Recenzja książki: Stwierdzenie nieważności małżeństwa. Praktyczny poradnik
Recenzuje: Danuta Szelejewska
Więź małżeńska jest darem, który dla obojga małżonków stanowi element warunkujący trwałość i nierozerwalność. W słowach przysięgi: ślubuję ci miłość, wierność i uczciwość małżeńską oraz że cię nie opuszczę aż do śmierci każda ze stron zobowiązuje się tak kierować swoim codziennym życiem, by nieustannie przyczyniać się do budowania związku trwałego i szczęśliwego. Autorzy praktycznego poradnika Stwierdzenie nieważności małżeństwa są wieloletnimi specjalistami w zakresie prawa cywilnego, kanonicznego oraz małżeńskiego, dzięki czemu poruszone w lekturze problemy zostają zaopiniowane przez liczących się w świecie prawniczym profesjonalistów.
Jacques Vernay i Bénédicte Draillard pokazują istotę tego, co dokonuje się w sądzie działającym w imieniu biskupa danej diecezji: określenie czy w momencie zawierania sakramentalnego związku zostały spełnione warunki co do jego ważności. Przekazywane przez autorów treści zostały zobrazowane konkretnymi przykładami z sądowej praktyki, co wskazuje na dogłębną znajomość tematu oraz pragmatyczne umiejętności (z oczywistych względów zostały pominięte nazwiska, daty i miejsca oraz zmieniono imiona procesujących się osób). Bez wątpienia zainteresowani odnajdą w lekturze użyteczne wskazówki, najpierw jednak będą mieli okazję prześledzić kwestie fundamentalne, dotyczące sakramentu małżeństwa (charakter, cele, istota, zgoda stron, konstytuująca miłość, nierozerwalność, jurysprudencja, a także stanowisko autorów biblijnych oraz praktyczne elementy związane z procesem stwierdzenia nieważności małżeństwa).
Wprowadzając czytelnika w realia procesu kościelnego, autorzy – posiłkując się konkretnymi paragrafami prawa kanonicznego – omawiają powody, których zaistnienie sprawia, że małżeństwo może zostać uznane za nieważne. Są to: wady zgody małżeńskiej (niezdolność do zawarcia małżeństwa, brak dostatecznej wiedzy o nim, podstęp, symulacja, małżeństwo warunkowe, przymus i bojaźń); przeszkody zrywające (różnica religii, wiek, niemoc płciowa, uprowadzenie, występek, pokrewieństwo, powinowactwo, wieczysty ślub czystości w instytucie zakonnym, święcenia kapłańskie); brak formy kanonicznej (wymagane jest publiczne wyrażenie zgody małżeńskiej wobec Kościoła i co najmniej dwóch świadków). Ciekawymi są rozważania dotyczące dyspens od formy kanonicznej, uważnienia nieważnego małżeństwa oraz samego procesu.
Praktyczny poradnik Stwierdzenie nieważności małżeństwa jest lekturą w pełni pożądaną, dowodzi bowiem, że proces unieważnienia tego sakramentu jest bardzo poważną sprawą. W coraz bardziej zlaicyzowanym społeczeństwie nie wolno zapominać o publicznym, kościelnym i społecznym wymiarze małżeństwa. W wyjaśnianiu tych trudnych treści, autorzy posłużyli się konkretnymi przykładami ze swej kilkudziesięcioletniej praktyki w trybunale kościelnym, stosownymi przepisami prawa kanonicznego, zacytowali odpowiednie kanony, paragrafy i artykuły. Wybrane teksty zamieścili w ramkach. Pomocą służą również liczne przypisy, zawierające wyjaśnienia, zapisy bibliograficzne oraz adresy stron internetowych. Publikacja Wydawnictwa Święty Wojciech bez wątpienia spotka się z zainteresowaniem przede wszystkim małżonków borykających się z problemami wspólnego życia. Posłuży również katechetom pracującym z młodzieżą gimnazjalną i szkół średnich, dla której omawiana problematyka jest jednym z wielu wyzwań.
