Laureatem 21. edycji Nagrody Nike został Cezary Łazarewicz - za najlepszą książkę roku jury uznało jego reportaż Żeby nie było śladów. Najważniejsze literackie wyróżnienie w Polsce zostało wręczone podczas finałowej gali w niedzielę, 1 października br. w Warszawie.
– Po raz pierwszy w dziejach Nike nagradzamy reportaż – reportaż historyczny. (...) To historia sprzed ponad trzech dekad, z zamkniętej epoki, ale mechanizmy w niej opisane zawsze mogą się powtórzyć. Ta książka jest wiarygodnym świadectwem tamtego czasu – podczas obrad jury w jednym byliśmy zgodni – po przeczytaniu 20 stron mamy wrażenie, że nagle znaleźliśmy się z powrotem w początku lat 80. To jest bardzo ciężkie doświadczenie. Ta książka może być też przestrogą przed tym, co może się zdarzyć, gdy wymiar sprawiedliwości traci niezależność i staje się narzędziem politycznej władzy – mówił w laudacji na cześć laureata Tomasz Fiałkowski, przewodniczący jury Nagrody Literackiej Nike.
Jury Nagrody Nike doceniło książkę Cezarego Łazarewicza Żeby nie było śladów, opublikowaną przez Wydawnictwo Czarne. To reportaż prezentujący jedną z najgłośniejszych zbrodni lat osiemdziesiątych w PRL – zatłuczenie na śmierć przez milicjantów Grzegorza Przemyka. Cezary Łazarewicz szczegółowo opisuje historię 19-letniego maturzysty – od zatrzymania na placu Zamkowym po wydarzenia, które nastąpiły później. Pokazuje cynizm autorytarnej władzy zacierającej ślady zbrodni, niewyobrażalną krzywdę i rodzicielską miłość oraz bezsilność władz III RP, którym nie udało się znaleźć i ukarać winnych.
Za reportaż Żeby nie było śladów autor otrzymał wcześniej Nagrodę im. Oskara Haleckiego oraz Nagrodę MediaTory w kategorii Obserwator. Książka ta została również Książką 2016 roku w plebiscycie Radia Kraków i była nominowana do nagrody Śląski Wawrzyn Literacki oraz Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego.
– To miała być książka o czasach, które nigdy się nie zdarzą, o tym, jak kłamstwo zwycięża. Kiedy już ją napisałem, opisując mechanizmy władzy sprzed 30 lat, to nagle zauważyłem, że są one wieczne. (...) To, co dzieje się teraz, bardzo przypomina te mechanizmy, które wydawało mi się, że już nigdy nie wrócą. (...) Mam nadzieję, że za 20 lat będzie ktoś, kto opisze dzisiejsze mechanizmy władzy i, być może, też za to dostanie nagrodę – mówił autor odbierając statuetkę Nike.
Cezary Łazarewicz urodził się w 1966 roku. Jest dziennikarzem prasowym, reporterem i publicystą. Pisał dla czołowych polskich tytułów prasowych, m.in. „Gazety Wyborczej”, „Przekroju” i „Polityki”. Jest autorem między innymi zbioru reportaży Kafka z Mrożkiem. Reportaże pomorskie (2012), Sześć pięter luksusu. Przerwana historia domu braci Jabłkowskich” (2013) oraz „Elegancki morderca” (2015).
Zwycięzca otrzymał 100 tys. zł i statuetkę, których fundatorami są Fundacja Agory i „Gazeta Wyborcza".
O tym, kto zostanie laureatem Nagrody Nike 2017, zadecydowało jury w dniu jej wręczenia - w niedzielę, 1 października br. W jury tegorocznej edycji konkursu zasiadali: Tomasz Fiałkowski (przewodniczący), Joanna Krakowska, Antoni Pawlak, Maria Anna Potocka, Paweł Rodak, Joanna Szczęsna, Andrzej Werner, Marek Zaleski i Maria Zmarz-Koczanowicz.
Nagrodę czytelników „Gazety Wyborczej" otrzymał Stanisław Łubieński za tom eseistyczny Dwanaście srok za ogon”.
Nagroda Literacka Nike przyznawana jest za najlepszą książkę roku. W konkursie mogą startować wszystkie gatunki literackie. Nagrody nie można podzielić ani nie przyznać. Laureatką Nike w 2016 roku została Bronka Nowicka za zbiór poetyckich opowieści Nakarmić kamień.
