Recenzja książki: Niemiecki czołgista na froncie wschodnim. Dziennik dowódcy
Recenzuje: Danuta Szelejewska
Walki na froncie wschodnim zaliczone zostały do największych konfrontacji militarnych w historii (doszło podczas nich do najcięższych i najważniejszych bitew II wojny światowej). Treść książki Niemiecki czołgista na froncie wschodnim. Dziennik dowódcy (kolejnej z serii Sekrety historii) odsłania tajniki bojowych działań niemieckich sił zbrojnych III Rzeszy na opisywanych terenach.
Oddany do rąk czytelnika historyczny dokument przedstawia punkt widzenia dowódcy czołgu w stopniu porucznika, który – wystawiony na bezpośrednie niebezpieczeństwo, mierzący się z brutalną żołnierską rzeczywistością – spisał to, co widział i czego doświadczył na pierwszej linii frontu. Pięć zasadniczych części publikacji umiejscawia opisywane wydarzenia w przestrzeni czasowej (od kwietnia 1938r. do grudnia 1943r.). Przedmowa i Wstęp rysują sylwetkę dowódcy Fridricha Sandera (z głęboko zakorzenioną rasistowską ideologią) z 11. Pułku Pancernego Wehrmachtu, jego żołnierskie doświadczenia oraz historię czołgu Panzer 35 (t), który – chociaż przestarzały i awaryjny – nazywany był „Škodą Super Sport”. Tworzone podczas walk zapiski opatrzone datami (dzień, miesiąc, rok) oraz godzinami, nazwami miast bądź obwodów (przy niektórych datach) pozwalają czytelnikowi przenieść się do czasu i miejsca opisywanych wydarzeń: codzienne życie rekrutów, ćwiczenia, służba wojskowa (przed agresją Niemiec na ZSRR), kilometry przemierzane pod osłoną nocy, ciągłe stany gotowości, maskowanie pozycji, wymiana ognia z przeciwnikiem, pokonywanie zapór przeciwczołgowych, pierwsi (i kolejni) polegli, ostrzały, ataki i kontrataki, brawurowe natarcia, operacje specjalne, akty odwagi, świst kul nad głowami, pułapki, straty, łamanie oporu, pociągane spusty, trwoga oraz nadzieja, wszystko to, opierając się na świadectwie naocznego świadka – czołgisty Friedricha Sandera, składa się na kolejne etapy ciężkich walk prowadzonych na froncie wschodnim.
Treść przetłumaczonej przez Ignacego Kurowskiego historycznej publikacji Wydawnictwa RM jest drobiazgowa, co pokazują dokładne daty i godziny, nazwiska, pełne nazwy oraz skróty, stopnie wojskowe, funkcje, struktury organizacyjne, formacje pancerne, liczby, dane topograficzne, a także szczegóły dotyczące uzbrojenia oraz działań bojowych. Są w lekturze informacje dotyczące niemieckiej strategii i taktyki (na ówczesne czasy powinny pozostać tajemnicą), raporty z frontu i z głębi terytorium wroga, meldunki bojowe, rozkazy, nieprzychylne komentarze dotyczące kwestii politycznych, obrazowe opisy przebiegu walk oraz zbrodni dokonywanych przez niemiecką armię na jeńcach radzieckich i cywilach. Są przenikliwe obserwacje, ciekawe spostrzeżenia, osobiste przeżycia. Zapisane kursywą niemieckie nazwy przetłumaczono w przypisach na język polski, zaś w przypadku niemieckiej pisowni niektórych zwrotów rosyjskich, ukraińskich i polskich zastosowano polską transkrypcję. Odbiór treści ułatwiają mapki: Szlak bojowy 6. Dywizji Pancernej i Operacja „Zimowy Sztorm” oraz tabelka Stopnie wojskowe w Wehrmachcie. Wszystkie przekazane informacje są w pełni udokumentowane (zachowało się jedenaście dzienników Friedricha Sandera, z dwunastego – pojedyncze kartki).
Książka Niemiecki czołgista na froncie wschodnim. Dziennik dowódcy, odkrywając tajniki walk niemieckich sił zbrojnych III Rzeszy na opisywanych terenach, odsłania kolejny sekret historii.
