Llosa z literackim Noblem 2010!

Literacką Nagrodę Nobla otrzymał Mario Vargas Llosa!

Urodził się w Arequipie w Peru, jako jedyne dziecko Ernesto Vargasa Maldonado oraz Dory Llosa Ureta.

W rok po urodzeniu jego rodzice rozwiedli się, a on wraz z matką przeniósł się do Boliwii, gdzie jego dziadek był honorowym konsulem Peru. W 1945 rodzina wróciła do Peru i osiadła w Piura, gdzie dziadek został lokalnym urzędnikiem. W tym czasie napisał swe pierwsze młodzieńcze opowiadanie Los cachorros. Wkrótce potem jego rodzice ponownie wzięli ślub i przenieśli się do Limy, gdzie jego ojciec był politykiem. Obserwacje życia wyższych sfer politycznych jakie poczynił młody Vargas Llosa, stały się osnową jego przyszłych powieści, w szczególności Rozmowy w Katedrze.

Będąc młodzieńcem zaczął pisać opowiadania i poezje. W zdominowanym przez męską siłę społeczeństwie (kult macho) literatura uznawana była za domenę kobiet. Ojciec Mario Vargasa Llosy, zaniepokojony zainteresowaniami syna, wysłał czternastolatka do szkoły kadetów Colegio Militar Leoncio Prado w Limie, mając nadzieję, że wojskowe życie zmieni jego zainteresowania. Przeżycia pisarza z okresu pobytu w szkole były podstawą jego pierwszej powieści Miasto i psy. Nie ukończywszy szkoły wojskowej wrócił do Piura, gdzie skończył szkołę średnią. Obserwacja tego miasta zaowocowała powieścią Zielony dom. W czasie nauki Mario Vargas Llosa zaczął pracować w lokalnej gazecie. Jeszcze przed ukończeniem szkoły średniej napisał opowiadanie Los jefes i rozpoczął pracę nad swym pierwszym dramatem scenicznym La Huida del Inca.

W 1953 rozpoczął studia na wydziale humanistycznym Uniwersytetu Świętego Marka w Limie. Jego decyzja przyjęta została w rodzinie jako rebelia, gdyż odrzucił on ofertę studiów na Pontyfikalnym Uniwersytecie Katolickim Peru, do którego uczęszczała młodzież pochodząca z klas wyższych. W 1955 roku, w atmosferze skandalu obyczajowego poślubił Julię Urquidi, swą daleką ciotkę, starszą od niego o 13 lat. Swe przygody z tego okresu przedstawił w humorystycznej powieści Ciotka Julia i skryba – autobiograficznym dziele pisarza. Po ukończeniu studiów pracował w kilku miejscach jednocześnie, między innymi redagując kronikę policyjną dla lokalnej gazety i pisząc skrypty do audycji radiowych. Jego pierwszą opublikowaną informacją prasową była depesza w dzienniku "La Prensa.

W 1959 Llosa wraz z żoną przeniósł się do Paryża, gdzie pracował jako nauczyciel hiszpańskiego i dziennikarz. W 1964 rozwiódł się z Julią i ożenił się po raz drugi, z Patricią Llosa. Z drugą żoną miał troje dzieci: syna Alvaro (urodzony w 1966 roku), pisarza, drugiego syna Gonzalo (urodzony w 1966 roku) oraz córkę Morganę, fotografkę, (urodzoną w 1974 roku). W 1966 przeniósł się z Paryża do Londynu, gdzie zaczął wykładać literaturę iberoamerykańską na Queen Mary College. Jednocześnie zaczął się udzielać w emigracyjnym życiu politycznym. W całym okresie swej emigracji pisał powieści, przynoszące mu światową sławę, jak również zajmował się studiami nad literaturą hiszpańską. Nominowany był do Nagrody Nobla. W ostatecznym wyborze przegrał z Wisławą Szymborską. Laureat Peruvian National Prize (1967), Prince of Asturias Prize (1986) i Nagrody Cervantesa (1994).

W 1990 Mario Vargas Llosa kandydował w wyborach na prezydenta Peru z ramienia partii liberalnej. W pierwszej turze głosowania, 8 kwietnia, nieznaczną ilością głosów wyprzedził Alberto Fujimori – sojusz wyborczy „Cambio 90”. Przegrał z nim w drugiej turze, która odbyła się 10 czerwca 1990 roku.

Współcześnie Mario Vargas Llosa dzieli swe życie pomiędzy okresy pobytu w ojczystym kraju i na emigracji, publikuje powieści, szkice i artykuły publicystyczne, wykłada, prowadzi programy telewizyjne.

Jego książki tłumaczyli w Polsce m.in.: Wojciech Charchalis, Małgorzata Lewicka, Filip Łobodziński, Carlos Marrodán Casas, Kazimierz Piekarec, Danuta Rycerz, Joanna Skórnicka, Dorota Walasek-Elbanowska, Zofia Wasitowa, Ewa Zaleska.

Bibliografia: 

Powieści i zbiory opowiadań 

1959 Los jefes – Wyzwanie

1963 La ciudad y los perros – Miasto i psy

1966 La casa verde – Zielony dom

1967 Los cachorros – Szczeniaki

1969 Conversación en La Catedral – Rozmowa w Katedrze

1973 Pantaleón y las visitadoras – Pantaleon i wizytantki

1977 La tía Julia y el escribidor – Ciotka Julia i skryba

1981 La guerra del fin del mundo – Wojna końca świata

1984 Historia de Mayta – Historia Alejandra Mayty

1986 Quién mató a Palomino Molero? – Kto zabił Palomina Molero?

1987 El hablador – Gawędziarz

1988 Elogio de la madastra – Pochwała macochy

1993 Lituma en los Andes – Lituma w Andach

1997 Los cuadernos de don Rigoberto – Zeszyty don Rigoberta

2000 La fiesta del Chivo – Święto kozła

2003 El paraíso en la otra esquina – Raj tuż za rogiem

2006 Travesuras de la niña mala – Szelmostwa niegrzecznej dziewczynki – polskie wydanie ukazało się we wrześniu 2007 roku.

Wybrane pozycje non-fiction 

García Márquez: Historia de un deicidio (1971)

La orgia perpetua: Flaubert y madame Bovary (1975)

Entre Sartre y Camus (1981)

Prawda kłamstw – La verdad de las mentiras (1990) – eseje o literaturze

El pez en el agua (ang. A Fish in the Water) (1993) – autobiografia

Cartas a un joven novelista (ang. Letters to a Young Novelist) – (1997)

La tentación de lo imposible (2004)

Izrael – Palestyna. Pokój czy święta wojna – Israel – Palestina. Paz o guerra santa (styczeń 2007) – zbiór artykułów z hiszpańskiego tygodnika El País.

Sztuki teatralne 

El loco de los balcones

Kathie y el hipopótamo

La Chunga

Panienka z Tacny (1981)

Ojos bonitos, cuadros feos

Inne 

2001 Andy – tekst do albumu ze zdjęciami Pablo Corrala Vegi

nota o autorze i zdjęcie - wikipedia.org