Awantura o Larę. Bohaterka „Doktora Żywago” przyczyną sprawy o plagiat

Anna Pasternak, potomkini noblisty, znanego przede wszystkim z głośnej powieści Doktor Żywago, pozywa amerykańską pisarkę – Larę Prescott. Kobiety spotkają się w Sądzie Najwyższym w Londynie. Prawnuczka noblisty zarzuca amerykańskiej pisarce plagiat, a konkretnie wykorzystanie w powieści historii o powstaniu Lary Antipovej, bohaterki Doktora Żywago, którą wcześniej w swojej publikacji omówiła Anna Pasternak. 

Brytyjska pisarka Anna Pasternak, prawnuczka rosyjskiego autora oryginalnej powieści, ma zamiar udowodnić w brytyjskim Sądzie Najwyższym, że znaczna część jej własnego, opartego na faktach opisu pierwowzoru postaci Lary została skopiowana i wykorzystana w powieści amerykańskiej autorstwa Lary Prescott.

Dwie pisarki, dwie książki, jedna historia miłosna…

Zacznijmy od początku. W latach 1948–1955 rosyjski poeta Boris Pasternak pracował nad, jak się później okazało, jedną z najpiękniejszych historii o miłości i wojnie – Doktorze Żywago. Powieść opowiadała o tytułowym lekarzu, poecie oraz człowieku o wielkim sercu – Juriju Żywadze. Bohater zostaje wrzucony w wir dramatycznych wydarzeń: I wojnę światową, rewolucję lutową i październikową oraz wojnę domową. Ta niezwykła historia miłosna wraca po prawie 70 latach, aby stać się przedmiotem sporu sądowego.

Może zainteresuje Cię również:

• Nora Roberts pozywa o plagiat. Spotka się w sądzie z inną pisarką
• „Rekin i baran” to plagiat? Islandzka pisarka oskarża polskich twórców
• Konflikt między burmistrzem a dyrektorem biblioteki. Wyrok wydał Sąd Administracyjny

W 2016 roku Anna Pasternak napisała książkę non-fiction Lara: The Untold Love Story and the Inspiration for Doctor Zhivago, w której opisała romans Borisa Pasternaka i Olgi Ivanskajej, będącej jego sekretarką i największą muzą. Autorka publikacji nie wątpi, że to właśnie Olga Ivanskajej była inspiracją do stworzenia postaci Lary Antipovej, książkowej kochanki Żywago.

Trzy lata później amerykańska pisarka Lara Prescott wydała powieść The Secrets We Kept. Książka odniosła ogromny sukces, a polecana przez Reese Witherspoon, stała się bestsellerem „New York Timesa”. Historia opowiada o tym, jak CIA przemycało kopie romantycznej powieści Borysa Pasternaka do Związku Radzieckiego po tym, jak reżim komunistyczny ją zakazał. Oprócz motywów politycznych w książce pojawia się również historia miłosna, która – zdaniem Anny Pasternak – rażąco przypomina romans jej przodka.

„Mówiłem Annie, żeby tego nie robiła”

Stawka jest ogromna dla obu stron. Koszty dziesięciodniowej sprawy mogą wzrosnąć do co najmniej 2 milionów funtów. I choć Lara Prescott prawodpodobnie nie musi się martwić kwestią finansów, bowiem stoi za nią wydawnictwo Penguin Random House, Anna Pasternak za proces płaci z własnej kieszeni. Choć pisarka liczyć na przyjaciół i rodzinę, to jednocześnie ojciec Pasternak przyznaje, że początkowo próbował odwodzić ją od pomysłu procesu.

Mówiłem Annie, żeby tego nie robiła. Ale ona ma odwagę Borisa

– powiedział Charles Pasternak w jednym z wywiadów.

Ojciec pisarki wyznał także, że jego rodzina wydała na proces już 700 tysięcy funtów. Anna Pasternak nie jest jednak jedyną, która zamierza dochodzić swoich praw przed sądem. W styczniu tego roku pisaliśmy m.in. o sprawie, jaka założona została przeciw Michelowi Houellebecqowi, który oskarżony został o splagiatowanie innej książki w powieści Uległość. Bestsellerowego autora o plagiat oskarżał wówczas mniej znany pisarz, El Hadji Diagola, który we wrześniu 2015 roku wydał swoją powieść pt. A Muslim at the Élysée.

Doktor Żywago – miłość w czasach wojny

To właśnie te dwa tematy splatają się ze sobą przez całą powieść. Takich historii poznaliśmy już wiele, ale to, co wyróżnia Doktora Żywago, to niewątpliwie wątek polityczny. W 1965 roku historię noblisty postanowił zekranizować David Lean. Główne role zagrał Omar Sharif oraz Julie Christie.  Film odniósł ogromny sukces, otrzymując pięć Oscarów.  To jednak niejedyne ekranizacje kultowej powieści. W 2002 roku powstał miniserial z Hansem Mathesonem i Keirą Knightley. Pierwsza rosyjska adaptacja miała miejsce w 2006 roku, tym razem w role wcielili się Oleg Mieńszykow oraz Czułpan Chamatowa.

Powieść w Polsce ukazała się dopiero w 1990 roku, a wcześniej nie była dostępna na terenie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Książka w języku polskim dostępna była na emigracji — wydana została w Paryżu w 1959 r. w przekładzie Jerzego Stempowskiego i Józefa Łobodowskiego. Za pierwsze polskie wydanie książki odpowiadał Państwowy Instytut Wydawniczy, a przekładem zajęła się Ewa Rojewska-Olejarczuk. W 2016 roku wznowienie powieści ukazało się nakładem Domu Wydawniczego Rebis.

Książkę Doktor Żywago kupić można w popularnych księgarniach internetowych poniżej: