Recenzja książki: Płatki na wietrze

Recenzuje: Justyna Gul

Kochana mamo…

Matka jest ciepłem, jest pokarmem, matka jest pełnym błogości stanem zadowolenia i bezpieczeństwa (…). Nic nie musisz zrobić, aby być kochanym – miłość matki nie jest obwarowana żadnym warunkiem (…) – pisał Erich Fromm. Niestety, nie zawsze jest tak, że matczyna miłość pokonuje zło i otacza dziecko szczelnym kokonem, izolując od niebezpieczeństwa tego świata. Istnieją kobiety, które nie zasługują na miano matki, które nie wiedzą, czym są miłość, troska, delikatność. Istnieją matki, dla których dzieci stanowią problem, przeszkodę w osiąganiu swoich celów. Jedynym wyjściem jest wówczas pozbycie się tego problemu i wyrzucenie z pamięci potomstwa. Mogą zrobić to, oddając swoje dzieci pod opiekę, zrzekając się do nich praw, dając im tym samym szansę na nowe życie. Są jednak potwory, kobiety gorsze od zwierząt, które szansy na wolność upatrują jedynie w morderstwie. Te dzieciobójczynie są niegodne tego, by stąpać po ziemi. Niegodne, by śmiać się i kochać…

Rodzeństwo Dollangangerów - Cathy, Chris, Carrie i Cory, nie miało tyle szczęścia, żeby trafić na wyrodną matkę, która chciałaby się ich pozbyć, oddając je do sierocińca. Nie, oni trafili na matkę, która pod płaszczykiem dobroci i hojności sprzedała ich śmierci w zamian za rodzinny majątek i miłość mężczyzny. Wstrząsająca historia, opisana przez Wirginię C.Andrews w Kwiatach na poddaszu poruszyła cały świat, zaś ukoronowaniem sukcesu książki stał się film Jeffrey`a Blooma pod tym samym tytułem.

Płatki na wietrze, opublikowane nakładem wydawnictwa Świat Książki, stanowią kontynuację tragicznego losu rodzeństwa, niestety, już bez jednego z bliźniąt, który zmarł wskutek rzekomego zapalenia płuc, a tak naprawdę zatrucia arszenikiem. Dollangangerowie uciekli ze znienawidzonego poddasza w Foxworth Hall, choć krzywdy wyrządzone im przez najbliższych rzuciły cień na dalsze ich życie.

Przypadkowe spotkanie w autobusie Henrietty Beech, niemowy o wielkim sercu, pracującej dla miejscowego lekarza Paula Sheffielda, daje im szansę na przetrwanie najbliższych miesięcy. Nieufni, krańcowo wycieńczeni, boleśnie zranieni, nie są w stanie zaufać nikomu, a szczególnie mężczyźnie, który bezinteresownie ofiaruje im schronienie, zrozumienie oraz swoją miłość. Dużo czasu jednak upłynie, zanim będą mogli znów ufnie spoglądać w przyszłość, bez strachu i lęku, że bajka się skończy. Choć wydawałoby się, że wszystko zmierza ku dobremu – Cathy znów może tańczyć i ma zadatki na prawdziwą gwiazdę, zaś Chris dzięki pomocy i wsparciu doktora ma szansę spełnić swoje sny o medycynie. Jedynie Carrie, która szczególnie przeżyła śmierć brata, której brak powietrza, słońca oraz trucizna zmieniły ciało w groteskową powłokę, zbyt wątłą, aby mogła unieść głowę, nie może pogodzić się ze swoim wyglądem i brakiem talentów. Jednak tu z pomocą przychodzi opieka i cierpliwość doktora, a także wielkoduszna propozycja – chce on ich wszystkich przyjąć na wychowanie niczym swoje dzieci, odcinając ostatecznie od przeszłości i sprawiając, że rodzeństwo może z odwagą i nadzieją spoglądać w przyszłość.  

Cathy, owładnięta myślą o zostaniu najlepszą tancerką, ma jednak sekretny plan, którego realizację planuje konsekwentnie przez lata. Pragnie zemsty na matce, na kobiecie, która gotowa była pozbyć się własnych dzieci, by przejąć rodzinny majątek. Zanim jednak pojawi się taka okazja, musi ona ostatecznie przerwać kazirodczy związek z bratem, którego zazdrość i zaborczość stają się już zauważalne. Dziewczynka, desperacko pragnąca miłości, wciąż myli stosunek z prawdziwą bliskością, po odtrąceniu brata próbując uwieść swojego opiekuna. Ten zaś, bezradny wobec piętnastoletniego dziecka, a jednocześnie przedwcześnie dojrzałej kobiety, świadomej swojej seksualności, nie pozostaje obojętny... Niezwykłą urodę tancerki dostrzega także Julian Marguet, znajomy ze szkoły baletowej, a w niedalekiej przyszłości także sceniczny partner Cathy…

Krzywda wyrządzona dzieciom przez matkę zbyt głęboko tkwi w ich psychice. Zbyt wiele nasi bohaterowie przeszli, aby mogli żyć spokojnie, zapominając o traumie z dzieciństwa. Nie jest im zatem pisane szczęśliwe życie, a Cathy ze swoją impulsywnością i artystyczną wrażliwością, a przy tym ufnością dziecka, jest szczególnie narażona na niebezpieczeństwo. Jak potoczą się losy ocalałej z koszmaru trójki? Czy Catherine zaspokoi swoją żądzę zemsty? Czy uda jej się zostać primabaleriną? Odpowiedzi udziela Wirginia C.Andrews, choć będzie to odpowiedź pełna bólu, czasami wstrząsająca, z rzadka tylko naznaczona śmiechem dzieci, którym odebrano ich najlepsze lata.

Panicznie bałam się, że już nigdy w życiu nie nadrobię tego, co straciłam – wyznaje Cathy. Ta zachłanność na życie, na doznania staje się źródłem tragedii i kłopotów nie tylko jej, ale i jej najbliższych. Ogarnięta seksualnym głodem, za którym stoi desperackie pragnienie bycia kochaną i bezpieczną, staje się ona niczym modliszka, sprowadzająca nieszczęścia na swoich partnerów. Czy zemsta pomoże jej odzyskać równowagę, czy może ostatecznie pogrąży w otchłani nienawiści?

Płatki na wietrze to powieść szokująca, choć kreowana na lolitkę tancerka budzi nie obrzydzenie, ale litość. Autorka kreśli dalsze losy bohaterów, nie wahając się podróżować w przyszłość, byśmy mogli prześledzić proces dorastania dzieci, byśmy mogli zobaczyć różne postawy wobec wydarzeń z przeszłości i różne oblicza miłości – zarówno tej do matki, jak i naznaczonego grzechem uczucia do własnego brata, do Paula, Juliana, a nawet do… męża własnej matki.

Atmosfera napięcia, jaką buduje Virginia C.Andrews, doskonałe portrety bohaterów, miotających się w rozterce, unoszące się w powietrzu pożądanie i świadomość, że owoc, po który sięgają, jest zakazany – to wszystko sprawia, że od powieści nie można się oderwać. Czytając, przeklinamy jednocześnie kobietę, która dla błyskotek i męskiego ciała skazała własne dzieci na najgorszą karę, jaka mogła je spotkać – pozbawiła je swojej miłości i zawiodła zaufanie. Wszak nawet najpiękniejszy kwiat, pozbawiony troski, dziczeje i usycha…