Recenzja książki: Carlo Maria Martini. Niepokorny kardynał

Recenzuje: Danuta Szelejewska

Pełniący funkcję arcybiskupa Mediolanu Carlo Maria Martini uhonorowany został tytułem doktora honoris causa Papieskiego Uniwersytetu Salezjańskiego w Rzymie oraz nagrodą Księcia Asturii w dziedzinie nauk społecznych. Mianowano go również członkiem honorowym Papieskiej Akademii Nauk. Jan Paweł II wyniósł go do godności kardynalskiej, nadając mu tytuł prezbitera S. Cecilia. Kolejne informacje (wielokrotny udział w sesjach Światowego Synodu Biskupów, IV Konferencji Generalnej Episkopatów Latynoamerykańskich, pełniona funkcja przewodniczącego Rady Konferencji Episkopatów Europy, reprezentowanie papieża Jana Pawła II podczas obchodów 100-lecia ewangelizacji Zambii oraz 900-lecia śmierci świętego Brunona) ustawiają Martiniego w ścisłej czołówce wielkich ludzi Kościoła. O tym, jaki był naprawdę i czego można było się po nim spodziewać, pisze Andrea Tornielli, nie bez powodu uważany za jednego z najlepiej poinformowanych włoskich watykanistów.

Książka Carlo Maria Martini. Niepokorny kardynał to portret arcybiskupa Mediolanu, mieszczący całość jego życia i kapłańskiej działalności. W swoje spostrzeżenia i refleksje Tornielli wplótł fragmenty wystosowanych przez Martiniego do wiernych listów pasterskich, odpowiedzi udzielanych podczas konferencji prasowych, osobistych zapisków, wspomnień członków rodziny oraz tych, którzy osobiście znali kardynała na różnych etapach jego życiowego posłannictwa. Czytelnik przygląda się szczęśliwym chwilom dzieciństwa i powoli kształtującego się powołania; podziwia pokorę, posłuszeństwo i wytrwałość w dążeniu do celu; towarzyszy przyszłemu pasterzowi archidiecezji mediolańskiej podczas studiów seminaryjnych; podziwia jego zamiłowanie do Pisma Świętego, co w późniejszym okresie zaowocowało uzyskaniem tytułu doktora egzegezy Pisma Świętego po studiach w Papieskim Instytucie Biblijnym w Rzymie; dziwi się wyborowi młodego profesora Martiniego (wówczas jeszcze bez święceń biskupich) na stanowisko arcybiskupa Mediolanu; wczytuje się w treść pięciu pierwszych listów pasterskich, adresowanych do kapłanów i wiernych (wymiar kontemplacyjnego życia, zasadnicza istota słowa Bożego, centralny charakter Eucharystii, misja oraz miłość bliźniego), stanowiącą zasadnicze przesłanie Martiniego do całego Kościoła.

W kolejnych rozdziałach Tornielli skupia się już na samej posłudze arcybiskupa w mediolańskiej archidiecezji, podkreślając niebezpieczeństwo typowych na ówczesne czasy zagrywek politycznych oraz działań skorumpowanej władzy. Ukazuje jawny sprzeciw Martiniego wobec aborcji, demagogii oraz konsumpcjonizmu. Przedstawia ciekawe stanowisko niepokornego kardynała w sprawie antykoncepcji, celibatu księży, kapłaństwa kobiet, prymatu Piotra, ekumenizmu, sakramentu pokuty, eutanazji, miłosierdzia, piekła i raju, a także szkół niepublicznych, przywilejów, bioetyki, rodziny, par homoseksualnych, pokoju i wojny. Nie brakuje również ciekawostek związanych z życiem prywatnym oraz sytuacją Martiniego po śmierci Jana Pawła II.

Publikacja Wydawnictwa WAM napisana jest językiem ciekawym i przystępnym. Opatrzone licznymi przypisami informacje dotyczące życia i posługi pasterskiej Martiniego, sprawnie zostały powiązane z wydarzeniami historycznymi. Ten, który był człowiekiem zrównoważonym, gotowym słuchać innych i wydać sąd na podstawie tego, co słyszał od obu zainteresowanych stron, otwartym na wymagania i potrzeby współczesności, ale równocześnie gotowym oceniać je w świetle nauki Kościoła, otwiera serca i umysły ludzi wierzących. Warto wczytać się w Niepokornego kardynała, by znaleźć odpowiedź na pytanie o stan współczesnego Kościoła.