Recenzja książki: Zobacz jak oni kłamią

Recenzuje: Magdalena Galiczek-Krempa

Wiele młodych może czasem odnieść wrażenie, że żyje pod bezpiecznym, ale też mocno ograniczającym, ochronnym kloszem, stworzonym przez rodziców. Zapewniony dobrobyt i wysoki standard życia z jednej strony ułatwiają egzystencję młodych ludzi, ale z drugiej – mocno odbierają samodzielność i możliwość decydowania o sobie. W takich właśnie warunkach dorasta Mae, bohaterka książki Zobacz, jak oni kłamią. Nie mieszka ona jednak w spokojnym domku, gdzie uśmiechnięta, nadopiekuńcza mama serwuje słodkie naleśniki, a przewrażliwiony na punkcie bezpieczeństwa rodziny tata z radością kosi trawnik. Mae dorasta w ośrodku psychiatrycznym, chociaż wcale nie jest jego pacjentką...

Hummingbird Creek to luksusowy ośrodek, w którym nastolatkowie cierpiący na zaburzenia psychiczne poddawani są holistycznym terapiom. Zdrowa i zbilansowana dieta, wysiłek fizyczny na wysokiej klasy sprzęcie sportowym, na basenie, polu golfowym czy tenisowym, relaksujące zabiegi w SPA czy pijalnia zdrowych, naturalnych soków mają zapewnić pacjentom harmonijny powrót do pełni zdrowia psychicznego. Pacjentom nie są podawane także żadne leki, poza witaminami. Powracający do zdrowia, ale także pracownicy ośrodka i ich dzieci, noszą na rękach zegarki monitorujące ich funkcje życiowe, metabolizm i inne, istotne zdaniem lekarzy z ośrodka, parametry.

Mae to szesnastolatka, córka doktora Ballarda, dyrektora ośrodka. Dziewczyna nie może sama opuścić ogromnego kompleksu, strzeżonego przez ochronę i otoczonego wysokim płotem. Nie ma telefonu komórkowego i może korzystać z zaledwie kilku stron internetowych, do których udzielił dostępu dyrektor, ojciec dziewczyny. Mae nie ma z tym jednak żadnego problemu. Ponieważ dorastała w ośrodku, panujące w nim zasady uznaje za normalne i wierzy, że „ograniczenia" stanowią tylko gwarancję bezpieczeństwa ludzi w nim przebywających. 

Jednak pewne niepokojące sytuacje zaczynają zwracać uwagę dziewczyny. Złe samopoczucie matki, trudne do wyjaśnienia mrowienie w karku i zaskakujący telefon, który Mae przypadkowo odbiera w recepcji ośrodka sprawiają, że bezpieczny klosz Hummingbird Creek zaczyna pękać...

Zobacz, jak oni kłamią to wciągający thriller psychologiczny kierowany do młodych odbiorców, którzy lubią lektury z dreszczykiem. Dorośli czytelnicy prawdopodobnie będą w stanie przewidzieć zakończenie, ale nie odbierze im to przyjemności z lektury. Tutaj cukierkowy, lukrowany świat, w którym „każdy chciałby żyć" jest jedną wielką manipulacją, przywodzącą na myśl sektę. Żeby dojrzeć prawdę, bohaterowie historii muszą zanegować wszystko, co dotychczas stanowiło solidne fundamenty ich świata. 

Sue Wallman sprawnie portretuje bohaterów, których na kartach wciągającej i bardzo dynamicznej opowieści pojawia się całkiem sporo. Oczywiście, uwaga czytelnika zostaje skupiona na Mae, która odkrywa, kim jest i kim chciałaby zostać, gdy osiągnie już pełnoletniość i będzie mogła opuścić mury ośrodka. Dobrze sportretowany jest także personel ośrodka – zwłaszcza osoby na najwyższych jego szczeblach, które pod maską życzliwości i profesjonalizmu skrywają motywy swoich działań. Poznajemy też pacjentów ośrodka, z którymi rozmawia i stara się przyjaźnić Mae, choć kontakty te są ściśle monitorowane przez personel. Młodzi ludzie cierpią na różne zaburzenia – od agresji, przez paranoję, po problemy z odżywianiem.

Książka Sue Wallman to złożona opowieść z jednej strony o ludzkiej chciwości, pragnieniu władzy i braku jakichkolwiek skrupułów w dążeniu do celu, ale też z drugiej strony o poszukiwaniu prawdy – nawet, jeśli ta okaże się bolesna i przytłaczająca. Zobacz, jak oni kłamią wielokrotnie skłaniać będzie czytelnika do refleksji nad tym, jak często poddawani jesteśmy różnorakim manipulacjom czy oszustwom i jak trudno nam uzmysłowić sobie, że wszystko, co nam się często obiecuje, nie działa na naszą korzyść, a jedynie nam szkodzi. Powieść udowadnia, że w życiu najważniejsze są uczciwość i prawda, a wspierając się i mając do siebie zaufanie, możemy zbudować solidną przyjaźń i bezcenne relacje z rodziną. Zobacz, jak oni kłamią to także opowieść o marzeniach, o tęsknocie i o tym, jak łatwo to stracić. To jednak przede wszystkim historia o tym, że każdy ma prawo do wolności i decydowania o własnym życiu.