Zaskakująca, obrazoburcza i przejmująca opowieść o starości i śmierci jednego z najgłośniejszych pisarzy japońskich w XX wieku.
Zdaniem Jarosława Iwaszkiewicza jedno z najwybitniejszych dzieł literatury współczesnej.
Dziennik szalonego starca to zaskakująca, obrazoburcza i przejmująca opowieść o starości i śmierci. Wiele w tym dzienniku jest doświadczeń osobistych pisarza. Jun’ichirō Tanizaki z wyjątkową precyzją opisuje wszelkie rodzaje cierpienia, najrozmaitsze sposoby leczenia i walki z bólem.
Bohater zdecydowanie oświadcza, że nie ma już innych przyjemności poza jedzeniem i pożądaniem. Nie czuje lęku przed Absolutem i Transcendencją. Żyje w panteistycznym świecie bez Boga i wiary w jakikolwiek absolut. Nie zna poczucia grzechu, wykracza poza ogólnie przyjęte normy i kieruje się przede wszystkim względami estetycznymi. Jest niewątpliwie heretykiem, który za jedyne bóstwo uznaje swą ostatnią kochaną kobietę – synową Satsuko. To uczucie do synowej pozwala mu trwać na tym świecie.
Tytułowy „szalony starzec”, tak jak i autor, jest epikurejczykiem, który nawet w cierpieniu i zbliżaniu się do śmierci potrafi odnaleźć sferę doznań pozytywnych. Zna dobrze japońską sztukę życia, pozwalającą przeżywać radość w zetknięciu z niemal każdym przejawem świata: zarówno przyrodniczym, jak i — a może przede wszystkim — kulturowym.
Dziennik szalonego starca jest zarazem tytułem arcyjapońskim, jak i powieścią uniwersalną o miłości i śmierci oraz próbach przezwyciężania śmierci przez miłość. Jarosław Iwaszkiewicz napisał: „Notatki dziennika odnoszą się do przeżyć, które nie są ani japońskie, ani polskie, ale są przeżyciami ogólnoludzkimi. Objawy starości, które notuje Tanizaki są powszechne dla wszystkich ludzi – i właśnie na tej powszechności i wspólnocie polega dramatyzm tych not”.
JUN’ICHIRŌ TANIZAKI (ur. w 1886 r. w Tokio, zm. w 1965 w Yugawara, Prefektura Kanagawa) — jeden z najgłośniejszych japońskich pisarzy XX wieku, uznawany za wybitnego znawcę japońskiej kultury i tradycji. W 1923 r. został wybrany do Japońskiej Akademii Sztuki, a w 1949 r. otrzymał Bunka-kunshō (Order Kultury). Jest autorem przekładu na język współczesny klasycznej japońskiej powieści z XI wieku Genji monogatari (pierwsze wyd. w latach 1940-1942, wielokrotnie przez niego poprawiane i wznawiane). Po okresie fascynacji Zachodem został piewcą tradycyjnej kultury japońskiej. Opublikował wiele opowiadań, dramatów i powieści. W Polsce ukazały się m.in.: opowiadania Ashikari, czyli źle mi bez ciebie i Shunkinsho, czyli rozmyślania nad życiem Wiosennej Harfy w zbiorze Dwie opowieści o miłości okrutnej(1971), powieść Niektórzy wolą pokrzywy (w jednym tomie z powieścią Dziennik szalonego starca (1972), Tajemna historia pana Musashiego (1996) i esej Pochwała cienia (2016).
Wydawnictwo: PIW
Data wydania: 2018-06-05
Kategoria: Literatura piękna
ISBN:
Liczba stron: 200
Tytuł oryginału: Fūten Rōjin Nikki
Język oryginału: japoński
Tłumaczenie: Mikołaj Melanowicz
Przeczytane:2021-09-15, Ocena: 4, Przeczytałam, 12 książek 2021,
Czytałam wersję z dwiema powieściami:
"Dziennik szalonego starca" to dzieło po części autobiograficzne, słodko-gorzkie. Ukazuje rozdźwięk pomiędzy potrzebami osoby starszej i doświadczającej pewnych niepełnosprawności, a tym jak te potrzeby są postrzegane przez najbliższe otoczenie. Tytułowy Starzec, mimo iż nadal pełni funkcję głowy rodziny i dysponuje majątkiem, jest momentami infantylizowany, a jego popędy, nieadekwatne przecież do wieku, klasyfikowane jako objawy choroby psychicznej i zboczenia. Starzec jest postacią tragiczną, zdaje sobie doskonale sprawę z tego, że nawet mając marzenia na wyciągnięcie ręki, są one dla niego niekonsumowalne z powodu kondycji fizycznej i nie zmieni tego nawet góra pieniędzy... I to jest jeden z większych codziennych dramatów - mieć coś, ale nie móc w pełni z tego korzystać... Nie mniej tragiczną postacią jest jego żona, która z miłości przymyka oko na niewierność starego męża, byle go tylko utrzymać jak najdłużej przy życiu...
Druga powieść, "Niektórzy wolą pokrzywy", też porusza temat szczęścia w życiu - jego zależności od jakości relacji z innymi osobami oraz samoświadomości. Problemy małżeńskie rozważane są w oparciu o tradycyjne starojapońskie wartości, a także przy uwzględnieniu nowoczesnych europejskich tendencji. Do tego w tle oryginalny japoński teatr lalek, niezwykle sugestywnie opisany.