Recenzja książki: Tajemne miejsca

Recenzuje: Magdalena Galiczek-Krempa

Wiele budowli powstałych za sprawą sił natury bądź przy udziale człowieka posiada swoją osobliwą historię czy też może poszczycić się towarzyszącą im aurą tajemniczości. Przestrzenie budzące wielkie zainteresowanie zarówno historyków, jak i amatorów sensacji, zostały zebrane w książce Briana Haughtona „Tajemne miejsca” – w swoistej encyklopedii tajemnic historii.

W publikacji Briana Haunghtona czytelnik znajdzie wiele informacji dotyczących kamiennych kręgów, starożytnych grobowców bądź niezwykłych krajobrazów. Wszystkie te elementy zostały posegregowane w książce według położenia geograficznego. Autor swoją podróż rozpoczyna od Europy. Tam na szczególną uwagę zasługują tajemne kamienne kręgi, których szczególne nagromadzenie można zaobserwować na Wyspach Brytyjskich (Stonehenge) i w Irlandii (Newgrange). Choć tak naprawdę nie wiadomo do końca, jakiemu celowi owe budowle służyły, podejrzewa się, że odgrywały rolę pierwotnych świątyń, miejsc szczególnie uświęconych. Ale w książce Haunghtona nie brakuje także historii Tower, budowli służącej przez wieki jako ponure więzienie i miejsce tortur, obecnie podobno nawiedzanej przez duchy prześladowanych w niej ofiar. W dość interesujący sposób opisane są także zabytki Półwyspu Bałkańskiego. Na szczególną uwagę zasługuje Świątynia Zeusa Olimpijskiego w Atenach czy wyrocznia delficka. Dalej autor zabiera czytelnika w podróż po Azji. Tam na pierwszy plan wyłania się krajobraz Mohendżo Daro – prawdopodobnie jednego z najstarszych miast świata. Uwagę przykuwa także mauzoleum pierwszego chińskiego cesarza wraz z osławioną armią terakotową. Jednak najciekawszym zabytkiem azjatyckiej ziemi wydaje się misternie zdobiony kompleks świątyń Angkor Wat w Kambodży, kryjący liczne, niewyjaśnione dotąd tajemnice. Tajemne miejsca Nowego Świata i Australii związane są przede wszystkim z niezwykłymi elementami krajobrazu. Zachwyt, a zarazem szacunek wzbudza Uluru czyli potężny australijski piaskowiec Ayers Rock, formacja skalna licząca ponad 9,5 kilometra średnicy. W Ameryce Północnej czytelnik odnajdzie ciekawą budowlę ziemną – Kopiec Węża, w Południowej natomiast – święte jezioro Titicaca wraz z towarzyszącymi mu tajemniczymi ruinami.

„Tajemne miejsca” to rzetelnie opracowana mini-encyklopedia najbardziej kontrowersyjnych miejsc na Ziemi. Poszczególne hasła opisane są z dużą dbałością o szczegóły, analiza autora potwierdzona jest licznymi badaniami archeologicznymi i historycznymi faktami. W opisach znaleźć można wiele dat – rok odkrycia danego miejsca, lata wykopalisk prowadzonych w jego obszarze czy po prostu przypisany budowli wiek. Haughton oprócz faktów potwierdzonych i w stu procentach wiarygodnych daje także czytelnikowi informacje będące raczej mrzonkami i przypuszczeniami, zwłaszcza jeśli chodzi o zjawiska paranormalne czy rzekome miejsca spotkań z UFO. Każde opisywane miejsce opatrzone jest bardzo dużą ilością fotografii, w piękny sposób ukazujących zabytki o różnych porach dnia czy roku. Trzeba jednak pamiętać, że wszystkie te fakty (oraz „fakty”) są jedynie ułamkiem wiedzy, jaką chcieliby zapewne posiadać badacze historii tych miejsc. Posiadane informacje są zazwyczaj niewystarczające, aby w dostateczny sposób przyporządkować dany zabytek do odpowiadającej mu kategorii czy zwyczajnie go sklasyfikować. Być może wiedza ta nigdy nie zostanie poszerzona, stąd zresztą tytuł encyklopedii – „Tajemne miejsca”.

Jednak pewne wątpliwości budzić może sam dobór haseł w książce. Czytelnik może czuć mały przesyt, przeglądając niezwykle dużą ilość opisów kamiennych kręgów, które można było zastąpić charakterystyką chociażby Wielkiego Chińskiego Muru czy egipskich piramid. Opisów tych właśnie – ale zapewne również dziesiątków innych miejsc jednak w książce zabrakło. Być może autor uznał, że posiadają one już wystarczającą charakterystykę i w zasadzie nic nie budzi w ich przypadku wątpliwości ani też nie kryją się w nich już żadne godne uwagi tajemnice. Trudno jednak byłoby w takie wyjaśnienia uwierzyć.