model życia i czym skończyć się mógł bunt wobec obowiązujących reguł. Dziś możemy obserwować wiele pomysłów na życie. Tym samym lektura powieści skłania do refleksji jak wiele jednostek na przełomie wieku zmagać się musiało z podobnymi dylematami, co, dzięki ich uporowi i otwartemu umysłowi, doprowadziło do rzeczywistości, w której żyjemy. Patetyczny styl sprawia, że lektura miejscami wydaje się nudna. Według mnie warto przeczytać ze względu na zawartą w niej treść.

(Kliknij aby rozwinąć opinię)

Miałam trudności z oceną tej powieści. Bo z jednej strony owszem, nowatorskie spojrzenie, niecodzienne jak na XIX wiek podejście do sprawy małżeństwa, ale z drugiej jakoś tak to napisane zbyt melancholijnie, egzaltowanie. Styl ładny, acz denerwujący, jednocześnie przyciąga i odrzuca, natomiast bohaterowie zbyt irytujący, żeby nie zgrzytać zębami podczas lektury. (Ocena: 4,5/6)

(Kliknij aby rozwinąć opinię)

"Wyszli razem z namiotu [...] ale niechętni sobie i w nastroju wzajemnych pretensji zwyczajnym u przeciętnych chrześcijańskich małżonków" O żeż, jak mnie ta książka wkurzała, a właściwie nie książka, tylko jej główni bohaterowie. Ciapowaty Juda, wiecznie z głową w chmurach, dający sobą manipulować jak jakiś nierozgarnięty dzieciak. Oraz jego neurotyczna żona - nie żona Zuzanna, zwana Sue. Sue, która najpierw przekabaca Judę na swoje, a potem ma o to do niego żal. Oraz ta druga żona - nie żona, która potrafiła swoim maleńkim jednak jakże cwanym móżdżkiem wymyślić sposób, by dopiąć swego chciejstwa. A może po prostu ludzie, którzy wyprzedzili swoją epokę i za to zostali ukarani, biedni poczciwcy, których rozjechały koła ówczesnego ogólnego światopoglądu. Ja wiem, że te postacie takie musiały być, by książka była tak świetna. Jednak nie zmienia to faktu, że mnie wkurzały Zresztą, jak się okazuje nie tylko mnie. Wkurzyły tak wszystkich dostojników ówczesnych mających posłuch i władzę i spowodowały takie zmasowane ataki na autora, że aż biedak stwierdził, że rzuca powieściopisarstwo w diabły. I niestety tak też zrobił, uważam, że z ogromną stratą dla normalnie myślących potomnych. Mógł napisać jeszcze wiele świetnych powieści, takich jak "Juda nieznany", a może i lepszych. Polecam.

(Kliknij aby rozwinąć opinię)