Recenzja książki: Portret Doriana Graya

Dorian, widząc świeżo ukończony portet, a znajdując się pod wpływem hipnotyzujących słów lorda Henryka o konsekwencjach utraty młodości - rzuca losowi fatalne we wszystkich późniejszych skutkach wyzwanie. Odtąd każdy postępek Doriana „odbije się” na jego portrecie, przejmując niejako odpowiedzialność za jego grzechy.

Słowa, które lord Wotton sączy Dorianowi do ucha, można uznać za program modernistycznego estetyzmu, którego Oscar Wilde był przedstawicielem (sztuka dla sztuki, artysta ponad moralnością). Hrabia Wotton przekonany jest, że jako esteta i indywidualista predestynowany jest do tego, aby uczynić dzieło sztuki z własnego życia. Celem egzystencji Doriana, który wkrótce przerasta swego mistrza, stało się więc poszukiwanie piękna i wyrafinowanej formy we wszystkich przejawach życia, przy czym stopniowo w osiąganiu swych celów staje się on naprawdę bezwzględny i okrutny. Staje się potworem, zachowując niewinną twarz.

Nie uniknie Gray upadków (i tkwi w tym pewien fatalizm), całe jego dekadenckie, skrajnie ekstrawaganckie życie zmierza do demoralizacji i nieuchronnej zagłady, ale jednak robi, co może, aby jego istnienie samo w sobie stanowiło formę uprawiania sztuki.

Portret Doriana Graya jest dziełem niezwykłym. To książka otoczona atmosferą skandalu, okrzyknięta arcydziełem, niełatwa w interpretacji. Autor z jednej strony przekonuje, że artysta jest "nadczłowiekiem", a z drugiej - z całą brutalnością odsłania amoralność takiej koncepcji sztuki. Być może Wilde pragnął powiedzieć, że dzieło sztuki ma przede wszystkim bezlitośnie demaskować prawdę o ludzkiej duszy i naturze? Bo taką funkcję z pewnością spełnia jego powieść.