Recenzja książki: Ofiara

Najnowszy kryminał Pierre'a Lemaitre'a, zatytułowany Ofiara to zakończenie trylogii, której głównym bohaterem jest Camille Verhoeven, mierzący zaledwie 145 cm wzrostu paryski komisarz. Polscy czytelnicy mieli już przyjemność poznać drugą część tej serii – Alex. Niestety, nie dane im było poznać części pierwszej, co jest mocno odczuwalne podczas lektury Ofiary. O tym jednak nieco później. Natomiast od razu przestrzegam przed lekturą opisu książki na okładce, który zdradza zdecydowanie za dużo istotnych faktów i w dużym stopniu psuje przyjemność lektury.

 

Anne Forestier to zupełnie przeciętna kobieta, która za sprawą niekorzystengo zbiegu okoliczności natyka się na bandytów, przymierzających się właśnie do napadu na jubilera w pasażu handlowym. To przypadkowe spotkanie kończy się dla niej bardzo dramatycznie – zostaje brutalnie pobita, niemal skatowana, i tylko cudem unika śmierci. Ponieważ kobieta zdołała przeżyć, jej sprawa nie należy do najbardziej naglących. Prawdopodobnie szybko zostałaby odłożona na półkę, gdyby nie fakt, że właśnie ta kobieta jest nową partnerką komisarza Verhoevena. Sprawa boleśnie przypomina mężczyźnie o tragicznych wydarzeniach z jego przeszłości, tym bardziej więc zależy mu na doprowadzeniu przestępców przed wymiar sprawiedliwości, nawet, jeśli oznacza to złamanie wszelkich zasad obowiązujących w policji. Verhoeven nie ma jeszcze pojęcia, że śledztwo, którego właśnie się podejmuje, kryje wiele bardzo nieprzyjemnych niespodzianek.

 

Czytelnicy znający powieść Alex szybko doszukają się pewnych podobieństw pomiędzy drugą i trzecią częścią tylogii. Nie oznacza to jednak, że ostatni tom nie dostarcza sporej dawki wrażeń, choć w bezpośrednim porównaniu Alex wypada zdecydowanie lepiej. Obie książki cechuje niesamowita dokładność i wymyślność okrucieństw, jakim poddawane są ofiary. Gdy czytelnikowi wydaje się, że nie może być już bardziej brutalnie czy makabrycznie, pisarz po raz kolejny przechodzi samego siebie. Niejeden czytelnik zapragnie wręcz, by żywot ofiary dobiegł wreszcie końca i by w śmierci znalazła ukojenie. Lemaitre ma jednak wobec nich zupełnie inne zamiary. Jego kryminały to najlepszy dowód na to, że nie potrzeba szeregu ofiar śmiertelnych, by wbić czytelnika w fotel. Drugie zasadnicze podobieństwo to skłonność autora do komplikowania tego, co z reguły w kryminałach uznawane jest za pewnik. W niemal każdym kryminale znajdziemy ofiarę przestępstwa bądź kryminalną zagadkę, a fabuła obraca się wokół poszukiwań sprawcy. Francuski pisarz jak ognia unika wszelkich schematów, dlatego czytelnik z góry powinien nastawić się na spektakularne niespodzianki. W przeciwnym razie bardzo szybko zostanie wywiedziony w pole. Wspomniane wcześniej podobieństwa sprawiają, że Ofiara dostarczy największych emocji osobom, które jeszcze nie poznały zręcznego pióra Lemaitre‘a. Każdy jednak powinien docenić jego warsztat, a lektura z pewnością dostarczy wielu mocnych wrażeń.

 

Sama fabuła Ofiary jest świetnie przemyślana, choć być może nieco bardziej stonowana, mniej dynamiczna niż w przypadku Alex. To, co jednak tym razem przeszkadza najbardziej, to brak możliwości poznania pierwszej części trylogii. W Ofierze pojawia się szerego istotnych spraw z przeszłości komisarza, które stanowią treść początku serii. Co prawda czytelnik zostaje wprowadzony we wszystkie istotne sprawy, jednak o wiele bardziej ekscytujące byłoby uprzednie poznanie całej treści pierwszej książki. W tej chwili nawet, jeśli ktoś zechciałby wydać ją na polskim rynku, znając jej „streszczenie” należałoby zastanawiać się, czy w ogóle po nią sięgnąć. A szkoda.

 

Drugim znaczącym mankamentem może być zastosowana narracja w czasie teraźniejszym, która z początku może nieco doskwierać. Drobny wysiłek jednak naprawdę się opłaca. Z czasem czytelnik do tego stopnia zostaje wciągnięty w fabułę, że zupełnie zapomina o stosowanej narracji.

 

Kilka mniej lub bardziej istotnych mankametów to jednak zaledwie drobiazgi w obliczu niezaprzeczalnych zalet kryminału. Doskonale zarysowana, intygująca postać komisarza, dopracowana w każdym szczególe fabuła, pełna nieoczekiwanych zwrotów akcji i mocnych wrażeń, przewrotna dwuznaczność opisywanych sytuacji sprawiają, że Ofiara stanowi wspaniałą ucztę literacką dla każego miłośnika powieści kryminalnych. Gorąco polecam, z niecierpliwością wyczekując kolejnych, mam nadzieję że równie udanych książek francuskiego pisarza.