Akcja powieści ,,Alamut", osadzona w XI-wiecznej Persji, opowiada historię legendarnego przywódcy ismailitów, Hasana Ibn Sabbah, zwanego Sajduną, samozwańczego proroka opętanego żądzą zdobycia władzy nad wyznawcami Allaha w całym regionie. Do realizacji swoich planów wykorzystał odciętą od świata twierdzę Alamut, gdzie za pomocą intryg i perfidnych manipulacji pragnie wychować grono fanatycznie mu oddanych zwolenników, fedainów, gotowych oddać życie za sprawę, aby trafić do obiecanego raju. Jego przesłanie brzmi: ,,Nic nie jest prawdziwe, wszystko jest dozwolone". W tym celu wysyła kilku ,,wybrańców" na jedną noc do baśniowych ogrodów, pełnych pięknych niewolnic mających ich uwieść, omamić i stworzyć iluzję, że przebywają w raju i trafią tam ponownie po śmierci. Nie wszyscy bohaterowie zdołają przejść tę próbę, gdy zdemaskują oszustwo rzekomego proroka.
Powieść ,,Alamut", opublikowana w 1938 roku, była w zamierzeniu alegorią, reakcją autora na rosnące w siłę reżimy faszystowskie w Europie, zwłaszcza we Włoszech, ma jednak charakter ponadczasowy, uniwersalny. Dużo mówi o naturze człowieka, jego słabościach, podatności na manipulację i skłonności do ulegania zwodniczym obietnicom.
W wielu krajach powieść Bartola stała się bestsellerem i rozpala wyobraźnię również współcześnie - stała się główną fabularną inspiracją serii gier Assassin's Creed, która doczekała się kilkunastu odsłon i ponad 150 milionów sprzedanych egzemplarzy na całym świecie. To właśnie z kart tej książki zaczerpnięto sylwetki głównych bohaterów i maksymę przyświecającą nieuchwytnym zabójcom.
Informacje dodatkowe o Alamut:
Wydawnictwo: Noir sur Blanc
Data wydania: 2022-09-21
Kategoria: Literatura piękna
ISBN:
Liczba stron: 550
Tytuł oryginału: Alamut
Ocena: 5, Przeczytałam,
Za sprawą firmy Ubisoft i serii „Assassin's Creed” asasyni „zadomowili się” w popkulturze. Ale czy wiemy, kim oni byli? Czy ciesząc się odsłonami kolejnych edycji gier zastanawiamy się, czym inspirowali się ich twórcy? Przywołałam ich nie bez powodu, bo po ponad 80 latach możemy cieszyć się polskim wydaniem powieści Vladimra Bartola „Alamut”, która przybliża postać Hasana Ibn as-Sabbaha i sekty ismaelitów, z której owi żołnierze się wywodzą.
Tytułowy Alamut to twierdza na szczycie góry, gdzie Hasan Ibn as-Sabbah tworzy swoją armię. „Wspinając się” na jej szczyt będziemy świadkami wyjątkowo przebiegłej walki o władzę, obejrzymy fragment historii persów z naciskiem na rywalizację o wpływy w muzułmańskim świecie, poznamy legendę charyzmatycznego przywódcy. Człowieka wielbionego przez swoich wyznawców, darzonego ich ślepym zaufaniem. Jego energia jest tak hipnotyzująca, że udzieliła się również mi, czytelnikowi. Ta postać oraz zapatrzenie się w nią ismaelitów powoduje, że nie widzimy powodów, żeby jej nie zaufać. Nawet kiedy głoszone przez Hasana Ibn as-Sabbaha zasady wydają się nam restrykcyjne, a metody jego nauczycieli kontrowersyjne nie wątpimy w ich słuszność. Moc manipulacji dosięga nie tylko bohaterów powieści. Ona dostaje się do głów czytelników, co jest nieco przerażające.
„Alamut” bardzo pozytywnie zaskoczył mnie swoją przystępnością. Sięgałam po tę powieść z obawa, czy mnie nie przytłoczy. Spodziewałam się monumentalnej literatury, a poza tym – nie oszukujmy się – przeciętny Polak ma bardzo ogólną wiedzę o Islamie i nie będę się popisywać, że jestem ponad przeciętną. Vladimir Bartol był Słoweńcem i – tak mi się wydaje – udało mu się napisać powieść o muzułmanach dla europejczyków. Islam, jako religia, ale też filozofia, wydaje się „do ogarnięcia”.
Do tego autor zawarł w książce elementy przygody i nadał jej subtelny baśniowy klimat. Trudne tło historyczne zostaje „złagodzone” przez chwytliwą historię – a przynajmniej ta opowiedziana przez Vladymira Bartola taka jest. Mnie kojarzy się właśnie z wysoką górą. Twarda, pozornie niedostępna skała, a wokół niej obłoki. Może trochę przerażać, ale szlak na szczyt jest wytyczony, a wkroczenie na niego gwarantuje piękne widoki. Przyjrzyjmy się jednak dokładniej istocie tej skały. Najpierw przytoczę słowa wydawcy: „Powieść Vladimira Bartola, opublikowana w 1938 roku, była w zamierzeniu alegorią, reakcją autora na rosnące w siłę reżimy faszystowskie w Europie, zwłaszcza we Włoszech(…)”[1] Czytając „Alamut” nie mogłam odpędzić się od wizerunków przywódców z czasów II wojny światowej. Ludzi tak niezwykle charyzmatycznych, że porwali tłumy, że sprawili, iż człowiek przestał myśleć i stał się marionetką.
Vladimir Bartol napisał książkę o sile manipulacji, o ślepym zaufaniu. Powieść, w której historia samozwańczego proroka miesza się z psychologią, przygoda z religią, filozofią, nauką. Przede wszystkim jednak napisał klimatyczną książkę bazującą na historii persów, ale jej wydźwięk można odnieść do szeroko pojętej historii świata.
[1] Vladimir Bartol, „Alamut”, przeł. Joanna Sławińska, Joanna Pomorska, wyd. Noir sur blanc, Warszawa 2022, okładka.