Recenzja książki: Patriota. Autobiografia

Recenzuje: Danuta Szelejewska

Należąc do partii politycznej nieuznawanej przez rosyjskie państwo autorytarne (w Rosji każdy polityk, jeżeli nie popiera obecnej władzy, musi się liczyć z aresztowaniem), Aleksiej Nawalny od początku był na celowniku władz, tym bardziej, że gromadzone przez niego dowody świadczące o skorumpowaniu aparatu urzędniczego szkodziły systemowi Putina. Treść książki Patriota. Autobiografia pokazuje sylwetkę zdecydowanego rosyjskiego nacjonalisty, który mimo międzynarodowego wsparcia i szacunku, za prawdę zapłacił życiem.

Uzupełnione Epilogiem cztery części obszernej publikacji stanowią autobiografię Aleksieja Nawalnego. Autor wraca w niej wspomnieniami do okresu dzieciństwa i młodości (rodzina wojskowa, dorastanie w bazach, studia prawnicze), przypomina katastrofę jądrową w Czarnobylu oraz codzienność miejscowej ludności na terenach skażonych. Pisze o trudach życia w ZSRR, o radzieckiej propagandzie, ideologicznych nastrojach i coraz bardziej krytykowanym reżimie. Przygląda się rosyjskim przywódcom (plusy i minusy ich rządów, wpływ na zmiany, reformy, tarapaty), wyjaśnia przyczyny rozwiązania ZSRR oraz utworzenia Wspólnoty Niepodległych Państw. Wiele miejsca w Autobiografii zajmują wspomnienia dotyczące próby otrucia Nawalnego nowiczokiem (bojowy środek trujący o działaniu paralityczno-drgawkowym), hospitalizacji na oddziale intensywnej terapii, śledztwa i aresztowania w imieniu Federacji Rosyjskiej. Osobną część zajmuje szczegółowa (niemalże dzień za dniem, dopóki nie odebrano mu kartki i długopisu) relacja z pobytu w syberyjskich koloniach karnych (ostatnia – Wilk Polarny – za kołem podbiegunowym) o zaostrzonym rygorze.

Treść Autobiografii jest szczegółowa, kompletna, bogata w różnorodne emocje, zatrważająca. Oprócz osobistych reminiscencji Aleksieja Nawalnego i zapisków z jego dziennika, w książce znalazły się fakty pochodzące z archiwów, wspomnienia uczestników wydarzeń oraz świadków, daty, nazwiska, nazwy, partie, kryptonimy, stopnie, dane statystyczne. Lektura obfituje w precyzyjne relacje, indywidualne odczucia, życiowe doświadczenia, oceny sytuacji, wnioski, uwagi (niektóre – komiczne), ciekawostki, a nawet żarty. Nie brak szczegółów dotyczących śledztw w sprawach korupcji na najwyższych szczeblach rosyjskich władz (niezadowolenie Kremla i samego Putina), skutecznych antykremlowskich kampanii antykorupcyjnych, debat politycznych, filmowych materiałów analitycznych, projektów społecznych, przetykanych aresztowaniami wieców protestacyjnych przeciw reżimowi, a także wywiadów, programów, fundacji i coraz większej ilości odsłon na YouTubie, Instagramie, Twitterze oraz demaskatorskim blogu navalny.livejournal.com (Nawalny blogerem, którego boi się Putin). Przypisy wyjaśniają wiele kwestii, kursywą zapisano treść notki odnoszącej się do stawianych Nawalnemu zarzutów, toczonych procesów, pretekstów wytaczanych mu sądowych spraw, zapadniętych wyroków, a także warunków, w jakich był przetrzymywany oraz śmierci. Czarno-białe i kolorowe zdjęcia pochodzą z wielu źródeł, w tym z archiwum prywatnego rodziny Nawalnego (spis źródeł – na końcu książki).

Publikacja Wydawnictwa Literackiego przybliża postać zdecydowanego rosyjskiego nacjonalisty, wobec którego prowadzono polityczne zagrania, stosowano próby zastraszania, fabrykowano zarzuty, a także przeprowadzano absurdalne postępowania karne, a który – choć liczył się z aresztowaniem – po próbie otrucia powrócił do swojej ojczyzny, za co zapłacił najwyższą cenę.

Tagi: Biografie i literatura faktu