Recenzja książki: Fantastyczne samobójstwo zbiorowe
Recenzuje: Katarzyna Krzan
JAK SIĘ ZABIĆ, TO RAZEM
Dyrektor Onni Rellonen i pułkownik Hermanni Kemppainen, zgorzknieni, zrezygnowani panowie w średnim wieku przypadkowo wchodzą do tej samej stodoły, by popełnić samobójstwo. Gdyby to jednak było takie proste… Jakoś niezręcznie się zabijać w towarzystwie kogoś obcego. Zaczynają rozmawiać o powodach, które doprowadziły ich na skraj rozpaczy i dochodzą do wniosku, że samobójstwo, jeżeli ma być skuteczne, należy przeprowadzić w sposób w pełni profesjonalny.
„Kiedy siedzieli przy płonącym kominku (po nieudanej próbie samobójczej – przyp. K.K.), Rellonen stwierdził, że dobrze by było zaprosić też innych towarzyszy niedoli. Z tego, co wiedział, w Finlandii popełniano co roku tysiąc pięćset samobójstw, a dziesięciokrotnie większa liczba osób planowała odebranie sobie życia. Byli to głównie mężczyźni. Powiedział, że czytał o takiej statystyce w jakiejś gazecie. Morderstw i zabójstw popełniano setkę.”
Obaj panowie dochodzą do wniosku, że to całkiem spora grupa. Może powinna się jakoś zjednoczyć? Postanawiają tymczasowo odłożyć wykonanie ostatecznego rozwiązania swych życiowych problemów, zamieszczają ogłoszenie w gazecie i zbierają grupę osób, podobnie jak oni zniechęconych do życia. Organizują konferencję, która okazuje się wielkim sukcesem. Zbierają fundusze od zgorzkniałych desperatów i postanawiają zorganizować w pełni profesjonalne samobójstwo zbiorowe, by oszczędzić ofiarom wstydu przed rodzinami i znajomymi.
W końcu wyruszają autokarem w zwariowaną podróż po Europie, chcąc znaleźć odpowiednie miejsce na zrealizowanie ponurego zamiaru.
Szalona powieść fińskiego pisarza pokazuje nie tylko w sposób humorystyczny specyficzne podejście do tematu rozstania się z życiem z własnej, nieprzymuszonej woli, ale przede wszystkim ukazuje znużenie współczesnego człowieka otaczającym go światem i kulturą, która nie jest w stanie zaoferować mu już niczego. Stosunki między ludźmi uległy rozluźnieniu, rozrywka okazała się pustą grą pozorów, cywilizacja ułatwia życie do tego stopnia, że nie pozostawia już miejsca na własną inwencję. Walka o byt ogranicza się do zdobywania kolejnych szczebli w karierze. Wszystko to jednak zionie pustką i nudą, rodzącą depresje i skłonności samobójcze. Mimo tego, powieść niesie ze sobą przesłanie wypełnione nadzieją płynącą z powrotu do wspólnotowości. Człowiek nie może być sam, bo wówczas traci coś ze swej istoty. Tylko w grupie, na jej tle i wewnątrz niej może on poczuć pełnię siebie i odzyskać chęć do życia. Nawet jeśli jest to grupa zdesperowanych samobójców…
