Recenzja książki: Dylemat

Recenzuje: Damian Kopeć

Mówić czy nie mówić?

Zamknięty świat wewnętrznych przeżyć i myśli. Tych, którymi niechętnie, a czasami nigdy nie dzielimy się z innymi. Świat niewidoczny dla drugiego człowieka. Świat dwojga ludzi, których coś łączy, ale i coś dzieli.

Livia czeka przez prawie całe swoje dorosłe życie na ten moment. Na przyjęcie z okazji czterdziestki. Może się to wydawać dziwne, ale dla niej jest to bardzo ważne. Od dawna w detalach zaplanowana impreza ma w jakiś sposób zrekompensować wszelkie złe chwile. Przyjęcie spędzone wśród bliskich i znajomych ma być „magicznym“ momentem, odmieniającym życie.

Adam szczerze pragnie jak najlepiej pomóc przygotować urodzinowe przyjęcie żony. Każdy detal się liczy. Nawet ten, o którym Livia nie wie. Miłą niespodzianką ma być przylot Marnie, córki studiującej za oceanem. Livia sądzi, że z powodu odległości i zajęć dziewczyna nie może przyjechać.

Przygotowania do urodzinowej imprezy są okazją do spojrzenia na przeszłość i teraźniejszość. Do konfrontacji własnych oczekiwań, marzeń i osiągnięć. Śledzimy dwa wątki, Adama i Livii. Poznajemy ich myśli, emocje, wyobrażenia, ogląd świata, oceny innych. Tajemnice przyjemne i złe, takie, które ludzi do siebie zbliżają i takie, które skutecznie dzielą. Trwają gorączkowe przygotowania do przyjęcia. Nagle pojawia się informacja, które wszystko może zmienić. Samolot, którym miała podróżować Marnie, ulega katastorofie. Nie wiadomo, czy dziewczyna zdążyła na ten lot. Adam nie ma z nią kontaktu. Livia nie wie o niespodziance, jaką miało być przybycie córki. Adam zaś nie ma wiedzy o tym, co szokującego o córce wie Livia. Adam postanawia nie psuć wieczoru żony. Podejmuje decyzję, która – jak sądzi – będzie miała dla niego bardzo przykre konsekwencje.

Dylemat B.A.Paris to rodzaj powieści obyczajowej, psychologicznej raczej nie zahaczającej o thiller. Dlaczego? Bo napięcie i zaskoczenie jest tu rzeczą względną. Akcja toczy się w zamkniętym kręgu osób, w mocno ograniczonej przestrzeni, głównie skupiamy się na tym, co dzieje się w głowach dwójki postaci. To niemal klaustrofobiczny świat wyolbrzymionych problemów, myśli, wspomnień, oczekiwań. Sytuacji, które – choć obiektywnie trudne – nie są jednak czymś porażającym i rujnującym całe życie. Z drugiej strony ważne jest, że to, co dla zewnętrznego obserwatora niekoniecznie jest tragedią, może nią być dla osoby bezpośrednio dotkniętej. Światy wewnętrzne, światy subiektywnych odczuć są bowiem zamknięte, unikalne i nie zawsze racjonalnie wytłumaczalne.

Dylemat to zapis jednego dnia z życia dwójki ludzi. To mnóstwo detali, szczegółów, zmian nastrojów, myśli. Kotłujących się i zmiennych. To napięcie wywołane interakcjami między ludźmi i nastrojami. To odkrywanie skomplikowanych relacji i emocji. To stawanie wobec faktów, które potrafią zmienić życie. Takich jak śmierć osoby bliskiej czy zdrada współmałżonka. To dylematy, które męczą i niszczą, bo człowiek nie ma się nimi z kim podzielić. B.A. Paris podejmuje tematykę relacji wśród bliskich sobie osób. To jednak, co dla jednych czytelników może być fascynujące, dla innych – ceniących szybką i zmienną akcję – może stać się źródłem nudy. Nie ma bowiem w Dylemacie dynamicznej akcji, są dynamiczne zmiany nastroju, stale nawracające myśli, nadzieje, oczekiwania, zmienne stany emocjonalne, huśtawka nastrojów. Powieść nie jest łatwa w lekturze. Dominuje duszna, ciężka atmosfera. Rozmowy często są grą pełną niedopowiedzeń. Zakończenie może rozczarowywać. Nie jest zaskakujące – można się go spodziewać, choć okazuje się dramatyczne. Czym innym jest jednak dramat niespodziewany, a czym innym to, co jest brane jako realna możliwość, co najwyżej odwleczona w czasie. Można odnieść wrażenie, że obficie podawane detale nie wnoszą zbyt wiele do powieści. Jest ona rozbudowana, ale nie do końca przekonująca i zaskakująca. Napięcie jest budowane trochę sztucznie, przez swoisty mechanizm sprzężenia zwrotnego – bohaterowie sami się niejako „napędzają“, powracając nieustannie do tych samych myśli, obaw.

Dylemat to trudna w jednoznacznej ocenie książka. Raczej dla wybranych.

Tagi: bóg