Izbica, Izbica
Rafał Hetman

"Izbica, Izbica" Rafał Hetman
Zbiór reportaży o Izbicy - miejscowości w województwie lubelskim. Mała miejscowość godzinę drogi od Lublina w 1939 roku mieszkało w niej 4000 osób z czego 95 procent mieszkańców stanowili Żydzi. Niektórzy wręcz mówili,, Izbica, Izbica- Żydowska stolica,,. W swoich reportażach Rafał Hetman stara się przywrócić pamięć dawnym mieszkańcom, którzy przecież byli częścią Izbicy a są niewygodną pamięcią. Bo przecież Izbica to miejscowość jakich wiele.
Podczas II wojny światowej Niemcy zorganizowali w Izbicy,, Getto tranzytowe,, przyjeżdżały transporty z całej Polski ale i Europy. Szacuje się, że przez Izbicę przewinęło się około 25 tysięcy osób. Z Izbicy byli przewożeni do obozów koncentracyjnych. Do obozów trafili też Izbiccy Żydzi, z kilku tysięcy przeżyło tylko 23 osoby. W bardzo szybkim czasie Niemcy zniszczyli tą żydowską społeczność, to małe miasteczko. Ale nie zrobili tego sami, niechlubną rolę odegrali w tych wydarzeniach także Polacy. Dlatego tak bardzo chcą wymazać z pamięci historię Izbicy. Nie chcą pamiętać o sąsiadach, którzy donosili na ukrywających się Żydów,o strażakach z ochotniczej straży pożarnej, którzy wlewali wodę z węży do kryjówek,o braniu udziału w łapankach i odszukiwani schowków w których kryli się żydzi czy o przepędzania tych nielicznych, którzy przeżyli i ośmielili się wrócić do domu. Po co,po swoje, przecież to już nasze jest! To dla tego trudno odnaleźć w Izbicy jakiekolwiek pamiątki czy świadectwa po dawnych mieszkańcach.
Dowiadujemy się o właścicielce piekarni która pomagała Żydom,o chłopcu z kulą w szczęce, o aptekarzu który żył nienawiścią, o braciach którzy po latach dowiedzieli się, że żyją i w jakich okolicznościach się o tym dowiedzieli. O katolickim księdzu, który po latach opowiedział całemu światu o swoim pochodzeniu,o tym że chce żyć w zgodzie ze swoim wyznaniem i pochodzeniem.
Rafał Hetman z rozmów, często anonimowych, różnych świadectw i dokumentów tworzy ten reportaż, dowiadujemy się że ta historia sięga daleko dalej niż wojna. Ale nie chcemy o tym mówić, nie chcemy pamiętać i to jest najstraszniejsze. Strach, że ktoś będzie chciał nas z tej historii rozliczyć, ocenić nas.
Polecam ten bardzo dobry reportaż.

Jeden z lepszych reportaży, jakie miałam przyjemność czytać. 

Sięgając po tą pozycję nie byłam pewna, czego się spodziewać, a tu miłe zaskoczenie. 

Po raz pierwszy spotkałam się z Izbicą. Nie miałam pojęcia, ile Żydów tam mieszkało, ile mieszka obecnie. Nie wiedziałam, co wojna zrobiła z miasteczkiem. 

Reportaż się dobrze czytało od początku do końca. Najmniej ujęła mnie historia księdza. Po pierwsze, to, że przeżył, ile miał szczęścia, po drugie, że został katolickim księdzem i po trzecie, że się ujawnił i największe problemy miał przez to w Izraelu. 

Niezwykle miasteczko, w którym tak wielka tragedia miała miejsce. I to nie tylko z winy Niemców, bo w tym reportażu są pokazani Polacy, którzy zachowali się okropnie.

Tak chcemy myśleć dobrze o naszym narodzie, a on też święty nie był... 

Polecam każdemu, kto interesuje się II wojną światową i historią po jej zakończeniu. 

Jestem bardzo wdzięczna Rafałowi Hetmanowi za tę książkę. Nic nie wiedziałam o Izbicy. I pewnie nie wiem o wielu, wielu innych podobnych miejscach. I zapewne w wielu z nich działo się to samo - Polacy, którzy z zimną krwią wydawali na śmierć swoich niedawnych sąsiadów, plądrowali ich domy, wymazywali ich istnienie w każdy możliwy i często najbardziej podły sposób. Coraz mniej zaczyna mnie dziwić niechęć do takich filmów jak Pokłosie czy Wesele Wojtka Smarzowskiego - bo to już nie jednostki, ale całe rodziny mają wiele do ukrycia: co robili ich dziadkowie, ojcowie. Woleliby, żeby nie poruszać tego tematu, bo wtedy trzeba się skonfrontować z podłością i okrucieństwem swoich bliskich. Przerażające jest to, co się w tamtych czasach działo, ale równie przerażające jest, jak mówi Rafał Hetman: "...co z przeszłością robią współcześni".

Jest to reportaż o Izbicy małej miejscowości, gdzie mieszkało przed wojną 4 tysiące Żydów (90% ludności). Autor opisuje dzieje Izbicy od czasów najstarszych do współczesnych. O tym, że z żydowskiej Izbicy niewiele zostało: stary, zniszczony, przekopany cmentarz, synagoga zamieniona w szalet, zniszczone domy...

Opisana jest tu historia m.in. chłopca Tojwiego Blatta (póżniej Thomas Toivi Blatt). Urodził się w 1927 roku. Izbica w czasie wojny stała się miasteczkiem tranzytowym, gettem bez murów i drutów. Tojwi ukrywał się z rodziną. Zostali wydani przez kolegę Tojwiego i trafili do Sobiboru - chłopiec ocalał, został wybrany do pracy, niestety jego rodzice i brat zginęli w komorze gazowej. Blatt brał udział w powstaniu w Sobiborze.

Tojvi Blatt wszystko po latach spisał w kilku książkach: Z popiołów Sobiboru, Sobibór zapomniane powstanie, Ucieczka z Sobiboru.

Jest też historia młodego Polaka Rysia, później autora: "Izbicy dni powszednie: Wojna i okupacja. Pamiętnik pisany po latach"
Ryszard Adamczyk.

Zagładę w Izbicy przeżyły tylko 23 osoby...

 "Przyglądali się nam nasi polscy sąsiedzi. Niektórzy ze współczuciem, niektórzy z zadowoleniem. Była piękna wiosna."

"Kim byli ci, którzy wskazywali kryjówki, rabowali domy, rozbierali ciała?"

"Tutaj, w Izbicy, rozegrały się się jedne z najbardziej przerażających scen Holokaustu, a nawet II wojny światowej"