Austeria
Stryjkowski

Stryjkowski utrwalił w swych dziełach obraz małych miasteczek żydowskich (sztetli), codzienne życie Żydów i innych mniejszości narodowych w Galicji, ukazał nawet panujący w tamtych czasach mit cesarza Franciszka Józefa - władcy dobrego, dbającego o swój lud. Akcja książki "Austeria" rozgrywa się w ciągu jednego dnia (a właściwie nocy), w jednym z małych galicyjskich sztetli. W karczmie Austerii, leżącej na brzegu miasta, której właścicielem jest główny bohater utworu - stary Żyd Tag, gromadzą się ludzie różnego pokroju, pochodzenia i profesji: fotograf Wilf wraz z żoną, introligator Kramer z rodziną, Apfelgrun - właściciel sklepu z eleganckim obuwiem, szewc Gerson, zajmująca się bydłem Ukrainka Jewdoha, grupa Chasydów z Cadykiem z Żydaczewa - ich żony i dzieci, katolicki ksiądz, huzar i zwłoki młodej dziewczyny. Jak się już pewnie domyślacie, taka gromadka pod jednym dachem nie mogła się nudzić. A za oknem... Za oknem wojna, moi drodzy. No może nie zaraz za oknem, ale bardzo, bardzo blisko. Chasydzi zgodnie ze swą religią głośno śpiewają, tańczą chwaląc Boga... Dobrze. Niech tańczą. Niech śpiewają. Ale... Przecież trzeba siedzieć cicho, ukryć się - żeby przeżyć tę tragiczna noc. Nie tylko wojna jest problemem, są i Kozacy - bezwzględni mordercy - napadają, rabują, gwałcą, zabijają i palą - w tejże kolejności. Stary Tag próbuje ich uciszyć, wytłumaczyć, że swoim zachowaniem ściągają na całą karczmę i zgromadzonych tam ludzi niebezpieczeństwo, niestety jego słowa nie docierają do Chasydów. Nie przeszkadza im nawet to, że w pokoju obok leży ciało młodej dziewczyny, a zakochany w niej młody Bum opłakuje jej śmierć. Według nich, na żałobę przyjdzie jeszcze czas.Myślę, że "Austeria" jest lekturą bardzo wartościową - naszpikowana symbolami, które każdy sam musi zinterpretować, niesie za sobą uniwersalne przesłania, ale przede wszystkim - co dla mnie najważniejsze - ukazuje życie w zaborze austriackim, skupia się na różnorodności kulturowej, rasowej, religijnej mieszkańców. Nie jest to niestety książka dla każdego - wiele osób pewnie będzie się nudziło i nie dobrnie do połowy. "Austerie" po raz pierwszy wydano pod cenzurą w 1980 roku, książki polskich autorów z tamtego czasu są specyficzne, nie trafiają do każdego czytelnika. Poza tym sięgając po tę publikację, dużym ułatwieniem będzie znajomość podstawowych faktów dotyczących wydarzeń w książce - początek wojny, 1914 rok.

(Kliknij aby rozwinąć opinię)