Odnaleziony po 70 latach w jednej z nowojorskich skrytek bankowych i opublikowany przez amerykańskiego Penguina pamiętnik "polskiej Anny Frank" okazał się prawdziwą sensacją.
Jego autorka, Renia Spiegel, polska Żydówka, została zastrzelona w 1942 roku przez niemieckiego żołnierza. Miała wówczas niespełna 18 lat.
Dziewczynka zaczęła prowadzić dziennik jako piętnastolatka. Mieszkała wtedy z młodszą siostrą Arianą u dziadków w Przemyślu. Opisywała wojenną codzienność, pełną dramatycznych zdarzeń - ucieczkę przed nalotami bombowymi, znikanie kolejnych żydowskich rodzin czy tworzenie getta. Jej zapiski przywołują tęsknotę za matką, od której obie siostry zostały odseparowane.
Ale Renia pisze też i o tym, o czym piszą wszystkie nastolatki: o pierwszej miłości (do Zygmunta Schwarzera), słodkich pocałunkach, przytacza zabawne i błahe historie, wyraża zachwyt przyrodą. Nastoletnie egzaltacje mieszają się ciągle z grozą śmierci, natchnione wiersze z opisami dramatycznej, wojennej rzeczywistości.
W "Dzienniku Reni Spiegel" czytamy o tym
- że przyjaźnie się rozpadają, bo każdy patrzy tylko na stronę materialną, ale to wcale nie dziwne, jeśli gęś kosztuje 100 złotych, a dawniej 4 złote, a litr mleka 3,5 zł, a dawniej 5 gr.;
- że maj piękny i chce się żyć;
- że mama, która odwiedza ją tylko czasami, okropnie głoduje;
- że w mieście rewizje i aresztowania, i że zamykają kolejne ulice;
- że za pracę fizyczną dostaje się chleb, a Reni udało się zdobyć jeszcze ziemniaki ("odniosłam zwycięstwo w dziedzinie aprowizacji");
- jak dokładnie wyglądają nocne aresztowania w jej kamienicy;
- jak wyobrażają sobie z koleżanką swoje życie w 1950 roku;
- że pewnie kiedyś przyszłe dzieci jej i Zygmunta powiedzą: "nasz tatuś i mamusia mieszkali w getcie";
i o strachu przed pogromem, o wywózkach, o przymusowej przeprowadzce do getta.
Tekst kończy się kilkoma wpisami Zygmunta o tym, że Renia jest w ukryciu, podobnie jak jego rodzice, że próbuje ich uratować, ale ostatecznie mu się nie udaje. Zygmunt jednak wojnę szczęśliwie przeżyje, uda mu się zdeponować dziennik Reni po aryjskiej stronie, zdąży jeszcze dopisać pod notatkami Reni mrożące krew w żyłach trzy ostatnie zdania: "Trzy strzały! Trzy życia stracone! Wszystko, co słyszę, to strzały, strzały".
Dziennik Reni Spiegel to wstrząsające świadectwo epoki i jeden z najbardziej poruszających dokumentów czasu wojny.
Niniejsze wydanie uzupełnione jest posłowiem i komentarzami Elżbiety (Ariany) Bellak - siostry Reni Spiegel.
Renia Spiegel - urodziła się 18 czerwca 1924 w Uhryńkowcach, gdzie jej ojciec, Bernard Spiegel, pełnił funkcję zarządcy dóbr. Jej młodsza siostra Ariana przed wojną występowała w filmach, określano ją nawet mianem "polskiej Shirley Temple". W styczniu 1939 roku, Renia wraz z siostrą i dziadkami zamieszkała w Przemyślu i tam uczęszczała do Gimnazjum Żeńskiego im. Marii Konopnickiej. Po zajęciu Przemyśla przez Niemców została wraz z rodziną przesiedlona do miejscowego getta. Została zastrzelona krótko po swoich osiemnastych urodzinach, 30 lipca 1942 roku.
Informacje dodatkowe o Dziennik Reni Spiegel. Życie młodej dziewczyny w cieniu Holokaustu:
Wydawnictwo: Prószyński i S-ka
Data wydania: 2020-10-20
Kategoria: Biografie, wspomnienia, listy
ISBN:
Liczba stron: 392
Tytuł oryginału: Renia's Diary: A Holocaust Journal
Kup książkę Dziennik Reni Spiegel. Życie młodej dziewczyny w cieniu Holokaustu
Codziennie rano idą całe oddziały rannych Niemców... Żal mi ich. Żal mi tych młodych, zmęczonych chłopców, którzy mają daleko do ojczyzny, matki, żony, może do dzieci. I za nich ktoś się gorąco modli i za nich ktoś w bezsenne noce łzy roni. I taki już ironiczny jest los...
Więcej
Zobacz także
Dziennik Reni Spiegel. Życie młodej dziewczyny w cieniu Holokaustu - opinie o książce
'Wojenko, wojenko, cóżeś Ty za Pani...'
Przy niedzieli, porozmawiajmy o książce: Dziennik Reni Spiegel. Życie młodej dziewczyny w cieniu Holocaustu. Kim była Autorka pamiętnika? To polska Żydówka, której historia jest dramatyczna, bowiem kres jej życia nastąpił w wieku zaledwie osiemnastu lat.
Na chwilę przed wybuchem II wojny światowej, Renia wraz z siostrą i dziadkami osiadła w Przemyślu. I tam też pobierała naukę w Gimnazjum Żeńskim im. Marii Konopnickiej. Gdy Niemcy zajęli miasto, dziewczyna wraz z rodziną została przerzucona do getta. A 30 lipca 1942 roku została zastrzelona, tuż po swoich urodzinach...
Renia Spiegiel już jako piętnastolatka zaczęła prowadzić diariusz (pierwszy wpis pochodzi z 31 stycznia 1939 roku), wzbogacony jest o jej nastoletnie wiersze. Nasza bohaterka ma lekkie pióro, potrafi wykazać się nadzwyczajną dojrzałością emocjonalną, to początkowo drażni. Lubi plotkować o koleżankach, bywa zazdrosna o sukcesy innych. Dlatego też, w niektórych momentach nie wzbudza sympatii. Autorka biegle posługuje się polszczyzną (z językiem polskim obcowała na co dzień).
Pierwsza część wspomnień irytuje banalnością i trywialnością; nastolatka skoncentrowana jest na sobie i swoich uczuciach wobec innych. Dziewczyna żyje sprawami codziennymi: szkoła, nauka, pierwsze miłości i fascynacje, tęsknota za matką. O samej wojnie informacje raczej zdawkowe. Dostrzegalne jest jednak poczucie nadciągającego kataklizmu.
Dopiero w następnej części otrzymujemy znacznie więcej; to rozpaczliwe próby przetrwania podczas II wojny światowej. Renia Spiegiel usilnie pragnęła żyć...
Publikacja nie zrealizowała swoich zapowiedzi, obawiam się, iż Dziennik... może przedstawiać znikomą wartość historyczną. W każdym razie oczekiwałam czegoś zupełnie innego. Ponadto, uważam, że pamiętnik młodej dziewczyny, będącej świadkiem kluczowych wydarzeń, winien zostać solidniej opracowany.
Oryginalny dziennik złożony jest w archiwum rodziny w Nowym Jorku.
PRZECZYTANA
Dla mnie jest to niezwykły pamiętnik - dziennik młodej żydowskiej dziewczyny (podobnie jak dziennik Anne Frank). Młoda nastolatka zaczyna pisać swój pamiętnik jeszcze przed wojną. Po wybuchu wojny pragnie normalnie żyć, chodzić do szkoły, mieć przyjaciół. Przeżywa pierwszą miłość. Pragnie spotkać się z mamą, z którą jest rozdzielona.
Choć o samym holokauście jest niewiele w dzienniku Reni to warto przeczytać tą książkę. Jeszcze tylko dodam, że Renia pisała piękne wiersze.
Dziennik dorastającej dziewczny przeżywającej pierwszą miłość oraz bardzo tęskniącej za swoją matką. Czytając można zobaczyć co siedziało w głowie i w sercu młodej Żydówki, której przyszło dorastać w najgorszych czasach - podczas drugiej wojny światowej.
Czytaliście kiedyś cudzy pamiętnik? Albo mieliście w planach wykraść i ukradkiem przeczytać choć mały fragment? Dla jednych kuszące, dla innych nie do pomyślenia. Dziennik Reni Spiegel stanowi dużą sensację w świecie literatury, bowiem został odnaleziony dopiero po 70 latach.
Piętnastoletnia Renia Śpiegel zaczęła pisać swój dziennik od stycznia 1939 roku i kontynuowała go aż do 1942 roku, kiedy to zostaje zastrzelona przez niemieckiego żołnierza. W chwili śmierci miała zaledwie 18 lat. Jej zapiski stanowią dowód na okrutne czasy sowieckiej i niemieckiej okupacji. Liczne upokorzenia jakich doświadczają ludzie trudno opisać, tym bardziej trudno je sobie wyobrazić. Wojenna codzienność, ucieczka przed nalotami bombowymi i tworzenie getta zostawiło trwałe ślady na psychice młodej dziewczyny żydowskiego pochodzenia.
Czytając dziennik czułam się miejscami skrępowana odkrywając najskrytsze myśli i przeżywane rozterki miłosne Reni. Jak każda nastolatka przeżywa wiele radosnych uniesień, ale i zawodów, czym skrupulatnie dzieli się ze swoim powiernikiem sekretów. Czułam, że dziewczyna jest bardzo emocjonalną nastolatką, jednocześnie odczuwającą niepojętą tęsknotę za matką. Jej przeżycia związane z rozłąką daje się odczuć w każdym fragmencie pamiętnika. Swoje myśli i uczucia zdradza nam też w licznych wierszach. Siła tego pamiętnika kwi w prostocie przekazu. Tu nie ma miejsca na udawanie, mamy do czynienia z czystymi emocjami.
„Szczęście to zadowolenie, jakie może mieć człowiek, gdy choć na chwilę potrafi nie pragnąć, lecz cieszyć się tym co posiada”. To słowa wpisane do pamiętnika Reni przez jej wielką miłość Zygmunta. Czy może być coś piękniejszego niż cieszenie się z małych rzeczy? Pamiętnik Reni to bardzo wartościowa książka pod każdym względem. Czy to, że pamiętnik ujrzał światło dzienne to zdradzenie jej tajemnic? Myślę, że może nas tylko przybliżyć do jej uczuć i uczuć wielu ludzi, którym przyszło podzielić podobny los. A los był okrutny. Myślę, że każdy z nas powinien wysłuchać historii Reni.
Wczoraj byłam świadkiem bicia Żydów. Jakiś potworny Ukrainiec w niemieckim mundurze bił każdego napotkanego. Bił i kopał, a my byliśmy bezsilni, tak słabi, tak niezdolni...
Więcej