Dom bez okien. Poruszająca i niezapomniana opowieść o życiu współczesnych Afganek
Nadia Hashimi

W krwawych następstwach morderstwa młoda żona Zeba zostaje znaleziona na dziedzińcu swojego wiejskiego domu z toporem w dłoni i okaleczonymi zwłokami męża w pobliżu. Troje z czwórki jej małych dzieci i sąsiadów znajduje ją we krwi. To katastroficzne wydarzenie staje się podstawą, na której opiera się cała powieść, pracując zarówno wstecz w czasie, aby ujawnić historię Zebi, jak i naprzód, aby odkryć, jak Yusuf, jej prawnik, próbuje walczyć o nią w kraju niechętnym do słuchania kobiety.

Aby zrozumieć bohaterów tej pracy, wystarczy zrozumieć te słowa: „Czasami, jeśli trochę nie stracisz zmysłów, nie ma sposobu na przetrwanie”. Aby sprowadzić tę powieść do samej istoty, dom bez okien , trzeci projekt fikcyjny afgańsko-amerykańskiej Nadii Hashimi, opowiada o różnych formach szaleństwa (w ogóle ludzkości, a zwłaszcza jednostek).

Podczas gdy powieść ożywia mnóstwo postaci z imponującymi umiejętnościami, dwie kotwice to Zeba i Yusuf. Jako dziecko mieszkał w Afganistanie, Yusuf zostaje prawnikiem w Ameryce. Jednak pragnienie zmiany, osiągnięcia czegoś realnego na świecie, ciągnie go z powrotem do miejsca urodzenia.

Po powrocie do Afganistanu jego pierwszym przypadkiem jest Zeba. Pracuje pilnie, mimo przeszkód na swojej drodze, aby odkryć, dlaczego z pozoru przeciętna kobieta, troskliwa matka, która jest lubiana przez sąsiadów, nagle przyłożyła mężowi siekierkę do głowy.

Zakładaja, że jest ona niewinna zbrodni, za którą został skazany. Gdy Yusuf powoli zaczyna poznawać prawdę, jego zmagania stają się synekdochą dla zmagań afgańskich kobiet na co dzień, ich głosy ucichły przeciwko niesprawiedliwości, jaką system prawny, kraj i mężczyźni narzucają na nie każdego dnia.

Czas spędzony w więzieniu naraża bohaterkę na kontakt z innymi kobietami, z których wiele jest uwięzionych za akty samoobrony: bicie mężów, którzy je bili, zadźgali i sprzedali do prostytucji, nie wspominając o wielu inne ohydne czyny, na które narażone są kobiety.

W tym sensie powieść tak naprawdę nie koncentruje się na tym, czy Zeba popełniła morderstwo, ponieważ jej wina lub niewinność nie mają znaczenia. Jest kobietą, ludzie wierzą, że to zrobiła, i tylko to się liczy. Zeba i jej przypadek stają się metaforą każdego przypadku, każdej kobiecie grozi kara za czyn, którego nie popełniła, lub za czyn popełniony w ostateczności. Powody są gubione, zapomniane lub po prostu nie mają znaczenia w kraju, w którym świadectwo kobiety jest o połowę mniejsze niż zeznania mężczyzny - o czym ironicznie wspomniał jeden z sędziów.

Może to wyjaśniać, dlaczego powieść na samym początku dostarcza ledwo zawoalowanych wskazówek, które pozwalają inteligentnym czytelnikom szybko domyślić się prawdy o tym fatalnym dniu. W rzeczywistości, kiedy prawda zostaje ujawniona, nie jest to niespodzianką, nie wywołuje u czytelnika żadnego szoku.

Walki, które doprowadziły do ​​morderstwa i pojawiające się po nim przeszkody, są o wiele bardziej istotne dla historii niż zbrodnia. Przeszkody, z jakimi zmagają się Yusuf i Zeba, próbując ocalić Zebę przed powieszeniem, obejmują patriarchat, honor i wymiar sprawiedliwości, który próbuje naprawić swoje wady, ale nie może sobie z tym poradzić w kraju pogrążonym w ucisku. 

Ta książka nie jest tajemnicą morderstwa; to polityczny komentarz do kultury i systemu prawnego w Afganistanie. W tym aspekcie powieść ta osiąga swój cel i nie powinna być pomijana jako zwykła fikcja.

Praca Hashimi zachęca czytelników do bycia jak Yusuf, do walki nawet wtedy, gdy wiemy, że zmiany, na które wpływamy, mogą być jedynie falami w stawie. W kółko powtarza się pieśń: „Dziś wieczorem wysłuchasz smutków mojej duszy… chociaż jutro zapomnisz wszystkiego, co zostało powiedziane”.

Być może jest to największe przedsięwzięcie tej powieści: kiedy skończysz tę książkę, nie zapomnij o tym, co przeczytałeś. Zrób coś.     

(Kliknij aby rozwinąć opinię)

Bohaterkę Domu bez okien, Zibę, matkę czworga dzieci, poznajemy, gdy leży obok zakrwawionej siekiery i trupa męża z rozłupaną czaszką. Podwórko jest puste; sytuacja jest jasna, co na afgańskiej wsi grozi samosądem, przed którym Zibę ratuje jedynie aresztowanie. Kobieta trafia do Czil Mahtab, więzienia dla kobiet, gdzie oczekuje na proces, a jej obrony podejmuje się Jusuf - młody amerykański prawnik afgańskiego pochodzenia. Sęk w tym, że Ziba nie chce współpracować, utrudniając jeszcze swoją sytuację. Jak dowiemy się z czasem - ma ku temu powody. 

Tajemnica, którą skrywa Ziba, stanowi największą zaletę tej powieści. Mamy tu w zasadzie do czynienia ze swoistym fenomenem - czytelnik już na początku przyjmuje, że to główna bohaterka zamordowała męża, i z czasem coraz chętniej przyznaje temu czynowi słuszność... a potem odkrywa, że nic nie jest takie, jak mogło się wydawać. Ciężko powiedzieć coś więcej bez zdradzania istotnych elementów fabuły; uwierzcie więc na słowo, że Hashimi niemal do końca powieści trzymała w rękawie karty, które obróciły całą moją misterną dedukcję do góry nogami i spięły powieść piękną, choć wstrząsającą klamrą.

Oprócz niejasnych motywów i okoliczności zbrodni, Ziba ma dodatkowy sekret: podobnie jak jej matka, dysponuje pewnym rodzajem magicznej mocy, zdolnej rozwiązywać problemy i choroby za pośrednictwem stosowania amuletów i guseł. Jest to, niestety, najsłabszy element fabularny powieści. I choć być może miał on na celu po prostu ukazanie, że kobiety w desperacji uciekają się do najbardziej desperackich prób, aby ratować własne życie i honor, to jednak "moc" Ziby jest trochę za duża i wprowadza niepotrzebne wrażenie naciągania i infantylności do skądinąd ciekawej powieści.

Niestety, książkę czyta się ciężko - i to bynajmniej nie ze względu na poważną tematykę. Jest to głównie wina bardzo sztucznego, niezgrabnego stylu tłumaczki - niektóre zdania wprost zgrzytają w zębach przy lekturze, nawet wtedy, gdy teoretycznie nie zawierają żadnych konkretnych błędów, które można byłoby wytknąć. Do tego dochodzą niepoprawne kolokacje (typu "przywiodło mu to na pamięć") i dziwny dobór słów, wynikający z kalek językowych (typu "on zrujnował dziewczynkę" - w kontekście fizycznym i emocjonalnym). Cały tekst wymagałby tutaj wygładzenia; być może dzięki temu nieco odżyłyby także potwornie sztywne, nienaturalne dialogi.

Ale nie wszystko można zrzucić na tłumacza - sama konstrukcja powieści pozostawia trochę do życzenia. Z jakiegoś powodu autorka uparła się, żeby przy okazji wprowadzania nowych postaci streszczać ich życiorys. Dosłownie - dostajemy historię danego bohatera od momentu, gdy wolał klocki od misiów, jakby to było naprawdę istotne. Owszem, takie zabiegi dają fajne, szerokie spojrzenie na bohaterów powieści, ale raczej wtedy, gdy wspomnienia są albo istotne, albo przynajmniej przemycane w naturalny sposób, to tu, to tam, w dialogach, w retrospekcjach. Tutaj jest to jakieś totalnie bez polotu i strasznie zaburzało mi płynność narracji.

Jest to zdecydowanie najbardziej gorzka z dotychczasowych książek Hashimi. Próżno szukać tu miłości do ojczyzny, która przebijała ze stron Afgańskiej perły czy nawetKiedy księżycjest nisko. Widać zresztą, że w tym przypadku głównym celem autorki było naświetlenie sytuacji kobiet w świetle afgańskiego prawodawstwa. To się udało - w mocny, obrazowy sposób.  Historie współwięźniarek Ziby poruszają, bo człowiekowi z zachodniego kręgu kulturowego ciężko pozostać obojętnym wobec prawa, które pozwala skazać kobietę na dożywocie za próbę ucieczki od męża, który znęcał się nad nią fizycznie i psychicznie, albo za samo niepoparte dowodami oskarżenie o seks przedmałżeński. Jest to swoisty, literacki hołd, oddany setkom, jeśli nie tysiącom kobiet, o których historiach świat nigdy nie usłyszy i które nigdy nie spotkają na swojej drodze młodego, idealistycznego Jusufa.  

Sęk w tym, że w swojej debiutanckiej Afgańskiej perle Hashimi przekazała równie ważne przesłanie, zachowując przy okazji świetny styl (ok... był też inny tłumacz) oraz dużo bardziej przemyślaną formę: nie tak rozwlekłą, dużo bardziej angażującą emocjonalnie. Rzadko się zdarza, że właśnie pierwsza powieść autora stanowi najlepszą książkę w jego dorobku, ale niestety - choć Dom bez okien jest bez wątpienia dobrą książką (szczególnie biorąc pod uwagę, że w tematyce "los kobiet w islamie" wydawane są większością totalne gnioty), to jednak plasuje się daleko w tyle za pierwszą powieścią autorki.

(Kliknij aby rozwinąć opinię)

Z Nadią Hashimi miałam już do czynienia dzięki książce "Kiedy księżyc jest nisko". Może nie odebrałam jej aż tak pozytywnie, ale miała w sobie to coś. Dlatego zapoznanie się z jej kolejną powieścią nie było dla mnie dużym dylematem. Czym mnie do siebie zachęciła? Przedstawieniem fikcyjnej treści, która zdarza się nie raz i to niestety w realnym świecie. Tu przenosimy się do Afganistanu.

U Ziby z byciem córką bywało różnie. Po tym jak jej ojciec zaginął z matką układało się raz dobrze raz gorzej, ale jakoś życie się toczyło. Z czasem jednak było coraz gorzej i ich drogi po części się rozeszły. Od lat jednak Ziba jest również kochającą matką i żoną. Wydawało by się, że wszystko układa się idealnie, ale tak nie jest. Mąż kobiety nadużywa alkoholu i porywczy. Agresję wyładowuje właśnie na niej. Jednak jak się okazuje to nie jest największy problem tej rodziny. Pewnego dnia Ziba przyłapuje męża na czymś czego nie jest w stanie mu wybaczyć i w efekcie, a raczej afekcie go zabija. Przez ten czyn trafia do więzienia. I choć wie, że wyjawienie prawdy mogło by uratować jej życie gdyż grozi jej kara śmierci to milczy. Jest w stanie znieść wszystko byle by nie wyjawiać tego co zaszło. Jednak brat robi wszystko by jej pomóc i znajduje prawnika, które chce się podjąć jej sprawy. Jusuf młody adwokat choć jest Afgańczykiem to jako dziecko wyjechał z rodziną do Stanów Zjednoczonych. To tam zdobył wykształcenie prawnicze. Teraz chce zrobić wszystko by poprawić system prawny w Afganistanie. Robi też wszystko co w jego mocy by pomóc kobiecie, Ziba jednak uparcie milczy. Jak się okazuje po pierwszych koszmarnych dniach w więzieniu dla kobiet. Strasznych dla niej psychicznie, bo martwi się o dzieci odnajduje tam z czasem przyjaciółki. Okazują się nimi głownie współwięźniarki z celi. Jest to dla nich o wiele przyjemniejsze niż bycie wśród rodziny. Sama Ziba staje się tam kimś na kształt bogini, bo tak jak matka ma dar a może przekleństwo korzystania z magii. Chętnie pomaga innym, ale nie chce pomóc sobie...

Przedstawiona przez Nadię historia jest niesamowita. Wciąga i szokuje. Nie dla samej historii, ale dlatego, że każdy kto choć trochę zna tamtejsze prawa wie, że to co tu jest na papierze dzieje się w rzeczywistości. Co dziennie są takie przypadki. To co zaskakuje najbardziej to chyba fakt, że wiele kobiet, które wiedzą, że za ich przewinienie nie grozi śmierć podejmują decyzję by w więzieniu się znaleźć. To dla nich wygodniejsze i bezpieczniejsze niż życie wśród rodziny czy znajomych. To tak zwany wybór lepszego zła. W Afganistanie za zabójstwo męża grozi honorowe zabójstwo. Wybronienie z niego graniczy z cudem, ale czasami się udaje. Powiem od siebie tyle. Chyba nigdy nie zrozumiem mentalności, kultury i stylu bycia tamtych stron. Mam za sobą etap krytyki, bo jak to mówią: co kraj to obyczaj. Ale jestem pewna jednego: Nigdy tych krajów nie zrozumiem.

Więcej na:
www.swiatmiedzystronami.blogspot.com

(Kliknij aby rozwinąć opinię)

Przerażenie i niedowierzanie pojawiło się na twarzach mieszkańców jednej z afgańskich wiosek, kiedy zastali ten obrazek: Kamal leżący w kałuży krwi, jego zawodząca żona i poplamiona krwią siekiera. Wniosek jest jeden – Ziba zabiła swojego męża. Cudem unikając samosądu, kobieta trafia do więzienia, gdzie musi czekać na wyrok. Prawo jest jednak bezwzględne w takich przypadkach; jeśli wina zostanie potwierdzona, Zibę czeka kara śmierci.

Nie da się ukryć, że od jakichś kilku, może kilkunastu lat na rynku książki często i gęsto pojawiają się pozycje traktujące o życiu kobiet w krajach muzułmańskich. Sama przeczytałam już parę, łącznie z pierwszą powieścią Nadii Hashimi, czyli „Afgańską perłą”. Wszystkie te książki mają wspólny mianownik: absurd. Absurd, z jakim prawo, obyczaje i kultura obchodzą się z kobietami czy wszelkim życiem codziennym. Chyba nigdy nie przestanie mnie to szokować. Wiedziałam zatem, czego mogę się spodziewać po lekturze „Domu bez okien”, co nie zmienia faktu, że to świetna, poruszająca istotne kwestie literatura. Nie ma w niej patosu czy koloryzowania, bo zwyczajnie nie jest to potrzebne. Historia broni się sama.

Motyw kobiety i jej roli w afgańskiej rzeczywistości autorka najlepiej przedstawiła w ramach więziennej społeczności. Zarzut stawiany Zibie brzmi całkiem sensownie, kiedy poznajemy inne więźniarki i powody, przez które trafiły za kratki. Tutaj nikogo nie dziwi, że można być skazanym za miłość. Sam klimat więzienia jest bardzo specyficzny i taki... przytulny? Wiem, że to brzmi co najmniej dziwnie w kontekście takiego miejsca, jednak z przyjemnością śledziłam przekomarzania współwięźniarek, ich rozmowy, dzielenie się marzeniami i pragnieniami. To, co przydarzyło się każdej z tej kobiet byłoby materiałem na kolejne książki. Nierówność w traktowaniu płci najprościej zobaczyć na przykładzie głównej bohaterki. Jej mąż nie był dobrym człowiekiem i nie tylko ona o tym wiedziała, wszyscy nabrali jednak wody w usta... Z Zibą włącznie.

Bardzo, ale to bardzo podoba mi się połączenie tak świetnie skonstruowanej, przepełnionej dużymi emocjami powieści obyczajowej z wątkiem kryminalnym, bo chyba tak należy określić całe śledztwo, które jest prowadzone przeciwko kobiecie. Właściwie jedynym śledczym jest Jusuf, młody adwokat, który co prawda wychował się w Afganistanie, ale wyemigrował do USA. Zdecydował się jednak powrócić do kraju dzieciństwa, gotowy pomóc Zibie i wierząc, że sprawiedliwość to jedna z najwyższych wartości, o którą należy walczyć. Jusuf jest zresztą postacią, którą najbardziej polubiłam. Miewał swoje wzloty i upadki, jednak jego upór w dowiedzeniu niewinności swojej klientki był naprawdę godny podziwu. Większość prawników poddałaby się z marszu, wiedząc, że nie ma co walczyć z afgańskim prawem – tymczasem Jusuf wykazał się niemal nadludzką determinacją.

Tak naprawdę przez długi czas nie wiadomo, co tamtego dnia wydarzyło się na podwórzu przed domem, w którym wraz z dziećmi mieszkali Kamal i Ziba. Kolejne fragmenty układanki są odkrywane bardzo stopniowo, a najstraszniejsza prawda dopada czytelnika niespodziewanie. Podobał mi się ten zabieg. Autorka wprowadziła nutkę tajemnicy, która trzymała w napięciu do samego końca, po drodze podejmując szereg wątków obyczajowych i w pełny, obrazowy sposób ukazując Zibę, jej rodzinę oraz osoby w jakikolwiek sposób z nią powiązane. Kiedy z pewnej perspektywy czasu patrzę na tę książkę, dostrzegam jak wiele w niej treści, pomniejszych historii, bohaterów... I co najlepsze, nie tworzy to trudnej do zidentyfikowania papki, a zgraną, doskonale uzupełniającą się całość. Nadia Hashimi to prawdziwa literacka kompozytorka.

Poza głównymi wątkami zainteresował mnie jeszcze jeden, nieco mniejszy, ale istotny i wyraźny na tle pozostałych. Wszystko wiąże się z matką głównej bohaterki, Gulnaz, która jako jedna z nielicznych kobiet w tej książce ma w sobie tyle pewności siebie, że dosłownie rzuca innych na kolana, nie tylko ze względu na swoją niegasnącą mimo wieku urodę. Gulnaz posiada pewne umiejętności, które pod wpływem jej zręcznych rąk mogą zapewnić komuś szczęście bądź pecha. Opisy, jak przygotowywała talizmany czy po prostu wpływała na zmianę czyjegoś zdania sprawiły, że sama ulegałam tej magii. Czułam się, jakbym czytała o jakichś zapomnianych czarach, które pod opieką Gulnaz – a później nawet Ziby – ożywały na nowo. Na ile były to prawdziwe magiczne sztuczki, a na ile siła sugestii czy po prostu szczęście, nie mam pojęcia. Wiem jedynie, że ten wątek zdecydowanie dodał fabule kolorytu i jeszcze bardziej ją urozmaicił.

„Dom bez okien” to po prostu dobra książka, nie da się tego ująć inaczej. Mnogość wątków, sposób ich połączenia, mnóstwo skrajnych emocji oraz świetny styl – to chyba najistotniejsze zalety tej powieści. Bohaterowie są prawdziwi do bólu, a afgańska obyczajowość została oddana z chirurgiczną wręcz precyzją. Jest to mocna, (nie tylko) kobieca literatura, która wciąga od pierwszych stron.

(Kliknij aby rozwinąć opinię)

Już dawno, żadna z książek mnie tak nie poruszyła. Tak realistyczna i tak bardzo zapadająca w pamięć. To nie tylko zetknięcie z obcą nam kultura, ale także możliwość uświadomienia co może się dziać dziesiątki kilometrów od nas, a my kompletnie nie zdajemy sobie z tego sprawy. Musimy być świadomi, iż nie wszystko jest naświetlane przez media.

 

Wracając do książki. Jej akcja od początku mnie zainteresowała. Styl autorki jest tak przystępny, iż, pomimo, że pisze o bardzo poważnych sprawach, czyta się wszystko dość sprawnie i szybko .

 

Dzięki tej historii wiemy jak traktowane są kobiety w Afganistanie. Poznajemy owy ustrój prawny od strony niewinnie oskarżonej kobiety. I to nieraz wzbudzało we mnie wielkie emocje. Jak można się domyślić negatywne. Nie mogłam po prostu znieść tego jak kobiety są traktowane w tym kraju. Ogromnie przeszkadzało mi wiele aspektów prawa tego kraju, aspektów związanych z religia, a także fakt, iż nikt z tym wyraźnie nie walczy. Poza tym mając świadomość, iż reszta świata, wie jaki jest stan  rzeczy i nie stara się interweniować.

 

Oczywiście zdaję sobie sprawę, iż fakty przedstawione w książce, mogą lekko odstawać od rzeczywistości. W zasadzie nie sprawdzałam dokładnie wszystkiego co zostało przedstawione tu jako realia Afganistanu, zwyczajnie ufam autorce. Jednak zawsze w takich przypadkach należy zachować pewien dystans do przedstawianych informacji.

 

Bardzo dobre okazało się także wykonanie techniczne książki. Bo mimo iż dość gruba, to nie pojawiają sie jakieś znaczące zniszczenia. Niestety, sama okładka pozostawia wiele do życzenia. Choć oddaje charakter historii, to sam jej wygląd estetyczny mnie nie zadowala/. Sprawia wrażenie wykonanej jakieś 15 lat temu.

 

Czy polecam? Tak, zwłaszcza osoby, które interesuje to co dzieje się na świecie, osoby lubiące reportaże i literaturę faktu. I choć książka do nich nie należy, to stylem podchodzi lekko pod ich charakter. 

 

(Kliknij aby rozwinąć opinię)

Pełna recenzja dostępna na: https://toreador-nottoread.blogspot.com/ Główny wątek powieści opowiada losy Ziby od momentu morderstwa przez całą drogę postępowania karnego aż do ogłoszenia wyroku. Jednak to niejedyna historia, jaką poznamy. Ziba dzieli więzienną celę z kobietami, które dźwigają swoje własne brzemienia. Każda ma swój bagaż życiowy, każda stała się ofiarą zacofanego systemu wymierzania kar. Mało która rzeczywiście zawiniła na tyle, by zasłużyć na przeżywane cierpienia. Pierwsze kilkadziesiąt stron przypomina osławiona Grę o tron, a tak skomplikowanego przedstawienia wszystkich wątków i postaci nie powstydziłby się sam George R. R. Martin. W początkowych rozdziałach czytelnik jest zarzucony imionami i muzułmańskimi zwrotami. Równolegle rozgrywają się dwa wątki; Ziby i Jusufa. Najpierw myślałam, że autorka zastosowała przeskoki czasowe sprzed i po morderstwie. Dłuższą chwilę zajęło mi zorientowanie się, że to tylko przytoczenie historii Jusufa, która nie ma nic wspólnego z Zibą. Dopiero po jakimś czasie losy tych bohaterów się ze sobą splatają. Do tego dochodzą opowieści więźniarek, które poznajemy na przełomie kilkunastu stron, jedna za drugą. To bardzo piękny i niewdzięczny fragment całej książki, który skupia na sobie większość uwagi. Ale jednak za dużo materiału próbowano zawrzeć w zbyt małej objętości tekstu. Główny wątek dotyczący morderstwa stanowi korpus całej powieści, łączy ze sobą wszystkie ważne wydarzenia. Czytelnik przez długi czas nie wie, co się tak naprawdę stało. Czy Ziba zabiła męża czy jednak nie? Za pomocą tej zbrodni Nadia Hashimi przedstawia system sprawiedliwości w Afganistanie, albo raczej jej braku. To kraj pełen stereotypów, dla którego religia zawsze będzie ponad prawem. Tutaj ludowe przekonania mają władzę, a nie kodeks karny i ogólnie przyjęte zasady moralności. To wartościowa i ważna lektura, która nakłania do zastanowienia się nad pewnymi sprawami i otwiera oczy na inne kultury. Ale wiem też, że to nie jest powieść dla każdego. Autorka nie przebiera w słowach, nie cenzuruje wydarzeń i nie zamiata spraw pod dywan. Za pomocą fikcji przedstawia życie tysięcy afgańskich kobiet, które każdego dnia doświadczają tego samego, co bohaterki Domu bez okien.

(Kliknij aby rozwinąć opinię)

"Małżeństwo to swego rodzaju sport. Punkt za miłość, punkt za nienawiść. Rachubę prowadzi serce." Już przy poprzednich książkach "Afgańska perła" i "Kiedy księżyc jest nisko" miałam okazję przekonać się, jak plastyczny, sugestywny i wciągający jest styl autorki. Także i w tej powieści raczymy się pięknie opowiadaną historią, uwzględniającą nie tylko porywający scenariusz zdarzeń, ale również odzwierciadlającą trudną sytuację kobiet w Afganistanie. "Dom bez okien " to fascynująca podróż czytelnicza, wypełniona wzruszeniem i ponurym obrazem realiów życia afgańskich kobiet, pozostawiająca w naszych sercach wyraźny ślad obecności. Zachwyca wielowątkowość fabuły, czarujące oprowadzanie po niej czytelnika, wyzwalające wiele emocji. Mocno identyfikujemy się z głównymi bohaterami, każdy z nich ma do opowiedzenia niezwykłą historię, zaś ich przecinające się ścieżki życia podkreślają, że los dla każdego ma przypisaną koncepcję obrazu niedoli i pomyślności. Nieprzypadkowo spotykamy na swej drodze osoby, które potrafią diametralnie zmienić oblicze naszej codzienności, nadać jej intensywny promienny uśmiech miłości, okazać przyjacielską pomoc w trudnych chwilach, ale też odcisnąć bolesne rysy na psychice, zmuszające do podjęcia walki o szczęście. Nadia Hashimi wyjątkowo przekonująco przedstawia prawa afgańskich kobiet, a właściwie ich niedostateczność z perspektywy zachodnich cywilizacji, dominację mężczyzn nad każdym aspektem życia matki, żony, siostry i córki, niemożność decydowania o własnym losie, niejednokrotne stawianie w sytuacjach wywołujących ból i cierpienie. Jak niewiele potrzeba, aby zwykły gest uznać za obrazę moralności i skazać kobietę na długoletni pobyt w więzieniu. Zwykła rozmowa w parku z nieznajomym, ucieczka z domu, w którym panuje przemoc, nie wspominając już o ciąży pozamałżeńskiej, stają się niepodważalnymi podstawami uznania obrazy moralności. Co absurdalne, dla większości więźniarek życie za kratkami wydaje się niekiedy lepszym wyborem zła, pewnego rodzaju oddechem od przerażającej codzienności, która czeka na nie na zewnątrz, od brutalności, okrucieństwa i honorowego zabójstwa. Trudno zrozumieć wykluczanie kobiet ze społeczności lokalnej, kiedy tylko padnie na nie choćby cień podejrzenia o naruszenie przekazywanych z pokolenia na pokolenia norm poprawnego zachowania się, świadoma izolacja kobiet od dzieci, celowe nastawianie przeciwko matce. A czy ktokolwiek rzetelnie staje w obronie kobiet? Jaką mają zapewnioną pomoc prawną? Czyż rozprawy sądowe nie okazują się farsą? Jusuf, jako dziecko wraz z rodziną wyemigrował z Afganistanu do Stanów Zjednoczonych, gdzie zdobył wykształcenie prawnicze, wyspecjalizował się w prawie człowieka i prawie imigracyjnym. Mężczyzna decyduje się na powrót do ojczyzny, gdyż jest przekonany, że ma do wypełnienia misję pomocy rodakom. Podejmuje się obrony niezwykle tajemniczej kobiety Ziby, matki czwórki dzieci, oskarżonej o zabicie męża. Kobieta tylko ze względu na sprzyjający splot okoliczności uniknęła honorowego zabójstwa, teraz w więzieniu oczekuje na proces i wyrok sędziego, a grozi jej śmierć przez powieszenie. Sprawa wydaje się już przesądzona, dowody mocno obciążają oskarżoną, zaś ona nie wykazuje chęci współpracy z adwokatem, głęboko skrywa wszelkie wyjaśnienia związane z morderstwem. Jusuf próbuje przebić się przez mocną tamę milczenia, dotrzeć do prawdy, ale też odnaleźć się w realiach systemu karnego i więziennictwa w Afganistanie. Autorka przygotowała dla czytelnika pogmatwane losy powieściowych postaci, ale przez to wydają się bardziej frapujące i pasjonujące. Książka zapewnia przyjemne zaczytanie, angażujące śledzenie zajmującej fabuły, ale też uderza w refleksyjne nuty. bookendorfina.pl

(Kliknij aby rozwinąć opinię)

 Afganistan - piękna, monumentalna, spowita słońcem i dziką naturą kraina, skąpana od wielu lat w krwi, bezbronnych ofiarach i terrorze. Taki obraz znamy z codziennych relacji w telewizyjnych wiadomościach, licznych produkcji filmowych, czy też poruszających serca reportaży o codziennym życiu mieszkańców tego kraju. Poruszająca nasze serca jest także powieść pt. "Dom bez okien" autorstwa Nadii Hashimi, która to za pomocą intrygującej, wzruszającej i przepełnionej wielkimi emocjami historii, ukazuje w niej życie pewnej zwyczajnej Afganki, na której to przykładzie poznajemy specyfikę, obyczaje, kulturę Afganistanu, jak i również trudne położenie kobiet tam żyjących...

 Główną bohaterką tej opowieści jest Ziba - troskliwa matka czwórki dzieci, przykładna żona męża - tyrana, dbająca o dom kobieta. To względnie spokojne, poukładane i ustabilizowane życie ulega nagłej zmianie za sprawą tajemniczej śmierci męża Ziby - Kamala, który pewnego ranka zostaje odnaleziony martwy przed swoim domem. Bardzo szybko główne oskarżenie pada na Zibę, która następnie zostaje aresztowana i osadzona w miejscowym więzieniu dla kobiet, oczekując tam procesu. Tam poznaje dramatyczne losy innych osadzonych kobiet, które dzielą się swoimi historiami z Zibą. Tymczasem brat oskarżonej kobiety zatrudnia urodzonego w Ameryce adwokata, którego zadaniem jest dowiedzenie prawdy o niewinności Ziby i ocalenie jej przed śmiercią... Rozpoczyna się walka z czasem  i surowymi zasadami społecznymi, rządzącymi tym krajem...

 Najnowsza książka Nadii Hashimi oferuje nam sobą niezwykle barwne, intrygujące i porywające połączenie powieści społeczno - obyczajowej, z jak najbardziej autentycznym kryminałem. Z jednej strony lektura ta opowiada bowiem o trudnym losie głównej bohaterki i innych kobiet żyjących we współczesnym Afganistanie, jak i również o obowiązujących i bardzo skomplikowanych prawach, obyczajach, realiach społecznych tego kraju. Z drugiej zaś przedstawia nam ona opowieść o Zibie, jej mężu i prawdzie o wydarzeniach pewnej nocy, które doprowadziły do zabójstwa i uwięzienia kobiety. Pierwszy wątek należy do Ziby i jej więziennych rozmów ze współosadzonymi, drugi zaś do jej adwokata - Jusufa, który ze wszelkich sił stara się nie tylko dociec prawdy, ale także i uratować kobietę przed śmiercią... Przede wszystkim jednak książka ta opowiada nam o wyjątkowym, niepowtarzalnym i magicznym kraju, który miał wszelkie predyspozycje ku temu, by stać się turystycznym rajem, lecz na wskutek polityki i religijnego fanatyzmu, stał się najprawdziwszym piekłem na ziemi...

 Spotkanie z tą powieścią jest bez wątpienia pięknym, intrygującym, na wskroś orientalnym i przepełnionym wielką mądrością. Mądrością relacji o życiu kobiety, której los i przyszłość zostały z góry przesądzone prawem, religią, dawno przyjętymi zasadami społecznego życia w kraju, w którym kobieta jest człowiekiem drugiej kategorii. Barwna fabuła, mocne i wyraziste postacie, inteligentne wplecenie losów bohaterów z drugiego planu w główny wątek narracyjny tej historii - wszystko to sprawia, iż książkę tę czyta się z wielkim zaangażowaniem, ciekawością, chęcią chłonięcia jak najwięcej wiedzy o tym odległym, niezrozumiałym i tak naprawdę zamkniętym dla nas świecie, jaki to opisuje tu Nadia Hashimi. I choć momentami nie wszystko jest dla nas zrozumiałe i łatwe w przyswojeniu, głównie z uwagi na specyfikę Afganistanu i jego kultury, to i tak lektura tej pozycji jest tak fascynująca, iż nie możemy oderwać się od niej choćby na krótką chwilę...

 Bardzo wielkie słowa uznania należą się autorce tej książki za wykreowane na jej kartach postacie, które nas ciekawią, intrygują, zajmują bez reszty i przede wszystkim każą w siebie uwierzyć. To zwyczajni ludzie, których losy i życiowe perypetie wykraczają daleko poza ową zwyczajność, zwłaszcza w naszym - europejskim rozumieniu. Pierwsze skrzypce odgrywa tu naturalnie Ziba - prosta, niewykształcona, boleśnie doświadczona życiem z tyranem i alkoholikiem kobieta, która jednak ma dobre serce i ogromne pokłady współczucia dla innych. Nie sposób jej nie polubić, nie współczuć i nie odczuwać wobec niej sympatii, nawet niezależnie od prawdy o wydarzeniach feralnej nocy. Po drugiej stronie mamy jej adwokata - Jusufa, będącego afgańskiego pochodzenia obywatelem Stanów Zjednoczonych. Wraz z nim tak naprawdę na nowo poznajmy, odkrywamy i uczymy się Afganistanu, jak i również na jego przykładzie najdobitniej obserwujemy kontrast pomiędzy światem Zachodu, a tym muzułmańskim zakątkiem globu. Pełni obrazu bohaterów tej opowieści dopełniają postacie z drugiego planu, a ściślej rzecz ujmując kobiety osadzone wraz z Zibą w więzieniu, choćby  z Nafisą i Mezghan na czele, które także dzielą się z nami swoimi dramatycznymi losami...

 Lektura tej książki wydaje się mówić nam więcej o Afganistanie, aniżeli najbardziej wyczerpujące pozycje spod znaku geografii, historii i  orientalistyki. Otóż opowieść ta nie skupia się na zabytkach, pięknych krajobrazach, burzliwej historii tego kraju, lecz na codziennym życiu zwykłych ludzi, a w szczególności kobiet. Wraz z kolejnymi przeczytanymi stronami poznajemy m.in.  los młodych dziewcząt, które zaszły w ciążę przed zamążpójściem, kobiet oskarżonych o zdradę, czy też mężatek tyranów, alkoholików i sadystów, wyżywających się na swej rodzinie. To także relacja o braku praw kobiet, niemalże niemożliwej do zrealizowania ścieżce ich edukacji i zawodowej kariery, czy też powszechnego przyzwolenia na przemoc wobec kobiet, w imię praw Koranu... To wstrząsający, dramatyczny i niezwykle smutny obraz, ale przy tym jak najbardziej prawdziwy i przekonujący do tego, by w niego uwierzyć...

 Powieść "Dom bez okien" to historia o bolesnym losie i życiu afgańskich kobiet, która to chyba także przede wszystkim jest przeznaczona dla kobiet. Myślę, iż tylko czytelniczki będą w stanie w pełni zrozumieć dramat Ziby i jej towarzyszek więziennej niewoli, gdyż tylko one będą mogły zadać sobie to pytanie - "Co ja zrobiłabym na jej/ich miejscu...?" Ponadto pozycja ta należy bez wątpienia do grona tych książek, których poznanie dostarcza nie tylko wielkich wrażeń i równie wielkich emocji, ale także i zmusza nas do pełnego zaangażowania się w przedstawianą tu historię, która zostaje w naszych sercach i głowach na bardzo długi czas, a być może i już na zawsze. Takich książek bowiem nigdy się nie zapomina, nie po tym co oferują one swoją zawartością...

 Najnowsze dzieło Nadii Hashimi potwierdza w pełni ten oto fakt, iż autorka ta należy do najlepszych i najbardziej intrygujących współczesnych autorek opowiadających o Bliskim Wschodzie, w zakresie literatury popularnej. Jej książki ukazują codzienność tego dalekiego i obcego nam świata, jak i również opowiadają o żyjących tam ludziach, którzy podobnie jak my pragną tylko odrobiny szczęścia... Tak też jest i z powieścią "Dom bez okien", która w poruszający sposób przedstawia nam los afgańskich kobiet, których jedyną przewiną jest to, iż chciały żyć inaczej, pełniej, prawdziwiej... Polecam wszystkim czytelnikom sięgnięcie po tę opowieść, która z pewnością poruszy nie jedno serce..

(Kliknij aby rozwinąć opinię)

Jeszcze nie tak dawno, bo w połowie XX w. kobiety w Afganistanie miały pełnię praw. Ubierały się w kolorowe sukienki, spod których czasami prześwitywało ciało. Nie musiały zakrywać głowy. Dumnie prezentowały swe fryzury. Chłopcy i dziewczęta mogły razem spędzać czas na beztroskiej zabawie. Mogły wspólnie uczuć się dzieląc ze sobą ławki w klasach, salach wykładowych... Wszystko zmieniło się po ataku Rosji i przejęciu władzy przez Talibów. Wolność się skończyła, a kobiety zmuszone zostały do uległości wobec mężczyzn i zrezygnowania ze swego dotychczasowego życia. Ziba znalazła swego zamordowanego męża na podwórku. Od tej chwili wszystko diametralnie się zmienia. Zostaje oskarżona o ten brutalny czyn i wraz z tym traci wszystko- dom, dzieci, wolność... Kobieta trafia do więzienia, aby uniknąć śmierci ze strony rodziny zamordowanego męża. Tam oczekuje na proces. Wina kobiety wydaje się być bezsporna, jednak ona wciąż zaprzecza. Odmawia także wyjaśnień, co na prawdę wydarzyło się w zaciszu jej domu. Obroną nieszczęsnej kobiety zajmuje się młody prawnik Jufus, który po latach spędzonych w Stanach Zjednoczonych, powraca do ojczystego kraju, by nieść ludziom pomoc i przywracać sprawiedliwość. Na miejscu zderza się z rzeczywistością. Afganistan jest zupełnie inny niż to sobie wyobrażał. Wszystko jest dla niego niezrozumiałe. Wie, że czeka go długa droga, by wszystko poznać i zrozumieć. Postanawia rozpocząć ją od pomocy Zibie. Dom Bez Okien to nie tylko opowieść o Zibie, ale także o wielu innych kobietach, a właściwie jest to opowieść o tym jak żyje się we współczesnym Afganistanie, jakimi rządzi się prawami, jak to wszystko wygląda. W areszcie Ziba poznaje różne kobiety. Latifa uciekła z rodzinnego domu i woli ściany więzienia niż otoczenie swoich bliskich. Młodziutka, ciężarna Meżgan oskarżona o cudzołóstwo, która wierzy, że rodzice jej kochanka przyjmą ją z otwartymi ramionami. Nafisa uniknęła honorowego zabójstwa... Wszystkie czekają na proces. Na proces i z pewnością ciężką karę, za to, że właściwie, z naszej perspektywy, nie zrobiły nic złego. W powieści autorka szczegółowo przedstawiła system prawny obowiązujący w Afganistanie nie kolorując go i nie szczędząc gorzkich słów. System ten, jak widać, jest ułomny i niezwykle zacofany. Kobiety zostały spętane jakimiś średniowiecznymi prawami, które ciężko jest sobie tak od razu wyobrazić. Nie mają one żadnych praw. Są zależne od mężczyzn, jako małe dziewczynki od ojca, jako starsze, od męża. Żyją w ciągłym strachu o swoje rodziny. Często są poniżane, poniewierane... Nie mają żadnych szans na obronę. Historia Ziby jest bardzo wzruszająca. Książka trzyma cały czas w niepewności i wielkim napięciu. Jest przepełniona tajemnicami. Do końca nie ma pewności jak potoczą się losy bohaterki. Nie jest to powieść lekka i przyjemna. Jest trochę trudna i ciężka, porusza niezwykle ważne tematy. Sprawia, że trzeba się na chwilę zatrzymać i zastanowić nad życiem tych kobiet. Książka jest przede wszystkim niezwykle wartościowa. Powinnyśmy częściej sięgać po takie książki, by uwrażliwić się na cierpienie innych.

(Kliknij aby rozwinąć opinię)

Miejscem akcji większość książek, po które sięgam są kraje europejskie lub amerykańskie. Jednak jako że jedną z zalet czytania jest poznawanie innych kultur, nie sposób nie skorzystać z tej możliwości. Chociaż miałam świadomość, że ,,Dom bez okien" to historia fikcyjna, wiedziałam również, że takie wydarzenia mają miejsce w Afganistanie. Ziba to główna bohaterka, która do tej pory mieszkała z mężem i czwórką dzieci. Jednak pewnego feralnego dnia, jej mąż zostaje znaleziony martwy. Kobieta zostaje oskarżona o morderstwo i trafia do więzienia dla kobiet. Osadzone z nią kobiety opowiadają jej, dlaczego się tam znalazły, a ona sama oczekuje na wyrok sędziego. Brat Ziby znajduje dla niej adwokata, który wychowywał się w Ameryce i za wszelką cenę chce poprawić system prawny w Afganistanie. Przygotowują się do obrony Ziby coraz więcej dowiaduje się o kraju, który opuścił będąc dzieckiem. Zapewne każdy z nas ma pojęcie, że kultura afgańska dalece odbiega od tej, którą znamy na co dzień. Nic w tym dziwnego, skoro ustrój tam panujący do republika islamska. Religia ta jest tam nieodłącznym elementem polityki i nie ma możliwości, by w tym nie uczestniczyć, gdyż odejście od islamu jest karane śmiercią. Znajomość podstawowych zasad islamu pozwala zrozumieć panujące tam zwyczaje oraz obowiązujące przepisy. W powieści Nadii Hashimi dostajemy jedynie namiastkę tego, co dzieje się w tym azjatyckim państwie. Autorka uczyniła główną bohaterką kobietę oskarżoną o morderstwo. Jest to więc zapowiedź tego, że poznamy afgański system prawny. A może raczej jego brak. Tam nie zbiera się dowodów, raporty policyjne podpisuje się odciskiem kciuka, a o jakimkolwiek śledztwie można zapomnieć. Chociaż Nadia Hashimi skupiła się na historii Ziby to wprowadzając wątek więzienia, gdzie oskarżona poznaje inne kobiety, przybliża nam sytuację kobiet w Afganistanie. Zacytowany przeze mnie na górze fragment z książki idealnie obrazuje to, jak bardzo prawa kobiet są tam łamane. Niejednokrotnie pada w powieści stwierdzenie, że słowa kobiety mają o połowę mniejszą wartość, niż słowa mężczyzny. Powody, dla których kobiety trafiają do więzienia wydają się być wręcz absurdalne. Nie mówiąc już o tym, że zgwałcona dziewczynka w świetle afgańskiego prawa sama jest sobie winna i raczej nie czeka jej świetlana przyszłość. W książce dowiaduje się też wiele o kulturze afgańskiej. Pomijając już rolę kobiety, widzimy wierzenia ludności tego kraju. Autorka stosuje też zwroty, którymi posługują się mieszkańcy - widzimy tu jak ludzie się witają, jak zwracają się do siebie nawzajem, co również ukazuje, że stanowisko czy rola społeczna ma tu ogromne znaczenie. Wykreowana przez autorkę bohaterka jest postacią bardzo tajemniczą. Przez to cała historia staje się jeszcze ciekawsza, a wydarzenia współczesne przeplatane są z opisami zdarzeń z przeszłości. Początkowo gubiłam się w tym, co jest teraz, a co było kiedyś, ale w momencie, kiedy zaczęłam odróżniać poszczególnych bohaterów i łączyć fakty, przestało to być dla mnie problemem. Nie sposób było się też wciągnąć w tę historię, bowiem do ostatnich stron zastanawiałam się jak zakończą się losy bohaterów - nie tylko Ziby, ale również jej dzieci czy innych osadzonych kobiet. Pewne rozwiązania stosowane przez autorkę wydawały mi się pójściem na łatwiznę, spodziewałam się również nieco innego zakończenia, jednak są to jedyne zastrzeżenie, jakie mam. Często pada stwierdzenie, że w każdej książce jest wątek autobiograficzny autora. Czy to prawda - nie wiem. Jednak w tej powieści nie mam co do tego wątpliwości. Nadia Hashimi co prawda nie urodziła się w Afganistanie, jednak pochodzili stamtąd jej rodzice, a ona sama postanowiła tam wrócić. Podobnie było z Jusufem, który jednak urodził się w Afganistanie, a następnie wraz z rodzicami wyemigrował do Stanów Zjednoczonych. To on wyraźnie widział różnicę, pomiędzy życiem w Ameryce, a Afganistanie, był również symbolem tego, że trudno walczyć tam o prawa człowieka, bo ludność afgańska nie jest świadoma tego, że je łamie. ,,Dom bez okien" z pewnością jest książką wartościową. Otwiera oczy na to, co dzieje się w innych państwach i choć nie jest to reportaż to ukazuje życie codzienne w Afganistanie. Powieść ta również potrafi wywołać w czytelniku wiele emocji, sama podczas lektury odczuwałam oburzenie i smutek, a w pewnym momencie nawet popłynęły mi łzy bezradności. Jednak, co dla mnie najważniejsze, przede wszystkim książka ta pokazała mi, jak mało wiem o świecie.

(Kliknij aby rozwinąć opinię)

Ziba jest typową Afganką, zajmującą się domem i czwórką dzieci. Pewnego dnia jej mąż zostaje znaleziony martwy, a ją samą oskarża się o morderstwo. Kobieta zostaje osadzona w żeńskim wiezieniu Czil Mahtab. Oczekując na proces poznaje historie kobiet,w rożnym wieku, które nieszczęsny los również zaprowadził do celi. Ziba nie chce opowiadać o zabójstwie męża, nie broni się. W obronie Ziby staje jednak młody prawnik Jusuf. Za wszelką cenę chce udowodnić niewinność swojej klientki.Jest gotów posunąć się do niekonwencjonalnych rozwiązań. Jednakże tajemnica, którą skrywa Ziba jest dużo straszniejsza i może "zabić" więcej osób.
Nadia Hashimi nie oszczędza czytelnika. Przedstawia brutalną prawdę Afganistanu, przerażając i skłaniając do refleksji.
"Dom bez okien" to historie kobiet, które trafiły do więzienia za absurdalne dla reszty świata zarzuty bez możliwości prawa do obrony.

(Kliknij aby rozwinąć opinię)