Góry na opak, czyli rozmowy o czekaniu
Olga Morawska

Olga Morawska, żona wybitnego himalaisty Piotra Morawskiego, który zginął na Dhaulagiri w 2009 roku, pisze we wstępie tej książki o tym, że chciała pokazać góry oczami Piotra, ale tak, by o nich opowiedziały rodziny himalaistów; że pragnęła porozmawiać z ludźmi, na których losie zaważyła górska pasja ich bliskich. W ten sposób powstało działo na kształt albumu wspomnień, 10 wywiadów, w których autorka w nienachalny i ułatwiający zwierzenia sposób, prowadzi swoich rozmówców- żony, rodzeństwo lub rodziców osób, które najczęściej zginęły lub umarły w Himalajach, ale także takich, którym udało się tego uniknąć, choć ich życie było i czasem jeszcze jest nierozerwalnie z nimi związane. 10 niezwykłych, inspirujących rozmów, w których nie ma epatowania smutkiem, bo łatwiej tu odnaleźć wolę życia, nadzieję, choć i niemało żalu. A spomiędzy słów najbliższych kreuje się obraz ludzi, którym dedykowane są poszczególne rozmowy- jako tych, którzy ponad wszystko ukochali wysokie góry. Michał Błaszkiewicz, brat Wandy Rutkiewicz, mówi tak: "(...)góry są jak narkotyk. Jeżeli się ich zażyje w zbyt dużej dawce, w określonych okolicznościach, potem bardzo ciężko jest przestać, bo wciąga i doświadczenie jakie się zdobywa, i pewne wspomnienia, i adrenalina, która też działa jak narkotyk. (...) Powoduje, że przy pięknych widokach, podświadomym poczuciu, że jest się na granicy życia i śmierci, kalectwa lub innego niebezpieczeństwa, człowiek się czuje wspaniale. I za tym uczuciem będzie później gonił. Nie zawsze się do tego przyzna, będzie szukał najróżniejszych wyjaśnień: na przykład, że w górach jest pięknie, że można się oderwać od codziennego życia, że można się sprawdzić... Tysiące rzeczy można mówić, ale tym mechanizmem, który je wszystkie spaja, jest poczucie ekscytacji. Adrenalina może być w różny sposób wyzwalana, ale działa jak narkotyk." Takie podejście, zderzone z surowym, porażającym wręcz pięknem zamieszczonych w książce fotografii, a także silne, choć złagodzone upływem lat emocje osób, z którymi autorka rozmawia (nota bene sama w ten sposób straciła męża, więc dobrze je rozumie), robi ogromne wrażenie na czytelniku, każąc zadać sobie po raz kolejny pytanie: "Góry wysokie, co im z wami walczyć każe?".

(Kliknij aby rozwinąć opinię)

Pomysł na książkę zaczął się od zdjęć. Chęć pokazania światu fotografii wykonanych przez Piotra była pretekstem do szukania tematu na stworzenie czegoś, co nie będzie klasycznym albumem. Olga Morawska, żona jednego z polskich himalaistów Piotra Morawskiego, postanowiła przeprowadzić i spisać wywiady z najbliższymi osób, dla których góry były sensem życia. Sensem tak wielkim, że wszystko inne schodziło na dalszy plan. Zbiór 10 takich rozmów, bardzo różnych, znalazł się w książce "Góry na opak, czyli rozmowy o czekaniu". 

Bycie blisko z kimś, kto wyrusza na szczyt ryzykując w każdej chwili życie nie jest łatwe. Rozmówcy musieli zaakceptować pasję swoich bliskich - nie da się himalaisty przekonać, żeby zrezygnował z kolejnej wyprawy i został w domu. Wszyscy oni żyli górami nie mniej niż ci, którzy w nich przebywali, czekając aż ich mąż, brat, syn czy siostra powrócą szczęśliwie do domu po zdobyciu kolejnego ośmiotysięcznika. Wśród zaproszonych do rozmowy osób znaleźli się m.in. matka Dariusza Załuskiego, syn Piotra Pustelnika, żony Andrzeja Czoka czy Andrzeja Zawady, brat Wandy Rutkiewicz.

Pragnęłam porozmawiać z ludźmi, na których losie zaważyła górska pasja ich bliskich. Nie zdecydowali o tym sami, takie życie zostało im dane z jego wszystkimi plusami i, chcąc nie chcąc, minusami.

Tytułowe czekanie było przez lata prawdziwym wyzwaniem pozostałych w kraju bliskich. Ograniczona łączność jeszcze bardziej potęgowała niepokój o to, co dzieje się w odległych górach. Wyczekiwanie na listy, które potrafiły iść tygodniami stawało się nieodłącznym elementem każdego dnia. Pozostając w domu przeżywało się każdy wyjazd tak samo jak ci, co stawali na szczytach, a jednocześnie starali się prowadzić chociaż trochę normalne życie.

To niezwykle szczere i pełne emocji rozmowy. Poruszają tematy tęsknoty, samotności, strachu, ale także miłości, wsparcia czy podziwu. Nie jest łatwo pogodzić się z tym, że zawsze będzie się na drugim miejscu, po górach. Wymaga to ogromnej cierpliwości i zrozumienia dla pasji, która wciąga jak narkotyk i zmusza to stawiania sobie kolejnych wyzwań.

Wciągnęły go te góry i, moim zdaniem, nie było sensu z tym walczyć. Skoro to są dla niego najpiękniejsze widoki, to przecież nie można dopuścić do tego, żeby zmarnował taką pasję i zrezygnował ze spełniania marzeń. (Irena Załuska)

Olga Morawska sama mogłaby udzielić podobnego wywiadu. Przez wiele lat czekała cierpliwie na swojego męża Piotra, który wchodził na kolejne najwyższe wierzchołki ziemi. Może dlatego zaproszone do wywiadów osoby tak chętnie zgodziły się i były w stanie opowiadać o bardzo prywatnych rzeczach. Na pewno Olga wiedziała też, o co pytać, a co nie. Nie jest dla swoich rozmówców nikim obcym - jest jedną z nich. Dzięki jej osobie rozmowy te są autentyczne, stanowią pewien dialog osób, które łączą wspólne przeżycia. We wstępie zaznacza ona, że przeprowadzenie tych rozmów i pisanie tej książki było też czymś dla niej:

Z jednej strony chciałam zobaczyć, jak toczą się losy tych, których bliscy nadal chodzą w góry, czyli - w podtekście - jak wyglądałoby moje życie, gdyby Piotrek nie zginął, z drugiej zaś - jak sobie radzą wiele lat po śmierci bliskiej osoby ludzie, których los dzielę teraz i ja.

 

(Kliknij aby rozwinąć opinię)

Poza górami toczy się normalne życie. Rozmowy o Dobrosławie Miodowicz-Wolf z jej bratem Konstantym Miodowiczem, o Andrzeju Heinrichu z jego bratem Stefanem, o Darku Załuskim z jego mamą Ireną, o Macieju Pawlikowskim z jego żoną Elżbietą, o Piotrze Pustelniku z jego synem Pawłem, o Andrzeju Czoku z jego żoną Wandą, o Andrzeju Zawadzie z jego żoną Anną Milewską, o Eugeniuszu Chrobaku z jego żoną Grażyną Jaworską-Chrobak, o Jerzym Kukuczce z jego synem Wojtkiem, o Wandzie Rutkiewicz z jej bratem Michałem Błaszkiewiczem. Zapis rozmów z rodzinami znanych, często nieżyjących od wielu lat, alpinistów i himalaistów. Tu bohaterami nie są ludzie, których znaliśmy z wielkich sukcesów wspinaczkowych, lecz ich matki, żony, dzieci lub rodzeństwo. Osoby, które zostawały w domu i starały się mimo wszystko tworzyć normalny dom. Bezpieczną przystań, do której po licznych wyprawach mogli wracać ci znani i podziwiani. Dla rodzin życie toczyło się swoim rytmem, przerywanym powrotami z wyprawy. A nawet jak już byli, to i tak często ich nie było. Bo wywiady, bo odczyty, bo trzeba zbierać fundusze na następny wyjazd. Wywiady są bardzo emocjonalne. Wyłania się z nich obraz rodzin żyjących z ludźmi ogarniętymi obsesją gór. Całość ładnie wydana z licznymi fotografiami z wypraw oraz z domowego archiwum bohaterów.

(Kliknij aby rozwinąć opinię)