Recenzja książki: Pracowite nerki. Krótki przewodnik po wielofunkcyjnym narządzie
Recenzuje: Katarzyna Kurowska
Pracowite nerki wydają się publikacją dość oryginalną na tle licznych na księgarnianych półkach książek o pracy jelit. Oczywiście, w sklepach znajdziemy też pozycje popularnonaukowe o innych narządach, ale mam wrażenie, że ostatnio jelita cieszą się szczególnym zainteresowaniem. Tymczasem powróćmy do równie ważnego narządu, do niedawna bardzo tajemniczego i mało zbadanego, czyli nerek. Wiemy mniej-więcej, jak wyglądają – wszak wiele elementów w naszym codziennym życiu o podobnym do nich kształcie, jak pewne orzechy, mała torba na biodro, słynne peerelowskie stoliki kawowe albo naczynie na odpady medyczne nosi nazwę nawiązującą do nerek. Natomiast sondaże wskazują, że niewiele osób wie, gdzie się mieszczą. Pytani wskazują podbrzusze, dolną część pleców… Ciekawe, że nikt nie wskazał bioder, bo sama przez całe dzieciństwo byłam przekonana, że mieszczą się właśnie po bokach miednicy. Faktem pozostaje również to, że często skarżymy się na ból nerek, choć w rzeczywistości dolegliwości dotyczą innego narządu.
Wiemy natomiast, że przez nerki przechodzi płyn, który później zmienia się w mocz, a także to, że gdy te przestają prawidłowo działać, często człowiek jest skazany na dializę albo przeszczep nerki… I tu także mamy świadomość, że człowiek może całkiem dobrze żyć z jedną nerką. I chyba na tym powszechna wiedza się kończy.
Andre Giordan, który prowadził badania na pewnym gatunku ryb, w tym analizował pracę ich nerek, napisał książkę mającą na celu przybliżyć laikowi, jak działają nerki i jak należy o nie dbać. Pominę tu opis budowy i działania nerek, który być może niektórzy pamiętają z lekcji biologii, a skoncentruję się na nieoczywistych faktach. Przede wszystkim Giordan przestrzega przed moczopędnymi substancjami i nadmiernym przyjmowaniem płynów. W ostatnich latach ciągle się słyszy, że powinniśmy więcej pić – minimum 1,5-2 litry dziennie. W praktyce obciążamy w ten sposób nerki, zmuszając je do intensywnej pracy. Ponadto przez częste oddawanie moczu odwadniamy organizm, nie dając mu czasu na pobranie z płynu potrzebnych wartości odżywczych. Czy pijemy odpowiednią ilość płynów, możemy rozpoznać na podstawie naszej częstotliwości chodzenia za potrzebą, a także koloru moczu. Idealnie jest wtedy, gdy nie chodzimy za często, a mocz jest jasny i przejrzysty. Autor przestrzega także przed nadmiernym spożywaniem witaminy D, której ogół społeczeństwa ma za mało, bo – zamknięci w pomieszczeniach przez całe dnie – nie mamy jak jej „pobrać” ze słońca, wskutek czego lekarze chętnie ją przepisują zwłaszcza pacjentom w średnim wieku. Giordan twierdzi, że wystarczy wziąć jedną tabletkę na kilka tygodni w okresie zimowym, a latem wyjść trzy razy w tygodniu na 15-minutowy spacer między godziną 11 a 14.
Mimo niewielkiej objętości książki Pracowite nerki, autor często zbacza z tematu, podejmując wątki powiązane z końcowym odcinkiem układu moczowego, ale z samymi nerkami już nie. Wyjaśniając drogę płynu, który przez układ pokarmowy i moczowy ląduje w pęcherzu, a później jest wydalany przez cewkę moczową, Giordan zaczyna analizować jej budowę u mężczyzn i kobiet, a tym samym przechodzi do układu rozrodczego i porad seksualnych. I nie są to rady natury fizjologicznej, na przykład ćwiczenia ze wstrzymaniem moczu, które przydadzą się mężczyznom podczas stosunku seksualnego, ale socjopsychologicznej, to jest w jakiej relacji powinniśmy być z osobą, z którą chcemy się kochać. Nagle perspektywa czysto biologiczna zostaje zastąpiona narracją dobrego przyjaciela lub seksuologa. Po co to? Czy autorowi brakło materiału na główny temat?
