Recenzja książki: Franciszek z Asyżu. Prorok ekstremalny
Recenzuje: Damian Kopeć
Pokój i dobro
Żyjący na przełomie XII i XIII wieku św.Franciszek z Asyżu to nie tylko postać historyczna, związana z konkretnymi, dawno minionymi czasami. To święty na każdy czas, zwłaszcza trudny. Również na nasze czasy. Biedaczyna z Asyżu - mistyk, mistrz prostoty i ubóstwa. Osoba podejmująca radykalne wybory, a nie tylko do nich mniej czy bardziej zgrabnie namawiająca innych. Niestrudzony ewangelizator, wybitny teolog (choć nie naukowiec), apostoł, świadek, misjonarz. Jednocześnie człowiek prosty, tyleż prostolinijny, ile ułomny - zupełnie jak my wszyscy. Obdarzony jednak niesamowitą bystrością umysłu i odznaczający się niezłomną wiarą. Człowiek od ośmiuset już lat skutecznie zachęcający nas, abyśmy żyli zgodnie z Ewangelią, ponieważ tylko ona może nam pomóc ufnie i mężnie stawić czoło wyzwaniom tego świata.
Jako młodzieniec z bogatego domu, członek asyskiej elity Giovanni Bernardone uosabiał marzenia znacznej części tego środowiska: pragnienie zaszczytów, pieniędzy, władzy, znaczenia w świecie, „błyszczenia”, realizowania ambicji. Jednocześnie dążył do doskonałości w tym, co uważał wtedy za najważniejsze (na przykład chciał zostać szlachetnym rycerzem). Cóż się zatem stało, że wyrzekł się wszystkiego, o czym i dziś śnią miliony? Co sprawiło, że znalazł się na drugim krańcu społeczeństwa, wśród ubogich i prostych ludzi? Na pewno trudne doświadczenia życiowe, takie jak zdrada, więzienie, choroba. Ale i szczere poszukiwanie sensu własnego życia, otwartość na natchnienie i porywy serca. Zmienił się całkowicie, radykalnie, choć nie był to jeden pojedynczy gest, a raczej dłuższy proces. Nawrócił się, choć pozornie był już człowiekiem wierzącym. Odrzucił kult pieniądza, posiadania, wartości mierzonej dobrami materialnymi. Postawił na miłość, której źródło odkrył w Bogu, w Jego słowie, zapisanym na kartach Ewangelii. Od tego czasu życie Franciszka było dla niego kwestią odpowiedniego ustalenia priorytetów, z których najwyższym stała się miłość.
Bóg jednak nieustannie czuwa i wykorzystuje wszelkie okoliczności by wezwać człowieka. Dlatego można szukać i znaleźć Boga “wszędzie, na każdym miejscu, o każdej godzinie i o każdej porze, codziennie i nieustannie.
Książka Franciszek z Asyżu. Prorok ekstremalny Suzanne Giuseppi Testut nie jest kolejną typową biografią świętego. Jest to raczej wędrówka wraz z Biedaczyną z Asyżu po kolejnych latach jego życia, bez koncentrowania się na datach czy szczegółach biograficznych. Podróż w poszukiwaniu tego, co wyznacza wielkość jego dzieła i niesłabnącą siłę przykładu. Poznawanie kolejnych etapów życia, przeplatane refleksjami na różne tematy, odniesieniami do otaczającej nas rzeczywistości. Opowieść podparta cytatami z pism świętego, z wypowiedzi i pism papieży, z książek omawiających życie i dzieło św. Franciszka. Nie jest to lektura zbyt łatwa. Przemyślenia dotykają kwestii teologicznych, cytaty wymagają koncentracji. Styl nie jest lekki, prosty i przyjemny, choć autorka stara się uporządkować tematy, dzieląc je na znacznie ułatwiające czytanie rozdziały i podrozdziały. Cechuje go spore zaangażowanie emocjonalne Suzanne Testut, szczera chęć przybliżenia idei Franciszka i ukazania ich nieprzemijającej aktualności, świeżości. Swoisty ewangelizatorski zapał pisarki.
Autorka książki stara się wyjaśnić motywy postępowania Biedaczyny z Asyżu, etapy jego dojrzewania w wierze, pokonywania kolejnych trudności w zrozumieniu samego siebie i w zbliżaniu się do Boga. Chce ukazać, jak tamte doświadczenia mogą być przydatne również nam, współczesnym, którzy w gruncie rzeczy niewiele zmieniliśmy się jako ludzie - choć świat zmienił się ogromnie technicznie, technologicznie. Dla Testut św. Franciszek jest prorokiem na trudne czasy, także na te nasze. Dowodem na to, że Bóg zaskakuje i powołuje bardzo różnych ludzi do głoszenia Dobrej Nowiny. Bóg działa poprzez zwyczajność, w zwyczajności, poprzez normalnych ludzi, którzy dzięki jego łasce stają się niezwykli. Postać św. Franciszka jest wyzwaniem dla coraz bardziej skomplikowanych problemów, zagrożeń współczesności, takich jak transhumanizm, zanik relacji czy ucieczka od życia wewnętrznego, refleksyjnego. Jest przeciwstawieniem otwartości i prostoty pozornie głębokiej złożoności i słowom, które miast ułatwiać zrozumienie, tylko wszystko komplikują. Jest próbą poszukiwania odpowiedzi na fundamentalne pytanie: co zrobić z własnym życiem? Jak je przeżyć, by miało sens?
Duży nacisk położony został w książce na ukazanie zbieżności myśli św. Franciszka z adhortacją papieża Franciszka Evangelii Gaudium. To właśnie cytaty z niej często towarzyszą nam jako ilustracja idei świętego z Asyżu i jego postępowania. Testut wykazuje, że to właśnie postać i dzieło Biedaczyny z Asyżu były inspiracją do powstania tego papieskiego dokumentu. Dłuższe jego fragmenty pozwalają w bardziej wiarygodnym świetle zobaczyć znane, tak często cytowane, choć wyrwane z szerszego kontekstu słowa obecnego papieża. Książka Franciszek z Asyżu. Prorok ekstremalny pozwala na nowo odkryć świeżość myśli franciszkańskiej i tego, co ma ona do zaoferowania współczesnemu człowiekowi, coraz bardziej zagubionemu w poszukiwaniu szczęścia i sensu życia.
