Z jak Zachariasz
Robert C. O'Brein

Czym jest dla nas samotność? Zapewne większość z nas wyobraża sobie poczciwego staruszka siedzącego na ławce w parku. Dookoła niego nie ma żadnego człowieka, który mógłby mu towarzyszyć w tak chłodny jesienny wieczór. Wszyscy są zabiegani, nie zauważają go. Poprawiając szale myślą jedynie o cieple domowego ogniska i o sprawach, które trzeba załatwić następnego dnia. Naprawdę nikt nie przystanie przy ławce, by zapytać staruszka o zdrowie i pozwolić mu opowiedzieć własną historię. Nikogo nie obchodzi jego los.
To jeden z myślników, który mógłby się znaleźć pod punktem ,,samotność". Jest ich jeszcze więcej, można je wypisać przez dłuższy czas. Powyższy akapit może być przykładem utraty kogoś bliskiego. Staruszek chciałby otworzyć usta do kogoś innego, niż do swojego odbicia w lustrze czy listonosza, który przynosi mu rachunki oraz emeryturę. Są nas miliony, a dla niego nie ma nikogo.
A gdyby to nas spotkało? Utknęlibyśmy w martwym punkcie, tracąc wszystkich, na których nam zależało. Słyszelibyśmy jedynie nasz głos roznoszący się echem pośród czterech ścian. Bylibyśmy zdani na samych siebie. Czy dalibyśmy radę?
Ann Burden przeżyła wojnę atomową. Jej szczęście nie trwa zbyt długo, gdyż świat nie jest już taki sam, jak wcześniej, a ludzie, których kochała, zginęli. Osamotniona przez los pomieszkiwała w jaskini, gdzie niegdyś bawiła się ze swym rodzeństwem.
Piętnastoletnia dziewczyna nie wie, czy oprócz niej ktoś jeszcze żyje. Nie ma łączności ze światem. Radia nie działają, tak samo telefony. Ale pewnego dnia wszystko się zmienia, gdy zauważa obłok dymu unoszący się niedaleko niej.
Kim może być ta nieznajoma osoba, która powoduje mieszane uczucia u nastolatki? Czy w końcu odnalazła kogoś, z kim może spędzić resztę życia? A może to jej wróg, który zamierza ją dobić? Jeszcze niedawno Ann bała się, że jest ostatnim człowiekiem na świecie. Teraz jest odwrotnie - narasta w niej lęk, że nie jest sama...


Ostatnio wszędzie można spotkać książki dla młodzieży, gdzie głównym tematem przewodnim jest postapokaliptyczna wizja świata. Takie powieści zalewają nasz rynek, proponując coraz to śmielsze wyobrażenia naszej przyszłości. Jedne wypadają lepiej, a jeszcze inne gorzej. Do jakiej grupy zaliczę ,,Z jak Zachariasz", biorąc pod uwagę to, iż to jedna z pierwszych powieści postapokaliptycznych?
Cała Ziemia odczuwa skutki wojny atomowej. Prawie wszyscy ludzie nie żyją, tak samo rośliny i zwierzęta. Reszta zostaje napromieniowana i kontakt z tymi przedmiotami grozi śmiercią. Jest jednak jedno miejsce, które radioaktywność prawie nie sięgnęła. To właśnie tam, w tej małej mieścinie skrywa się Ann Burden, która po stracie najbliższych musi sama o siebie zadbać. Na szczęście ma zapasy żywności ze sklepu oraz zwierzęta hodowlane, dzięki którym zyskuje świeże produkty, jednak możliwość chodzenia z sytym żołądkiem nie zapewni jej bliskości drugiej osoby. I tak pewnego dnia do jej samotni trafia ktoś obcy. Ann nie chciała mu się ukazać, jednak zrobiła to, gdy nieznajomy potrzebował jej pomocy. Co z tego wynikło?
Ann wydawała mi się dojrzałą dziewczyną jak na swój wiek, jednak miewała takie sytuacje życiowe, które ukazywały jej dziewczęcą naiwność. Piętnastolatka musiała szybko wydorośleć, by móc w pełni zająć się obowiązkami, jakie pełnili kiedyś jej rodzice. Ann wzięła na swe barki codzienność i walczyła o każdy nowy dzień. Jej obawa przed kimś obcym była uzasadniona, gdyż nie była pewna, czy może zaufać nowo przybyłemu na jej teren. Jednak przezwyciężyła swe obawy, by uratować intruza. Ja sama nie jestem pewna swej reakcji. Możliwe, że postąpiłabym tak samo, ale któż to wie. Niby zgrywam odważną osobę, ale jak przyjdzie co do czego to bywam lękliwa i ciężko mi przebywać w towarzystwie osób, których twarzy nie kojarzę. Nawet zwykła podróż autobusem do domu bywa dla mnie wyzwaniem.
W ,,Z jak Zachariasz" możemy obserwować, jak istota ludzka zmienną jest. Z pozoru przyjaźnie nastawiona potrafi okazać się kimś, kto pragnie nam udowodnić swoją wyższość i wykorzystać ją przeciwko nam. Takim przykładem jest pan Loomis. Z początku poznajemy go jako wdzięcznego za uratowanie życia mężczyznę, który cieszy się, iż w końcu odnalazł żywą duszę pośród pustkowia. Z czasem jednak odkrywa swoją prawdziwą twarz, przez co ze spokojnej powieści zaczyna nam się tworzyć coś na zasadzie thrillera. Ann zbyt długo nie cieszyła się towarzystwem, gdyż jego zachowanie zaczynało ją powoli wykańczać psychicznie. A jest to coś gorszego od nękania fizycznego, chociaż z tym też miała do czynienia. Autor chciał w ten sposób pokazać, że nawet odrobina radości może być zmieszana ze smutkiem. Jednego dnia ktoś wyciąga do nas rękę, pragnie być twym towarzyszem, by następnej doby próbować wbić ci nóż w plecy. Nie można być lekkomyślnym. Trzeba obserwować, gdyż wystarczy jeden szczegół, by doszło do nieszczęścia.
Książka jest napisana w formie pamiętnika. Sama Ann zapisuje w nim swoje myśli, zdobyte doświadczenia czy toczące się do przodu życie. Wszystko mamy spisane w czasie teraźniejszym, a język wypowiedzi jest prosty, nie ma w nim nic wyszukanego. To idealnie pasuje do kogoś, kto opisuje dni zaraz po jakimś wydarzeniu czy nawet w trakcie jego trwania. Opisy są prawie ogólnikowe, autor nie szaleje z nimi aż tak bardzo. ,,Z jak Zachariasz" czyta się szybko i nawet nie zauważamy, gdy dobrniemy do samego końca powieści.
Kiedy przeczytałam informację, iż książka pierwszy raz została opublikowana w 1974 roku to zaniemówiłam. Nie spodziewałam się, natrafię na coś, co jest starsze ode mnie czy nawet od mojej siostry (lektury szkolne nie wchodzą w ten zakres). U nas jednak ta książka miała premierę dopiero w tym roku. Dojrzałam również informację, iż Robert C. O'Brien nie miał okazji sam dokończyć swego dzieła. Zrobiły to za niego żona z córką, a pomogły im w tym notatki należące do autora powieści, a zarazem ich męża i ojca, który przedwcześnie opuścił ten świat. ,,Z jak Zachariasz" została wyróżniona Nagrodą im. Edgara Allana Poe, a obecnie trwają prace nad ekranizacją tej książki.

Podsumowując:
Może ta książka nie jest aktualnie jakimś wybitnym arcydziełem (mimo takiego wyróżnienia) to jednak mogę śmiało powiedzieć, iż to przyjemna lektura na chłodny wieczór, gdy siedzimy w fotelu przykryci kocem, popijający gorącą herbatę.
,,Z jak Zachariasz" polecam osobom, które uwielbiają nutkę (nie nutę - nutkę) grozy i wizje nieprzyjemnej dla nas przyszłości, wręcz pesymistycznej.