Dobrze się myśli literaturą
Ryszard Koziołek

'Literatura to jedyne sny, których nie śnimy samotnie'.

To tylko jeden z cytatów tej porywającej publikacji pióra prof. Ryszarda Koziołka, literaturoznawcy, od 2020 roku rektora Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

Książka Dobrze się myśli literaturą stanowi zbiór esejów, uporządkowanych w niezwykle pedantyczny sposób i przedstawionych w bardzo efektowny sposób. Teksty dotyczą należnego miejsca literatury w kulturze. O jej wpływie na nasze życie napisano i powiedziano już wiele. Jak wiemy, czytanie niesie ze sobą nieocenione korzyści psychologiczne: dostarcza licznych przeżyć wewnętrznych, kształtuje naszą wiedzę o świecie i innych kulturach. Dowiedziono też, że pobudza wyobraźnię, poszerza zasób słownictwa i wpływa na relacje interpersonalne. Dzięki temu, że sięgamy po lekturę, stajemy się bardziej twórczy, myślimy nieszablonowo. Nie wspomnę o zdobywaniu nowych informacji, wiedzy, również tej z dziedziny ogólnej.

Pokuszę się o stwierdzenie, że literatura jest nieodłącznym elementem życia wszystkich społeczności. Już starożytni rozumieli, że czytanie ma wspaniałe właściwości lecznicze. Biblioterapia niweluje negatywne uczucia, wpływa na poczucie własnej wartości; stajemy się też bardziej wrażliwi na innych. Większość z nas po skończeniu swojej ulubionej lektury, odczuwa potrzebę, aby o niej porozmawiać, na co uwagę zwraca prof.

Autor z ogromną dokładnością i wnikliwością dokonał analizy najważniejszych utworów literackich: począwszy od Józefa Ignacego Kraszewskiego, przez Henryka Sienkiewicza, Elizę Orzeszkową, Bolesława Prusa. Prof. Koziołek odwołuje się również do współczesności; przywołuje Szczepana Twardocha czy Olgę Tokarczuk. Wybór ten jest rzecz jasna subiektywny, zaś spojrzenie filozoficzne i refleksyjne. Zatem mamy ekspresową lekcję z historii literatury, oby więcej takich było. Dostajemy świetne szkice o naszych ulubionych pisarzach, ale oszczędzono nam nudnego dydaktyzmu i porcji suchych faktów.

Nawet milczenie jest w istocie cichym czytaniem własnych myśli.

Z kart opracowania przebija erudycja naukowca, przestrzegającego nas przed zaniechaniem czytania (myślę, że wielu molom to nie grozi), zafrasowany jest także poziomem czytelnictwa w Polsce. A ponadto ten wybitny literaturoznawca zachęca nas do namysłów nad tym, dlaczego warto czytać.

Moje zaciekawienie wzbudza określenie: ''skandal arcydzieła". Co oznacza, przekonajcie się sami.

Ryszard Koziołek próbuje zaszczepić nas miłość do książek. Konkludując, zgadzam się, z badaczem, że: Nic nie zastąpiło literatury i nic nie jest w stanie jej zastąpić.