Dlaczego ryby nie toną? I inne ważne pytania
Anna Claybourne

Każdy rodzic prędzej czy później musi stawić czoła pytaniom swoich pociech. To wcale nie są pojedyncze, pojawiające się raz na jakiś czas przypadkowe zapytania o to czy tamto. To jest wielki etap miliarda pytań o wszystko! Dzieci chcą wiedzieć: dlaczego (to ulubione w zestawie), a po co, kto, komu itp. Oczywiście po jednym dlaczego szybko następuje kolejne – to prawdziwa niekończąca się historia!

Dlatego należy doceniać publikacje takie jak „Dlaczego ryby nie toną?”, w której Anna Claybourne rzetelnie i z humorem odpowiada na wszelkie wątpliwości dzieciaków dotyczących flory (z rzadka) i fauny (przede wszystkim).

Autorka publikacji popularnonaukowych dla najmłodszych najnowszą książkę rozpoczyna od… początku – wyjaśnia, czym w ogóle jest zwierzę. Odkrywa przed czytelnikami fascynujący świat przyrody. Zaspokaja dziecięcą ciekawość, odpowiadając na najbardziej skomplikowane, wstydliwe czy absurdalne (z pozoru) pytania, np.: „Które stworzenia mówią?”, „Czym się odżywiają i dlaczego?”, „Czy myją zęby i noszą ubrania?”.

Claybourne przedstawia zwyczaje zwierząt oraz pomaga zrozumieć ich zachowania i potrzeby. Przypomina też, że my sami jesteśmy częścią tego niesamowitego świata. Zwraca uwagę na piękno natury, ale także jej niebezpieczeństwo. Obala powszechne mity i rzetelnie wyjaśnia wątpliwe kwestie (m.in. rzekomej ślepoty nietoperzy czy świetnej pamięci słoni).

Największym walorem tej książki jest rzeczowość, humor i forma – w krótkich notatkach (i towarzyszących im ilustracjach) autorka, najczęściej na zasadzie pytanie – odpowiedź, opowiada o konkretnych zagadnieniach. Omawia charakterystyczne cechy różnych zwierząt, różnice między poszczególnymi gatunkami. Claybourne posługuje się żywym, obrazowym językiem (wykorzystując rozmaite związki frazeologiczne i inne trwałe połączenia wyrazowe), pełnym porównań pobudzających wyobraźnię oraz odwołujących się do wiedzy dzieci o świecie. Naturalnie wprowadza fachową terminologię. W pełni angażuje czytelnika m.in. poprzez zagadki czy zadawanie pytań.

Nie można pominąć także świetnej oprawy graficznej, o którą zadbała Claire Goble – wiele tu zdjęć, starych ilustracji, historii rysunkowych, symboli. Jest kolorowo, ale przejrzyście i przede wszystkim merytorycznie. Publikację kończy glosariusz, gdzie w przystępny i lapidarny sposób wyjaśniono najważniejsze pojęcia z dziedziny przyrody.

Anna Claybourne odpowiada na wszystkie pytania najbardziej dociekliwego czytelnika. Otwiera przed nim skrzynię pełną skarbów i zachęca do formułowania kolejnych pytań oraz samodzielnego poszukiwania odpowiedzi. Z pewnością „Dlaczego…” jest jedną z inspirujących książek dla młodszego (choć nie tylko!) odbiorcy, stymulującą wyobraźnię, szlifującą rozmaite umiejętności (m.in. logiczne myślenie, proces skojarzeniowy, a nawet spostrzegawczość).

Autorka jest przyjaciółką dzieci i zwierzaków, o jednych i drugich wie naprawdę wiele i swoją ogromną wiedzą potrafi się dzielić w bardzo przyjemnym stylu. „Dlaczego…” to doskonały materiał dydaktyczny, jako wstęp do szkolnej przyrody (i biologii) pozwoli dzieciom zrozumieć podstawowe mechanizmy rządzące światem natury oraz ułatwi przyswajanie dalszych informacji. To skarbnica ciekawostek, które zaskoczą niejednego (również dorosłego) czytelnika.

„Dlaczego ryby nie toną” to książka dla każdego czytelnika, który lubi poznawać nieznane. A ponieważ uczymy się całe życie, lektura może zainteresować i małych, i dużych, nawet tych, którym wydaje się, że wiedzą wiele o otaczającym świecie.

To, co od początku uderza w książce Anny Claybourne, to traktowanie człowieka jako jednego z elementów fauny. Być może niektórzy poczują się tym dotknięci, jednak czasem warto spojrzeć na homo sapiens z dystansem – panowanie nad światem i zakodowane od wieków poczucie wyższości wcale nie musi oznaczać ideału (do którego, pod wieloma względami, człowiekowi daleko).

Autorka w barwny i dowcipny sposób przekazuje wiedzę o zwierzętach, zarówno tych domowych, doskonale znanych, jak i egzotycznych, oglądanych tylko na ilustracjach lub w środkach masowego przekazu.
Dlaczego ryby nie toną i nie mają powiek? Czemu ludzie nie mają ogonów? Z jakich powodów zwierzaki robią kupę, a niektóre z nich na dodatek ją zjadają i jeszcze się po tym oblizują? Co by było, gdybyśmy mogli oddychać pod wodą? Jak zwierzęta wysyłają sobie różne wiadomości i po co to robią? Czy istnieje coś takiego jak trzecie oko?

To tylko niektóre z licznych pytań, na które autorka daje odpowiedzi, ubarwiając je oryginalnymi zdjęciami, archiwalnymi, nieraz anonimowymi ilustracjami sprzed wieków (z których część możemy znać z europejskiej klasyki literackiej).

Całość wydana jest niezwykle elegancko, w dużym formacie, twardej oprawie, na doskonałej jakości papierze, co sprawia, że książka ma albumowy charakter.
Bardzo przemyślana jest ikonografia, czyli ilustracje autorstwa Claire Goble, doskonale współgrające z treścią. Najważniejsze informacje są wyeksponowane wytłuszczoną czcionką albo wersalami; jest tu też sporo odnośników, dzięki którym można „wędrować” po treści, niekoniecznie w chronologiczny sposób.
Sympatycznym przewodnikiem po albumie jest brodaty ludzik w kapeluszu i ubranku w kolorze zgniłej zieleni. To on prezentuje różne mapy, hasła, zapadające w pamięć obrazki; oprowadza czytelnika po świecie pełnym niespodzianek i naprawdę zaskakujących rewelacji, do których należą np. odkryte w ostatnich latach gatunki zwierząt.

Książka „Dlaczego ryby nie toną?” ma charakter twórczy i inspirujący – zachęca do bogacenia i poszerzania wiedzy. Gdy obejrzy się zdjęcia godów głuptaków niebieskonogich, nie sposób nie szukać w sieci filmów pokazujących ten niecodzienny i komiczny taniec, który bawi bardziej niż niejeden kabaretowy skecz.

Polecam tę książkę z czystym sumieniem! Nauka przez zabawę to na pewno wspaniała metoda bogacenia wiedzy na każdy temat!

BEATA IGIELSKA