Zapomniane miejsca Warmińsko-mazurskie. Część zachodnia
Emilia Jaroszewska,

"Specyfiką prezentowanego regionu są niszczejące junkierskie dwory i pałace. W ich przypadku bardzo często powtarza się ta sama historia - budynki popadły w ruinę nie w okresie PRL-u, ale w wolnej Polsce, pod "opieką" Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa lub prywatnego właściciela. Skala strat z ostatnich dwudziestu kilku lat jest ogromna."
To ostatnia część z serii "Zapomniane miejsca" dotycząca  regionu Warmińsko-mazurskiego. Część zachodnia właściwie jest pierwszą w kolejności, lecz ja zaczęłam czytać od najbardziej sobie znanej okolicy. Tę część napisała Emilia Jaroszewska, a trzy pozostałe są już autorstwa Marka Dudziaka i Tomasza Sowińskiego. No i wyszło mi, że czasem ostatni są pierwszymi...
W tej części autorka opisuje nam zapomniane i częściowo zrujnowane zabytki Żuław i Wysoczyzny Elbląskiej, okolic Nidzicy, Działdowa, Ziemi Lubawskiej a także tereny Oberlandu, to znaczy tereny dawnych Prus Górnych, nazywanych również Pojezierzem Iławskim lub Ostródzko-Iławskim, chociaż ostatnio coraz częściej mówi się o tych terenach właśnie "Mazury Zachodnie".
Zgadzam się w pełni z autorką, że przez ostatnie dwadzieścia kilka lat najwięcej budowli, którymi kiedyś się zachwycano, teraz są w opłakanym stanie.
Sama pamiętam piękne dwory i parki, w których czasami mogliśmy się bawić, co prawda w tamtych czasach nie interesowały mnie zbytnio jakieś tam zabytki, ale po latach zamiast pięknego sadu wokół dworskich zabudowań zobaczyłam tylko rachityczne drzewa i ruiny dworu. To samo dotyczy starych cmentarzy, po których lubiłam spacerować i podziwiać piękne nagrobki, niespotykane w dzisiejszych czasach. Teraz stały się latem jakby meliną dla drobnych pijaczków, którzy w gęstych zaroślach stają się niemal niewidzialni.
Pani Emilia Jaroszewska opisuje nam 133 opuszczone miejsca w części zachodniej województwa warmińsko-mazurskiego. O niektórych z nich przyznam, że nawet nie słyszałam, więc bardzo się cieszę, że sięgnęłam po tę publikację.
Z ciekawostek wspomnę o kilku z nich: cesarska majolika, którą możemy obejrzeć w Kadynach, dosyć dobrze jeszcze zachowany dwór w Bądkach, synagoga w Dąbrównie, młyn w Miłakowie, piękna brama cmentarna w Ostródzie, dwór w Wenecji nieopodal Morąga, podcieniowe domy w Jelonkach, ale najbardziej zaskoczył mnie fakt, że przez jakiś czas mieszkał tu Immanuel Kant.

"W Jarnołtowie można zobaczyć resztki majątku, w którym pracowała Immanuel Kant, oraz ruinę dworu zbudowanego przez jego ucznia."
Warmińsko-mazurskie to bardzo częsty kierunek wakacyjnych wyjazdów, chociaż zauważyłam, że ostatnio coraz więcej turystów przyjeżdża tu bez względu na porę roku. W mojej okolicy coraz więcej osób z dużych miast kupuje działki położone najbliżej linii brzegowej jeziora i spędzają tu przez większą część roku a niektórzy sprowadzają się na stałe. Zatem jest jakaś nadzieja na ocalenie od zapomnienia dawnych ośrodków wczasowych, które niszczeją w zastraszającym tempie. 
Polecam, oglądajcie, bo nie wiadomo czy jeszcze przetrwają kilka lat.