Recenzja książki: Przedwojenne Wybrzeże. Najpiękniejsze fotografie

Recenzuje: Edyta Staniec

Międzywojenny krajobraz nadmorski 

Nakładem Wydawnictwa RM pod koniec 2011 roku wydany został album Marty Dobrowolskiej-Kierył, Przedwojenne Wybrzeże. Najpiękniejsze fotografie ze zdjęciami polskiego Wybrzeża. Nie jest to jednak zwykły album. Zawiera on fotografie pochodzące z okresu międzywojennego. To prawdziwa gratka zarówno dla miłośników fotografii, jak i historii.

Sięgając po album, uzmysławiamy sobie dwie istotne sprawy. Po pierwsze fakt odzyskania przez Polskę niepodległości po wielu latach zaborów, po drugie zaś: okoliczności, w jakich wróciło do Polski bałtyckie wybrzeże, z funkcjonującym od 1920 r. Wolnym Miastem Gdańskiem.

Choć, jak na album przystało, kluczową część publikacji stanowią fotografie, zadbano jednak o przybliżenie kontekstu historycznego. Został on nakreślony w sposób zwięzły i niezwykle rzeczowy - tak, by nawet osoby nie pałające miłością do historii mogły bez problemu poznać okoliczności zaślubin Polski z Bałtykiem. Informacje te okraszone są fotografiami, które dokumentują ten niezwykły czas i niezwykłe wydarzenia, będące skutkiem nowej, kształtującej się rzeczywistości.

To, co w pierwszej kolejności zwraca uwagę osoby przeglądającej album, to jego oprawa graficzna. Mówiąc krótko a treściwie: ta po prostu zachwyca. Mnóstwo tu zdjęć czarno-białych, choć zdecydowanie dominują utrzymane w odcieniach sepii. Wraz z tłem, które wielokrotnie jest powieleniem fotografii bądź jej części (w jaśniejszych tonach) stanowią one przemyślaną i cieszącą oko całość.

Album składa się z trzech części. Poza sezonem, Wakacje i Brama na świat. Każda z nich stanowi niejako odrębną całość, poprzedzoną krótkim wstępem oraz informacjami bezpośrednio odnoszącymi się do fotografii. W ten sposób możemy więc ujrzeć Wybrzeże z kilku perspektyw: życia codziennego mieszkańców terenów nadbałtyckich, z perspektywy turysty i turystyki oraz z niezwykle ważnej, bo otwierającej nowe możliwości, perspektywy otwarcia na świat. Znajdziemy tu zatem m.in. zdjęcia rybackich portów (Hel, Władysławowo) oraz rybaków przy pracy, ale i z zajęć z morzem nie związanych (chociażby osmalanie uli), nieco zdjęć architektury (Puck i przykłady budownictwa szachulcowego) czy zdjęcia typowo wakacyjne, wśród nich fotografia prezydenta Mościckiego w płaszczu kąpielowym. Osoby interesujące się modą będą miały tu z resztą mnóstwo „materiału” do porównań z modą współczesną - zwłaszcza w zakresie zmian mody na stroje plażowe. Porównania nie ominą też morskich kurortów: Jastrzębiej Góry czy Jastarni, których współczesny wygląd można zestawić z tym sprzed niemal stulecia.

Dodatkowa atrakcja dla interesujących się historią i kulturą to zdjęcia takich osób jak Mieczysław Kaplicki, Józef Beck, Walery Sławek, czy Hanka Ordonówna podczas wypoczynku nad morzem.

To jednak nie wszystko. Nie zabrakło w publikacji również fotografii dokumentujących rozbudowę Gdyni, miasta, które stało się punktem strategicznym nad polskim morzem. Na fotografiach zbraknąć nie mogło i transatlantyków, którymi mogła w międzywojniu poszczycić się Polska.

Jakie jeszcze niespodzianki kryje album? Zachęcam do samodzielnego ich odkrycia. A jest ich tu naprawdę wiele. Niektóre wywołują ciepły uśmiech, inne - zdziwienie, jeszcze inne wprawiają w osłupienie. Warto więc zapoznać się z tym ciekawym i pięknie wydanym albumem.