Nieszczęśliwa żona, niespełniona kochanka zostaje oskarżona o czary, morderstwa młodych kobiet, a nawet kąpiel w krwi ludzkiej, aby zachować młodość. Legendy głoszą, że zasłynęła okrucieństwem wobec sług, a także utrzymywaniem kontaktów z licznymi kochankami obojga płci. Czy Elżbieta padła ofiarą politycznych intryg? A może była bestią wyzutą z ludzkich uczuć, brutalnie mordującą niewinne kobiety?
Informacje dodatkowe o Hrabina. Tragiczna historia Elżbiety Batory:
Wydawnictwo: Pascal
Data wydania: 2013-08-14
Kategoria: Biografie, wspomnienia, listy
ISBN:
Liczba stron: 430
Kup książkę Hrabina. Tragiczna historia Elżbiety Batory
Zobacz także
Hrabina. Tragiczna historia Elżbiety Batory - opinie o książce
Hrabina Elżbieta Batory to kobieta o nieprzeciętnej urodzie, wielkiej charyzmie i niezwykle barwnym życiorysie. Siostrzenica polskiego króla Stefan Batory i członkini szanowanego i bogatego rodu szlacheckiego. Jako dziecko była świadkiem wielu przerażających wydarzeń, które niewątpliwie odcisnęły piętno na jej psychice. Fascynacja krwią i okrucieństwo, które wzbierało w niej przez lata, doprowadziły ją do ostateczności. Stała się, owładniętą rządzą mordu, bezlitosną morderczynią. Ile jednak jest prawdy w tych opowieściach? Kim tak naprawdę była ta węgierska arystokratka żyjąca na przełomie XVI i XVII wieku? Jedną z największych zbrodniarek w historii czy ofiarą ludzkich pomówień? Tego zapewne nie dowiemy się nigdy jednak najnowsza propozycja od @wydawnictwo_pascal_books nieco przybliży nam tę ciekawą postać.
...
O hrabinie Batory usłyszałam jakiś czas temu przy okazji filmu dokumentalnego. W filmie tym przedstawiono ją jako winną wielu morderstw niebezpieczną bestię, morderczynię bez sumienia i skrupułów. Dzięki książce Johns możemy poznać inne jej oblicze. Autorka unika oceniania i stygmatyzowania bohaterki, pozwalając nam poznać tę postać poprzez listy, jakie kieruje ona do swojego jedynego syna. Co ciekawe książka ta nie jest biografią a powieścią historyczną z elementami fikcji. Co jest prawdą a co wymysłem autorki? Ciężko stwierdzić. Jedno jest pewne – Elżbieta była taka jak czasy, w których przyszło jej żyć. Dzisiaj zapewne jej przypadek uznano by za trudny i wymagający psychoterapii bądź pobytu w zakładzie zamkniętym. Bliskie pokrewieństwo wśród osób zawierających wówczas małżeństwa sprzyjało powstawaniu przeróżnych wad genetycznych czy chorób psychicznych. Być może hrabina również cierpiała na taką chorobę, bo jak inaczej można by wytłumaczyć jej zachowanie. Nikt nie rodzi się zły, a złym się staje pod wpływem różnych czynników. Nie jest to książka tylko o niej, ale też o epoce, w której żyła.
...
Jak to się mówi – umarli głosu nie mają i bronić się nie mogą. Co by powiedziała Hrabina Batory gdyby żyła? Zapewne to samo, o czym pisze w listach do syna a może coś zgoła innego. Nie wiadomo tak do końca. Autorka bowiem posklejała z sobą dostępne na jej temat wzmianki historyczne i z nich utkała portret psychologiczny. Czy udany? Opinie są różne, myślę więc, że każdy powinien sam to ocenić. Książka warta polecenia, a sama postać warta dalszego zgłębiania, bo książka ta nieco nam ją przybliżyła, ale skupiła się tylko na niektórych jej aspektach. A to jednak za mało, aby jednoznacznie ocenić ją jako tę dobrą bądź złą.
...
Za możliwość przeczytania i zrecenzowania książki dziękuję @wydawnictwo_pascal_books
Życie i śmierć Elżbiety Batory fascynują kolejne pokolenia historyków i pasjonatów historii. Obrosły one tyloma legendami, że chyba trudno dociec jak było w rzeczywistości. Jedni widzą w tej kobiecie krwawą, obłąkaną, wyuzdaną i sadystyczną morderczynię kąpiącą się w krwi dziewic. Dla innych pozostaje ofiarą politycznych ambicji swoich przeciwników, kobietą na tyle niezależną, że wzbudzającą strach swoją inteligencją i finansową potęgą.
Książka Rebecci Johns „Hrabina. Prawdziwa historia Elżbiety Batory” jest kolejną autorską wizją życia węgierskiej arystokratki. Zapoznajemy się z jej historią poprzez listy, które hrabina śle do syna. Ona sama jest już osądzona, a teraz zamknięta w wieży niczym zła czarownica z baśni, spowiada się ze swojego życia. Dostaje możliwość przedstawienia swoich racji. Czytelnik może zaś przyjrzeć się życiu kobiety, którą historia określiła jednym przymiotnikiem – „krwawa”.
Swoje rozliczenia Elżbieta ( w powieści autorka posługuje się oryginalnymi węgierskimi imionami i nazwiskami) rozpoczyna od szczęśliwego dzieciństwa. Dziewczynka jest bardzo inteligentną obserwatorką swojego otoczenia ( dostrzega manipulacje matki wobec swoich córek). Pewnego razu jest świadkiem okrutnej egzekucji człowieka, który rzekomo sprzedał własną córkę Turkom. Nastolatkę, właściwie jeszcze dziecko, wyraźnie fascynuje śmierć w męczarniach skazanego, a budzące się w niej współczucie skutecznie zabija świadomość, że ten człowiek zasłużył na śmierć. Według historyków i według autorki powieści jest to jedno z takich wydarzeń, które zaciążyło na reszcie życia Elżbiety.
Wkrótce po tym, dziewczynka zostaje przyrzeczona Ferencowi Nadasdy. Jest to oczywiście polityczny związek dwóch potężnych węgierskich rodów, obliczony na zysk i pomnażanie połączonych majątków. Wzajemna sympatia przyszłych małżonków nikogo nie obchodziła. Kontrakt narzeczeński zobowiązywał przyszłą pannę młodą do zamieszkania w dobrach narzeczonego. Elżbieta przemierza pół Węgier, by w końcu przybyć na miejsce. Przyszły mąż wzbudza w niej sympatię i pociąg fizyczny, ale … niestety bez wzajemności. Odtrącona nastolatka przy pomocy jedynej swoje sojuszniczki – zaufanej służącej Anny Darvulii robi wszystko, by to zmienić. Niestety magiczne maści i słowa pocieszeń nie pomagają, zaś ignorowana nastolatka wikła się romans z Andrasem – kuzynem swojego przyszłego męża. Z jej strony, wydaje się to być uczuciem na całe życie, z mrzonką o ucieczce do Ameryki, gdzie będą żyć długo i szczęśliwie. Jednak piękna baśń już wkrótce przemieni się w dramat, bo dla Andrasa to jednorazowa przygoda, zakończona nieplanowaną ciążą Elżbiety, za którą nie ma zamiaru wziąć odpowiedzialności. Problem rozwiążę matka dziewczyny zabierając ją do swoich posiadłości, gdzie nastolatka rodzi dziecko, którego nigdy więcej w życiu nie zobaczy.
Bogatsza o życiowe doświadczenie Elżbieta poślubia w końcu tego, kto został jej wybrany przez rodzinę. Małżeństwo przez wiele lat przypomina związek stanowisk i tytułów, zaś Elżbieta zdaje się być ledwie zauważana przez męża. Jednak w końcu ulegnie to zmianie, a przyczyni się do tego pewne wydarzenie.
Jak przystało w tamtych czasach, mąż, a zwłaszcza tak utytułowany człowiek jak hrabia Ferenc Nadasdy rzadko bywał w domu, spędzając życie na polu bitwy. Majątkiem zajmowała się jego żona. To zajmowanie równało się z pełnoprawnym rządzeniem pod nieobecność męża. Polegało ono na rozstrzyganiu sporów między drobniejszą szlachtą, doglądaniem gospodarstwa i winnic, a przede wszystkim utrzymaniem bezwzględnego porządku wśród najbliższej służby, który jest niezawodną gwarancją, że wszystko funkcjonuje niczym dobrze naoliwiony mechanizm. Hrabina rządzi twardą ręką, mając w pamięci postępowanie i rady matki. Nie może pozwolić sobie na utratę autorytetu u służby, który zresztą i tak jest nadszarpnięty – od ślubu minęło prawie dziesięć lat, a Elżbieta nie urodziła dziedzica. Hrabina wciąż słyszy za sobą szepty służących rozprawiające o jej bezpłodności oraz o tym, że chętnie by zajęły jej miejsce w łożu. Za co więc Elżbieta karze służące –za pomówienia względem niej czy faktycznie za niesubordynację i lenistwo? A karze w sposób niebywale okrutny, a ofiarami są przecież biedniejsze szlachcianki, które na zamożniejszym dworze szukały szansy dla siebie. Paradoksalnie to postępowanie zbliży ją do męża. Ferenc dostrzeże w końcu w Elżbiecie kobietę i żonę.
Po urodzeniu kilku dzieci zdaje się, że nic nie zagrozi pozycji Elżbiety. Żyje w blasku chwały męża, jego świetlanej kariery wojskowej, przez co jej własne stanowisko pozostaje niezagrożone. Wszystko jednak zmieni śmierć Ferenca. Na węgierskiej ziemi rozdartej między potężną Turcją i równie wielkim cesarstwem Habsburgów tylko majątek daje władzę i jakikolwiek spokój. Sojusze zmieniają się jednak jak szkiełka w kalejdoskopie, dzisiejsi przyjaciele jutro są wrogami. Elżbieta, jako wdowa pozostaje bez męskiego wsparcia. Jedyny syn jest zbyt młody, by mieczem i intrygami wywalczyć i utrzymać korzystną pozycję. Mało tego, nawet jego obecne położenie jest zagrożone. Silniejsi sąsiedzi w każdej chwili mogą najechać jego ziemię, a jego jedyną obrończynie hrabinę – wdowę zamknąć w klasztorze. Elżbieta zrobi wszystko, by temu zapobiec. Nie zawaha się w tym celu udać do samego cesarza, czy zaaranżować korzystne małżeństwa córek. Nie cofnie się przed rozważeniem propozycji kolejnego małżeństwa. Do wszystkich jej planów potrzebne są pieniądze, których to zwrotów domaga się od dłużników zmarłego męża ( a wśród nich jest sam cesarz). Jednak wokół hrabiny coraz częściej krążą coraz głośniejsze plotki o jej twardej ręce wobec służby. Jej zaufane służące cieszą się równie ponurą sławą. Upadek Elżbiety jest coraz bliższy. Co się do niego przyczyni? Czy katastrofę sprowadzi jej postępowanie czy żądanie zwrotu długów?
W swojej książce Rebecca Jones przedstawia Elżbietę inaczej niż przeszła ona do legendy. Czy hrabina była winna zarzucanym jej czynom? Trudno jednoznacznie odpowiedzieć. Odniosłam wrażenie, że pisarka broni swojej bohaterki, bo całkowicie bez winy to chyba jednak ona nie była. Zrzuca odpowiedzialność na karb jej wychowania ( Elżbieta wielokrotnie wspomina w powieści, że jej matka postępowała podobnie), na tragiczne doświadczenie z młodości, potem stwierdza, że na jej wynaturzone zachowanie wpłynął mąż. Sama zaś hrabina tłumaczy się tym, że chciała tylko wyplenić wśród służby złe zachowanie. Tylko że czyniła to wręcz drakońskimi metodami.
Co ciekawe, nie odniosłam wrażenia, by bohaterka czerpała przyjemność w zadawaniu cierpień, a przecież sadyzm Elżbiety Batory jest jednym z elementów, które tworzą jej czarną legendę. Nie zauważyłam również, by hrabina nie godziła się z upływającym czasem, a krew i cierpienie kobiet miało pomóc zachować jej urodę i wieczną młodość. Wręcz przeciwnie. W pewnym fragmencie Elżbieta rozliczając się sama przed sobą, mówi –oglądając swoje ciało -że jej urodę i młodość strawiło po prostu życie: lata walki o schedę i czas więzienia. Czy Elżbieta Batory budzi współczucie? Moim zdaniem – nie. Nie wzbudziła nawet mojej sympatii. Powieść skonstruowana jest w taki sposób, że krwawa hrabina zdominowała całą historię i wszyscy stanowią dla niej tło – dla jej planów, dążeń i ambicji. Rozczarowują przez to postaci drugoplanowe: Andras Kanizsay po prostu znika, Ferenc Nadasdy pojawia się tylko okazjonalnie. Mnie osobiście najbardziej rozczarowała blada, wręcz papierowa Anna Darvulia. Spodziewałam się więcej po czarownicy, która według legendy dzielnie sekundowała Elżbiecie w jej praktykach, a nawet przeprowadzała magiczne rytuały w celu zachowania urody swojej pani, tutaj ograniczającej się właściwie do duchowego wsparcia osamotnionej nastolatki i ślepego wykonywania jej poleceń.
Książkę czyta się bardzo szybko, styl jest lekki. Znajdziemy w niej elementy powieści gotyckiej, nawet romansu, ale nie określiłabym jej jako powieść historyczną. Za mało w niej autentycznych wydarzeń, za dużo przemyśleń i rozważań. Po jej przeczytaniu mam mieszane uczucia. Jak wspomniałam wcześniej nie polubiłam głównej bohaterki, nie przekonał mnie jej rachunek sumienia. Nie żałuję oczywiście, że zapoznałam się z tą pozycją, ale gdybym jej nie znała – niewiele bym straciła. Właściwie bowiem o Elżbiecie Batory nie dowiedziałam się niczego nowego. Ukazanie losów z jej perspektywy pozostaje tylko ciekawym zabiegiem literackim. Dla tych, którzy dopiero zaczynają się interesować losami krwawej hrabiny Erzsebet Bathory z pewnością będzie to ciekawa pozycja.
Przeczytane:2023-11-15, Ocena: 6, Przeczytałam, Mam, ulubione,
Elżbietę Batory, nazywaną "krwawą hrabiną", "wampirzycą w spódnicy" lub "wampirzycą z Siedmiogrodu", uznaje się za jedną z najbardziej okrutnych kobiet w historii. Czy słusznie? Na to pytanie stara odpowiedzieć się Rebeca Johns w swej fabularyzowanej historii o tej niezwykle intrygującej kobiecie.
Przyznam szczerze, że autorka rozbudziła moją ciekawość i skłoniła nie do poszukiwania informacji o tej, wydaje się, największej morderczyni przełomu XVI i XVII wieku.
Zaczęłam szukać i czytać, dochodząc do wniosku, że autorka napisała mocno realistyczną i zgodną z prawdą historyczną powieść.
Elżbieta Batory była siostrzenicą króla Polski Stefana Batorego. Jej rodzice to dalecy kuzyni z tego samego rodu. W wieku 15 lat wyszła za mąż za Franciszka Nadasda. Podejrzewano, że to, co robiła ze swoimi służącymi i o co była oskarżona, spowodowane było chorobami psychicznymi, które były następstwem małżeństw ze zbyt bliskimi członkami rodziny wśród jednego rodu.
Choć autorka zaznacza, że sporo w tej historii fikcji, odnoszę wrażenie, że ogólny czas, w którym żyła hrabina został dość szczegółowo i prawdziwie pokazany. Dzięki temu możemy sobie przypomnieć o obyczajności, kulturze i stosunkach geopolitycznych panujących w średniowiecznej Europie, o wielkich bitwach, sukcesach i upadkach poszczególnych, znanych z lekcji historii postaci.
W "Hrabinie" to sama Elżbieta opowiada swą historię, w listach do syna opisuje swoje życie i przedstawia swój punkt widzenia. Uwięziona w zamkowej wieży na nowo przeżywa przeszłość, robi swoisty rachunek sumienia, ale czy żałuje tego co uczyniła innym? Raczej nie, choć zdarzają się momenty, że do głosu dochodzi sumienie, pokazuje także, jakie trudne przeżycia i wydarzenia zaprowadziły ją do tego miejsca, w którym się znajduje obecnie. Pisze w tych listach, jak z radosnego dziecka stała się silną, surową kobietą. Opowiada o swej pierwszej miłości i zabieganiu o uwagę własnego męża. Z tych listów wyłania się obraz kobiety silnej, ale zmęczonej, kochanej i kochającej, mądrej i inteligentnej, ale czasami mocno porywczej i zagubionej we własnym niezrozumiałym świecie...
Naprawdę momentami mocno jej współczułam i starałam się zrozumieć, co nią kierowało. W moim odczuciu Elżbieta była chorą psychicznie kobietą, która miała nieszczęście urodzić się w tamtych burzliwych czasach. Cała ta historia to doskonały, ale i bardzo prawdopodobny zarys psychologiczny tej wyjątkowej kobiety- bo i tej wyjątkowości (jak na tamte czasy) jej odmówić nie można.
Dość drobiazgowe i szczegółowe opisy (choć dla mnie trochę za mało ich było) pozwalają sobie wyobrazić, do czego hrabina mogła być zdolna. W końcu nie bez powodu przypisuje jej się nawet 600 zabójstw.
Sama książka jest bardzo fajnie napisana, oddająca klimat epoki, niezwykle wciąga i czyta się dosłownie migiem. Zostawia sporo pola do popisu dla wyobraźni, ale także zmusza do refleksji nad tym co minęło, nad istotą zła i warunkami, które mu sprzyjają.
Barwne i plastyczne opisy pozwalają przez chwilę "poczuć" się uczestnikiem tej historii, zajrzeć w najmniej dostępne miejsca, spojrzeć na najintymniejsze sytuacje oczami bohaterów, przeżywać wraz z nimi wzloty i upadki, wygrywać i przegrywać wielkie bitwy, ale i te zupełnie małe, dziejące się w duszy i sercu.
Akcja dzieje się dość szybko, zaskakuje w odpowiednich momentach. Bohaterowie są przedstawieni bardzo autentycznie (szczególnie te postacie, które nie są fikcyjne), pokrywają się ze swoimi biogramami znalezionymi w Internecie.
Powieść Rebeki Johns stała się dla mnie jedną z ciekawszych i lepszych beletryzowanych biografii, jakie znalazłam. Cieszę się, że ta książka trafiła w moje ręce i choć trochę odczarowała mroczny obraz tej niezwykłej węgierskiej szlachcianki, bez oceniania, bez uprzedzeń, unikając schematów dotykających różnorodnych zachowań.
Ja jestem zachwycona.
Czy polecam?
Polecam tę historię każdemu, i temu, który zna życiorys Elżbiety Batory na wskroś, jak i temu który, tak jak ja dopiero zacznie poszukiwać o niej informacji.