Recenzja książki: Petropolis

Recenzuje: Magdalena Galiczek-Krempa

Ogromna liczba powieści obyczajowych opisuje egzystencję ludzi dobrze sytuowanych, którzy w pewnym momencie swojego życia natrafiają na mniej lub bardziej zawiłe problemy i trudności. Powiew świeżości do tego popularnego gatunku wniosła Anya Ulinich, serwując swoim czytelnikom osadzoną w trudnych, rosyjskich realiach powieść „Petropolis”.

Sasza Goldberg to ciemnoskóra nastolatka mieszkająca wraz z matką w jednym ze stalinowskich miast na Syberii. Ojciec dziewczyny, korzystając z nadarzającej się okazji, opuszcza rodzinę i emigruje do Stanów Zjednoczonych. Dziewczyna wychowuje się wśród pozbawionej ambicji oraz celów młodzieży i w wieku czternastu lat zachodzi w ciążę. Jej matka, Lubow, ma jednak wobec dziewczyny poważne plany. Po przyjściu na świat dziecka wysyła Saszę do Moskwy, gdzie dziewczyna ma uczęszczać do renomowanego liceum plastycznego. Zupełnym przypadkiem Sasza natrafia na ogłoszenie matrymonialne umieszczone w jednej z gazet, dzięki któremu udaje się dziewczynie wyjechać do USA. Sasza, pełna wątpliwości, wyrusza w daleką podróż. Nie wie, jak ułoży się jej życie za oceanem, kim okaże się jej amerykański narzeczony, ani czy kiedykolwiek odnajdzie ojca.

„Petropolis” to niesamowicie ciekawa historia, która w przeważającej części rozgrywa się w makabrycznych realiach stalinowskiej Rosji. Ludzie mieszkają w okropnych wieżowcach na jednym z wielu osiedli o wiele mówiącej nazwie Azbest II. W tych okolicznościach przestaje się liczyć dobro jednostki. Ludzie żyją w pokrytych trującym i rakotwórczym azbestem mieszkaniach bądź w wybudowanych własnoręcznie blisko rurociągów norach. Prąd włączany jest tylko na kilka godzin w ciągu doby. Nie ma miejsca na indywidualizm, nikt nie ma prawa mieć własnego zdania, sprzecznego z tym ogólnie i odgórnie przyjętym. Młoda Sasza siłą rzeczy wnika w towarzystwo, które całymi dniami raczy się tanim alkoholem bądź spędza czas na nicnierobieniu. Ciąża czternastoletniej dziewczyny nie jest w tych warunkach niczym nowym ani tym bardziej upokarzającym. 

W książce Anyi Ulinich znalazło się także miejsce aby opisać jasną stronę życia. Sasza emigruje do Ameryki i tam ogląda życie z zupełnie innej perspektywy. Wszystko jest dla dziewczyny nowe, piękne i zaskakujące. Nikt nie ogranicza jej swobód, nie mówi, co i jak ma myśleć. Początkowo jest dziewczynie trudno dostosować się do nowych warunków i zadań, jakie zostały jej powierzone. Jednak z biegiem czasu Sasza oswaja się z nową rzeczywistością i nawet postanawia odnaleźć w tym ogromnym kraju swojego ojca. W Stanach Zjednoczonych czeka na dziewczynę wiele nowych wyzwań oraz fantastycznych przygód. Jednak tęsknota za rodziną nie pozwala dziewczynie dłużej zostać za oceanem. Wraca więc do rodzinnego miasteczka, gdzie zastaje umierającą matkę i swoją córkę, która traktuje ją jak starszą siostrę.

„Petropolis” to poruszająca opowieść o tym, że miejsce i czas urodzenia mają ogromny i zasadniczy wpływ na dalsze losy człowieka. To także próba opisania bolesnej, komunistycznej rzeczywistości oraz związanych z nią ludzkich cierpień, chorób i nieuzasadnionej śmierci. „Petropolis” to jednak także powieść, w której czytelnik niejednokrotnie dostrzeże komiczne elementy i z zainteresowaniem podziwiać będzie subtelną mieszankę absurdu z realizmem. Książka Anyi Ulinich to propozycja dla wszystkich miłośników powieści obyczajowych, których znużyły już jednostajne opisy penthouse’ów, drogich samochodów czy przyziemnych problemów bogatych mieszkanek zachodniej półkuli.