Recenzja książki: Polscy szpiedzy 2

Recenzuje: Patryk Obarski

Publikacja Polscy Szpiedzy 2 to kontynuacja – na co wskazuje już sam tytuł – bestsellerowej książki, wydanej przed dwoma laty, a stworzonej na podstawie napisanego przez Sławomira Kopra scenariusza produkcji Canal+. W kolejnej odsłonie cyklu popularny historyk przybliża sylwetki mniej lub bardziej znanych polskich agentów wywiadu, którzy swoją działalnością wywołali wiele zamieszania na krajowej i międzynarodowej arenie politycznej.

Wśród postaci zaprezentowanych w publikacji Kopra znajduje Jerzy Sumiński, oficer Oddziału Kontrwywiadu Wojskowej Służby Wewnętrznej, a po brawurowej ucieczce na Zachód – sól w oku służb PRL, czy Tomasz Turowski, jeden z najbardziej znaczących agentów Polski Ludowej, zakonspirowany w… Watykanie, ale także mniej znane postaci – Jan Henryk Żychoń, Kazimierz Leski, Klementyna Mańkowska, Andre Robineau, Władysław Mróz, bracia Janoszowie, Leszek Chróst czy Jerzy Pawłowski.

Autor w swojej publikacji stara się przybliżyć czytelnikom losy agentów wywiadu – ich młodość i powody, dla których zdecydowali się na współpracę z agencjami rządowymi. Koper opisuje także najważniejsze wady i zalety, cechy charakteru szpiegów i wymagania potrzebne do pracy w służbach specjalnych, jednocześnie nie pozostając obojętnym na decyzje podejmowane przez bohaterów. Koper pisze przystępnie, nierzadko okraszając swą opowieść ironicznym komentarzem, jednocześnie pozwala jednak czytelnikom na samodzielną ocenę postępowania polskich szpiegów.

Sławomir Koper w swojej liczącej nieco ponad 350 stron książce opisał losy 12 osób (9 „samodzielnych” agentów oraz trójki braci Janoszów) – siłą rzeczy oznacza to, że część z wątków uległa uproszczeniom i nie wszystkie kwestie związane z życiem czy działalnością poszczególnych szpiegów zostały rozwinięte w sposób, który zaspokoi najbardziej wymagających czytelników. Jednak publikacja ta ma charakter popularyzatorski i skierowana jest przede wszystkim do laików, nie zawodowych historyków. Polscy Szpiedzy 2 to więc przede wszystkim krótki przegląd niezwykle ciekawych postaci parających się szpiegostwem w XX wieku.

Każdemu bohaterowi autor poświęca osobny rozdział, powołując się na liczne źródła – nie tylko archiwalne wywiady czy doniesienia prasowe, ale również materiały udostępnione przez Instytut Pamięci Narodowej. Koper stara się odpowiedzieć na najważniejsze pytania, które nurtują czytelników, jednocześnie nie boi się zaznaczyć niewiadomych w przypadkach, kiedy nie można oprzeć się na rzetelnych i wiarygodnych materiałach.

I chociaż sam autor podkreśla w swojej książce, że prawdziwe życie szpiegów nie wyglądało tak, jak to przedstawiane w sensacyjnych filmach, to jednak publikację Sławomira Kopra czyta się jak dobrą powieść. To lektura oparta na solidnym materiale źródłowym i bardzo interesująca.

Tagi: bóg