Recenzja książki: Fabryki dyplomów czy universitas?
Recenzuje: Danuta Szelejewska
Rolą uczelni wyższych jest nie tylko kształcenie studentów, ale również prowadzenie badań naukowych, odpowiednie przygotowanie kadry akademickiej, a także rozwijanie i upowszechnianie kultury narodowej. Rozwój cywilizacyjny oraz związane z nim wciąż zmieniające się warunki życia i potrzeby społeczeństwa są przyczyną istotnych – nie zawsze pozytywnych – zmian w funkcjonowaniu szkół wyższych. Do rąk profesjonalistów z dziedziny oświaty została oddana ukazująca się pod patronatem Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN publikacja wydawnictwa Impuls, traktująca O „nadwiślańskiej” wersji przemian w edukacji akademickiej, w której przedstawiono motywy wypierania tradycyjnych wartości uniwersyteckich przez reguły gry rynkowej.
Zawarte w pozycji przemyślenia są efektem długoletnich badań przede wszystkim młodych doktorów i doktorantów, zajmujących się społecznymi i edukacyjnymi aspektami funkcjonowania uczelni. Przyjęta przez nich perspektywa jest krytyczna, a przedstawiony materiał to ogólne zagadnienia, odsłaniające mechanizmy rządzące działaniem uniwersytetów, nie zaś opiniowanie inicjatyw, decyzji politycznych czy rozporządzeń. Warto więc pokusić się o refleksje dotyczące sensu reformowania edukacji akademickiej, a tym samym o zarysowanie perspektyw na przyszłość.
Całość została podzielona na dwie uzupełniające się części, nie da się bowiem oddzielić codziennej rzeczywistości uniwersytetu od studentów. Część „uniwersytecka” wyjaśnia procedury i treści zmian; opowiada o neoliberalnej restrukturyzacji; pokazuje, na czym polega osiąganie konsensusu interesariuszy edukacji akademickiej; skupia się na wyzwaniach i zagrożeniach oraz rynku pracy. W części „studenckiej” natomiast czytelnik pozna problemy młodej polskiej nauki według członków kół naukowych; zostaną mu przedstawione fragmenty raportu z badań dotyczących orientacji konsumpcyjnych młodzieży; dowie się, jak to jest z zaangażowaniem obywatelskim studentów, a także znajdzie odpowiedź na pytanie o aktualność kategorii dystynkcji młodzieży akademickiej.
W publikacji Fabryki dyplomów czy universitas zamieszczono obszerną bibliografię polsko- i obcojęzyczną, indeks rzeczowy i osobowy, a także noty o autorach (wraz ze zdjęciami). Pomocą służą również przypisy, opatrzone w źródła tabelki, ryciny i schematy. Książka jest absolutnie specjalistyczna, język przekazu - mało przystępny. Używane w tekście zwroty są trudne, a zrozumienie ich wymaga sięgnięcia po inne materiały, na przykład słowniki. Niemniej jednak profesjonaliści z dziedziny oświaty będą usatysfakcjonowani, bowiem publikacja dostarcza wyczerpujących informacji na temat niepokojących przemian w edukacji akademickiej.
