Dziewczyna, kobieta, inna
Bernardine Evaristo

„Dziewczyna, kobieta, inna” Bernardine Evaristo to książka nagrodzona Bookerem 2019, która długo czekała na polskie tłumaczenie, bo wielu mówiło, że jest nieprzekładalna. Wyzwania podjęło się Wydawnictwo Poznańskie i tłumaczka Aga Zano i należy im się zarówno za odwagę, jak i finalne efekty wielkie uznanie!

Bo „Dziewczyna, kobieta, inna” to książka równocześnie bardzo oryginalna i uniwersalna. Oryginalna ze względu na niespotykany styl – bez dużych liter i kropek, język prosty, ale pisany bardzo poetycko. Z początku trochę mnie ten sposób zapisu wystraszył, jednak już po kilkunastu stronach wpadłam w doskonały rytm i od tego czasu warstwą językową i stylistyczną byłam zachwycona.

Tak sama miałam też treścią książki. Jest to opowieść o dwunastu (w większości) czarnoskórych kobietach i zaczyna się od bardzo mocnej i skrajnej postaci – artystki, aktywistki, lesbijki, która całe życie walczyła z zasadami i szła swoją drogą. Po niej jednak dostajemy szerokie spektrum bardzo różnych postaci, o różnych zawodach, statusach społecznych i materialnych, w różnym wieku i o różnej orientacji seksualnej. Kobiet, które łączy jedno – szukają siebie i chcą po prostu dobrze, godnie żyć. W tych historiach odnajdą się wszystkie kobiety na całym świecie, każda znajdzie tu cząstkę siebie i swoich przyjaciółek, rodziny, znajomych. Mimo jednak tej szerokiej uniwersalności książka otwiera też mocno oczy na przejawy dyskryminacji i tej rasowej, i płciowej, i tej z przeszłości i tej ciągle aktualnej. To po prostu mądra, głęboka opowieść, która w pięknym, zachwycającym stylu, niesie wiele treści do refleksji i przemyśleń. Jestem nią w pełni zachwycona. Proszę takiej prozy więcej!

Już dawno nie przeczytałam powieści, o której chcę emocjonalnie wykrzyczć: "wspaniała, rewelacyjna, cudowna". I taka dla mnie jest. Opowieść o kobietach, jakiej jeszcze nie było. Mamy 12 kobiet, których losy trochę się splatają, trochę nie. Ale łączy je sprzeciw, odwaga aby powiedzieć "nie!" - szufladkowaniu w role, zabieraniu wolności wyboru, ograniczaniu samostanowienia o sobie. Mówią "nie" patriarchatowi, systemowi społeczno-politycznemu, rasizmowi. Bo te kobiety, bohaterki książki to w znaczącej większości czarne Brytyjki. Jednak to opowieść o kobietach na całym świecie, też o Polkach. A może szczególnie o Polkach biorąc pod uwagę, jaki "nowy ład" chce nam wprowadzić ten rząd, a Czarnek chce kształtować "nowego człowieka" (oczywiście wyborcę PIS-u). Dlatego spieszmy się czytać tę książkę zanim nie rzucą się na nią konserwatywne sępy na czele z kościołem. Pewnie najchętniej spaliliby ją na stosie.

Bernardine Evaristo dostała za swoją książkę nagrodę Bookera w 2019 roku razem z Margaret Atwood, a BBC przekazało następujący komunikat: "„W tym roku Booker różni się od wcześniejszych, bo jurorzy nie mogli się zdecydować, więc przyznali nagrodę Margaret Atwood i innej autorce, mają się nią podzielić”. Innej autorce!!! Skandal. Nawet nie wymieniono jej nazwiska. To jeszcze dobitniej pokazuje jak potrzebna to jest literatura. 

Wielkie uznanie należy się tłumaczce - Adze Zano. 

Książka, do której na pewno będę wracać i namawiać wszystkich do jej przeczytania. 

Ważna i wartościowa książka