Recenzja książki: Ziemia lwowska

Recenzuje: Danuta Szelejewska

Stanowiąca część Rusi Czerwonej ziemia lwowska posiada – jak osławiony Lwów – miejsca, których znaczenie oraz urodę warto podkreślać. Ziemia lwowska to druga część albumu Lwów i ziemia lwowska udowadniająca, że również na prowincji spotkać można bogactwo spuścizny kulturowej.

Oddany do rąk czytelnika drugi tom albumu prezentuje pięćdziesiąt trzy miejscowości usytuowane w sąsiedztwie Lwowa (mapka w skali 1:1000000 pozwala zorientować się w ich położeniu a czterozdaniowy wpis jest zwartym rysem historycznym regionu). Przedstawiony na fotografiach obraz kolejnych miejsc poprzedzają komentarze zaczerpnięte przez autora z jednego z trzech przewodników dra Mieczysława Orłowicza: Ilustrowany przewodnik po Galicyi (1919), Ilustrowany przewodnik po Lwowie (1925) oraz Ilustrowany przewodnik po Wołyniu (1929).

Każdy z rozdziałów dotyczy innej miejscowości, a te przedstawione zostały w porządku alfabetycznym. Rozpoczyna je fragment tekstu z wybranego przewodnika Orłowicza (wraz z tytułem i numerem strony źródłowej), który, wykorzystany przez Mirka Osipa-Pokrywkę, stanowi punkt wyjścia dla jego osobistych spostrzeżeń oraz wniosków związanych z wartą obejrzenia miejscowością. Krótki opis (wydarzenia historyczne, założyciele, położenie, dane liczbowe, najważniejsze zabytki) zobrazowany został ogromną ilością dokładnie opisanych zdjęć (autor: Mirek Osip-Pokrywka) panoramy miasta oraz miejsc wartych zwiedzania z zewnątrz i wewnątrz (na każdą miejscowość przypada ich od kilku do kilkunastu).

Ziemia Lwowska, prezentując spojrzenie na poszczególne miejscowości z perspektywy wielu kontekstów (historyczny, artystyczny, religijny, polityczny, społeczny), umożliwia ich całościowy ogląd (cecha charakterystyczna albumów publikowanych przez Wydawnictwo Jedność). Nie bez znaczenia pozostaje duża ilość dat, nazwisk oraz opisów wydarzeń. Trzy spośród omawianych na łamach lektury miejscowości (Drohobycz, Krzemieniec, Żółkiew) opatrzone zostały planami miast: jest to zamierzenie celowe, ułatwiające nawigację po dużej ilości obiektów (podano ich układ urbanistyczny, lokalizację i nazwy). W dolnych rogach niektórych stron umieszczono pionowe rzuty. Na końcu albumu zamieszczono wykaz tych zabytków ziemi lwowskiej, które – jako nośniki pamięci o historii i dziedzictwie Rzeczypospolitej – odrestaurowywane są z polskich środków finansowych (zamieszczono zdjęcia kilku wybranych oraz podano adres internetowy koordynującego projekty konserwatorskie Narodowego Instytutu Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA). Album posiada duży format, kredowe kartki oraz twardą okładkę, co znacznie przedłuża jego żywotność.

Propozycja Wydawnictwa Jedność, zwłaszcza w komplecie z pierwszą częścią, pełni rolę przypominającą (dla uczestników wyjazdu na ziemię lwowską) bądź zaspokajającą ciekawość tych, którzy nie mieli jeszcze okazji znaleźć się na terenie opisywanych miejsc, o których wartości przekonuje autor obu części albumu Lwów i ziemia lwowska.