Zwyczajny szpieg. Wspomnienia
Philip Hagenbeck

Filip Hagenbeck swoimi wspomnieniami „Zwyczajny szpieg. Wspomnienia” zabiera czytelnika w świat służby wywiadu PRL u jej schyłku. Na początku było ciężko pomimo, że temat jest mi nieobcy a i jest moim co nie co konikiem. Może to wynika, Pan wybaczy, Panie Filipie, ale chyba za dużo tej angielskiej flegmy. Pańscy koledzy po fachu przyzwyczaili nas, czytelników do innego obrazu szpiega. Nie znajdziemy tu strzelanek, tajnych skrytek czy wychodzącego cało ze zburzonego miasteczka polskiego agenta służb specjalnych. Nic podobnego. Autor faktycznie zgodnie z tytułem swoich wspomnień przedstawia „codzienne” życie zwyczajnego szpiega. Ale to nie znaczy, że jest ono nieciekawe, pozbawione barw czy przygód. Dowiedziałem się sporo ciekawych, dla mnie nieznanych, nowinek z życia dyplomacji. Tym czym zajmowali się nasi oficerowie wywiadu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, bo zajmowali się nie tylko szpiegowaniem i pisaniem meldunków do centrali. Pan Filip w sposób umiejętny nawet namawia czytelnika do poszerzenia wiedzy rzucając „od niechcenia” a to Waglewskim, jaki to przystojny był na studiach a to sprzeciw generała Jaruzelskiego do wymiany Pawłowskiego i temu podobne kwiatki. Jest ich sporo. Pomimo, że zacząłem od narzekania to nie znaczy, że opowieść zwyczajnego szpiega jest nudna. Wprost przeciwnie. Po prostu Pan Filip jest poukładanym, zwyczajnym szpiegiem bez przeszłości i z rodziną u boku. Z przyjemnością dowiem się jaki był powrót zwyczajnego szpiega.

Filip Hagenbeck swoją najnowszą książkę promuje słowa „nie będziecie rozczarowani”. Cóż… wbrew tej szumnej zapowiedzi, ja jednak się rozczarowałam. Po „Zwyczajnego szpiega…” sięgnęłam pełna nadziei, że wreszcie dowiem się czegoś więcej o polskich tajnych służbach i że będzie to ekscytująca przygoda, niczym z historii o słynnym Bondzie. Szybko okazało się, że nic bardziej mylnego. Filip Hagenbeck choć opowiada o swojej służbie w wywiadzie PRL oraz o ciekawych czasach obejmujących przemiany ustrojowe i nie tylko, to jednak robi to niestety w mało interesujący sposób. Wydarzenia przedstawione na łamach tej książki delikatnie mówiąc są z rodzaju tych mało odkrywczych, często przedstawianych przez media i nużących czytelnika. Gdy dodamy do tego bardzo prosty i bezbarwny język, jakim posługuje się autor oraz rozdziały obfitujące w rodzinne anegdoty kompletnie nie związane z tematem książki to otrzymamy ponad pięciuset stronową przeprawę przez mekkę, z zaledwie kilkoma momentami wartymi pochylenia się nad nią. Jeśli jednak miałabym wykazać co tutaj mi się podobało to chyba był to początek, w którym autor opisuje, jak zwyczajny absolwent socjologii wpada w objęcia wywiadu oraz późniejsze szkolenie wywiadowcze w tzw. „Lesie”, czyli w szkole dla szpiegów w Starych Kiejkutach.

Nie jestem pewna czy skuszę się na kolejny tom zapowiedziany przez Hagenbecka, jednak mam nadzieję, że jeśli powstanie to będzie znacznie lepiej napisany i co najmniej o jedną trzecią chudszy. Ponieważ, jeśli miałabym jakoś podsumować „Zwyczajnego szpiega…” to myślę, że najtrafniejsze byłoby powiedzenie, że jest to zbyt gruba książka o nietypowym pracowniku biurowym centrali wywiadu, posiadającym przeszkolenie godne prawdziwego szpiega, aczkolwiek jego samego szpiegiem nazwać bym nie mogła. „Zwyczajny szpieg: Wspomnienia” nie jest jednak złą książką, lecz po prostu niedopracowaną. Myślę, że miłośnicy reportażu odnajdą w niej coś wartościowego i mile spędzą z nią czas. Natomiast osobom szukającym wartkiej akcji i historii rodem tej z Jamesa Bonda zdecydowanie odradzam sięgnięcie po tą lekturę, ponieważ podobnie jak ja zostaną rozczarowani.

Aleksandra
Więcej na :