Recenzja książki: Praktyczny przewodnik po buddyzmie w pytaniach i odpowiedziach

Recenzuje: Fimbulwinter

We współczesnym świecie wiele osób słyszało o buddyzmie. Docierają do nas zewsząd strzępy różnych informacji, a ich kumulacja stwarza obraz danego zjawiska. Jednak ani medialne źródła, ani nasza interpretacja tego, co napotykamy, nie gwarantuje wiarygodności wykreowanego pojęcia.

Zazwyczaj postrzega się buddyzm z dwóch utartych sposobów. Pierwszy z nich jest bardzo kinowy, łączy się z mnichami w powłóczystych szatach, z ogolonymi głowami, którzy żyją w celibacie, unikają wszelkich wygód i radości świata. Drugi stanowi spadek po ruchach hippisowskich i zjawiska beat generation, przez co świecki buddyzm utożsamia się z seksualną rozwiązłością, nadużywaniem narkotyków i transową muzyką.

W istocie buddyzm to ścieżka środka. Stroni od tak skrajnych postaw, jak wyżej opisane. Jednak nie jest wewnętrznie jednolity i mnogość szkół poszerza zakres postaw, jakie przyjąć może buddysta: od zakonnej po tantryczną.

Aby udzielić odpowiedzi na pytania ludzi, którzy są buddystami lub nie praktykują buddyzmu a z jakiegoś powodu interesuje ich ta droga, Zbigniew Zagajewski stworzył w ramach wortalu www.buddyzm.com.pl dział FAQ (ang. Frequently Asked Questions - najczęściej zadawane pytania). Po czasie materiału zebrało się tak wiele, że Wydawnictwo A postanowiło wydać go w formie książkowej. Była to dokonała decyzja.

"Praktyczny przewodnik po buddyzmie w pytaniach i odpowiedziach" nie jest tylko zbiorem nurtujących innych pytań. Jako taki byłby mało atrakcyjny dla czytelnika, który być może odnalazłby kilka "swoich" pytań, ale większością nie byłby zainteresowany. Dla mnie książka ta jest przede wszystkim próbą odkłamania buddyzmu. Próbą zwalczenia czy przełamania stereotypów, o których pisałem na początku. Opisaniem w prosty i jasny sposób całego ogromu, różnorodności i wielkiego potencjału zjawiska, które zwykło się ogólnie nazywać buddyzmem.

Odpowiedzi, udzielane przez pana Zagajewskiego, są kompetentne, przejrzyste, trafne. Często oparte na autorytetach znanych mistrzów i lamów. Czasem są przytoczeniem fragmentu książki lub wykładu takiego nauczyciela oraz innych, powszechnie szanowanych badaczy buddyzmu i psychologów.

Wielkim atutem wydaje się bezstonniczość. Zdarza się bowiem, że różne szkoły buddyjskie, mają różny pogląd na dane zagadnienie. W większości publikacji, których autorami są nauczyciele poszczególnych szkół, nie spotkamy się z informacją o tym, że prezentowane przez nich stanowisko nie jest jedyne, i zwykle jako takie przenosimy je na buddyzm w ogóle. W tym przypadku unikniemy takiej pomyłki, gdyż wszelkie rozbieżności są sygnalizowane, opisywane, ale - co bardzo ważne - nigdy nie oceniane czy wartościowane!

Książka została podzielona na 10 rozdziałów, można jednak wyróżnić w niej trzy części tematyczne. Pierwszą z nich jest doktryna buddyzmu (rozdziały: "Religia", "Filozofia, etyka", "Psychologia") jako systemu, druga opisuje praktyki oraz symbolikę do której nawiązują (rozdziały: "Medytacja", "Rytuały i symbole", "Astrologia i kosmos", "Nauczyciele i nauki"), a ostatnia - zastosowanie buddyzmu w życiu codziennym i jego konfrontację z popularnymi problemami (rozdziały: "Związki międzyludzkie", "Sex, Drugs and Rock & Roll", "Problemy osobiste"). W ten sposób czytelnik nie tylko wykazuje coraz większe zainteresowanie (bo przecież każdy z nas ciekaw jest, jak może polepszyć swe życie) ale różnież nabywa wcześniej wiedzy, która pomaga mu zrozumieć, w czym tkwi istota dalej opisywanych problemów.

Choć Internet jest dziś w powszechnym użyciu, to jednak trzeba mieć świadomość, że tą drogą wciąż nie do wszystkich się dotrze. Publikacje książkowe nadal są potrzebne (są też o wiele bardziej wygodne dla odbiorcy, choć indeks nazw czy skorowidz na końcu bywa bardzo pomocny, a w tej książce niestety go brak). Co więcej: niektóre pytania swoją formą sprawiają wrażenie, ze nawet ludzie, którzy costęp do Internetu mają, niekoniecznie nabyli umiejętność sprawnego w nim poszukiwania informacji.

Tak naprawdę "Praktyczny przewodnik po buddyzmie..." nie jest odpowiedzią. Jest pytaniem. Pytaniem tak celnie postawionym, że popycha szukającego odpowiedzi we właściwym kierunku.