Recenzja książki: Skazana na niepamięć

Recenzuje: Patryk Obarski

Praca marzeń może często wymagać od nas poświęceń i wyrzeczeń. Upragniony zawód, będący często przejawem pasji i zainteresowań, wiąże się również z zobowiązaniem oraz koniecznością rezygnacji z dotychczas prowadzonego życia. Doskonale wie o tym Lilly Black – główna bohaterka najnowszej powieści B.M.W. Sobol. Skazana na niepamięć przenosi nas do Nowego Jorku końca XIX wieku – miejsca niezwykłego, a przy tym niepokojącego.

Stany Zjednoczone, ukazane w powieści autorki Cyklu skandynawskiego, nie przypominają Ameryki, którą dziś znamy z telewizyjnych przekazów, filmów czy seriali. Nowy Jork w tej opowieści to świat o różnych obliczach, w którym dorobić można się milionów, ale również skończyć na samym dnie:

To miasto jest tak różnorodne, że trzeba się go nauczyć. Nie mam na myśli rozkładu przecznic czy tego, kiedy odpływa ostatni prom z Brooklynu na Manhattan. Nowy Jork ma dwie twarze, jak człowiek, który pod maską uśmiechu zmaga się z niewyobrażalnymi demonami i dojmującym smutkiem zatruwającym duszę – pisze Lilly w jednym z listów. – Z jednej strony czerwone, dojrzałe i kuszące, z drugiej zaś ubite i nadgniłe, aż ma się ochotę je wyrzucić.

W tym właśnie świecie odnaleźć próbuje się główna bohaterka powieści – Lilly Black. To młoda, niezależna kobieta, która przybywa do miasta, by zrealizować swój cel: zostać dziennikarką bardzo popularnej gazety „The New York World”. Już od samego początku jest jej jednak bardzo trudno: w mieście jest kompletnie sama, bez wsparcia ze strony rodziny i z niewielkimi funduszami, próbuje utrzymać się na powierzchni. Na dodatek konkuruje o posadę w znanym dzienniku z mężczyznami i trudno jest jej się przebić w dziennikarskim światku. Sobol świetnie ukazuje w swojej powieści trudności, z jakimi zmaga się bohaterka. Chociaż wiek XIX to już czas działania ruchów kobiecych, sufrażystek domagających się równych praw dla kobiet i mężczyzn, to jednak Lilly wciąż walczyć musi o swoją pozycję. W końcu zaś, by zostać dostrzeżoną przez kierownictwo „The New York World”, musi posunąć się do drobnego fortelu. Skutecznego, choć – jak się okaże – nie jedynego w jej rozpędzającej się dopiero karierze.

Tożsamość bohaterki Skazanej na niepamięć szybko jednak zaczyna się zacierać. Okazuje się, że świetnie zapowiadająca się dziennikarka ma niepokojącą tajemnicę. Lilly zmaga się z niepokojącymi bólami, traci pamięć, słyszy głosy, by ostatecznie trafić do szpitala dla chorych psychicznie. Osławionego w całym Nowym Jorku ośrodku na wyspie Blackwell – zakładu, który stał się miejscem jak z najgorszego horroru.

Sama nie wiedziała, co jest gorsze: strach, zdejmujący ją na samą myśl o wspomnianej wyspie, czy powracający i narastający z każdą sekundą pulsujący ból w skroniach, a może głos Black, który, ilekroć się pojawiał, za każdym razem rozsiewał wokół dziewczyny chaos i mnóstwo niekończących się obaw – ocean, w którym tonęła.

Wszystko to prowadzi do budowania przez Sobol niepokojącego klimatu, który towarzyszy czytelnikom niemal do samego końca lektury. Na atmosferę powieści składa się nie tylko stan psychiczny bohaterki (a tym samym narratorki powieści), ale również osadzenie akcji powieści w dużej mierze w zakładzie na wyspie Blackwell. Szczegółowe, zatrważające opisy sprawiają, że jest to lektura intrygująca, ale przy tym momentami przerażająca i szokująca. I to właśnie efekt, który wywołać chciała swoją prozą Sobol.

Warto wspomnieć także o tym, że do stworzenia swojej nowej powieści B.M.W. Sobol wykorzystuje prawdziwą historię. Życie i zawodowe doświadczenie autentycznej dziennikarki, działającej pod koniec XIX i na początku XX wieku, stanowi mocną inspirację do stworzenia Skazanej na niepamięć. Swoją powieścią autorka przypomina o tej, być może wciąż nie do końca znanej szerszemu gronu postaci. Pod koniec książki w odautorskiej nocie wyjaśnia, kim w rzeczywistości była Lilly Black i jak wielkie były jej osiągnięcia w historii dziennikarstwa – i to nie tylko tego uprawianego przez kobiety.

Zdecydowanie można powiedzieć, że Skazana na niepamięć to powieść, która zaskakuje czytelników, nie tylko poruszaną tematyką czy przestrzenią, w której autorka umiejscawia akcję, ale także niejednoznacznością bohaterki i… zakończeniem tej historii. Finał powieści przynosi odbiorcom dużą dozę satysfakcji i daje nadzieję na dalszy ciąg przygód bohaterki. I rzeczywiście, bo – jak przyznaje w wywiadzie sama autorka – Lilly Black jeszcze powróci.  

Tagi: literatura piękna