Wołyń. Mówią świadkowie ludobójstwa
Marek A. Koprowski

Na fali poznawania historii zawoalowanej niedomówieniami oraz przekłamywanej dobrosąsiedzkimi przemilczeniami sięgnęłam po tę książkę spodziewając się odkrycia prawdy historycznej. Nie przeczę, że dzięki tej lekturze można zdobyć wiedzę w temacie stosunków panujących na wschodnich rubieżach Polski. Tylko czegoś mi zabrakło w tej książce. Możliwe,że za wiele się spodziewałam lub spodziewałam się czegoś innego niż zaproponował w niej autor. Mamy w książce relacje, choć bardziej pasującym byłoby słowo biografie paru osób zamieszkujących w czasie wojny tereny Wołynia. Nie przeczę, że nacisk jest na czas wojenny i stosunki panujące pomiędzy mieszkańcami różnych narodowości. Jednak sam czas wołyńskich pogromów niejako rozmywa się dzięki rozwijaniu opowieści bohaterów o ich dalszych losach. Nie przeczę, że to sprawia, nasze poznanie bohaterów oraz ich późniejszego życia, tylko zarazem powoduje, że nie mogłam traktować tej książki jako obszernego źródła wiedzy dotyczącego samych pogromów na Wołyniu. Czytając czułam jakbym poznała tylko niewielki ułamek tego, co powinniśmy wiedzieć zarówno o tamtych czasach, zbrodniach, ludziach. Nie poprzestanę na tym, za płytkim dla mnie zrelacjonowaniem ówczesnych czasów. Myślę, że pomijając nadmierną poprawność polityczną dobrze byłoby poznać bardziej dogłębnie tą przykrytą niedomówieniami historię.

(Kliknij aby rozwinąć opinię)

"Dziś trudno mi mówić na ten temat. Trzeba to przeżyć, żeby dobrze zrozumieć". Kiedy tylko zobaczyłam, że w Replice jest książka nawiązująca do Wołynia, wiedziałam, że będę musiała ją przeczytać. Choć historia nigdy nie była moim ulubionym przedmiotem, to książki o Wołyniu zawsze chętnie przeczytam. Dlaczego? Ponieważ to tam, część moich przodków w okrutny sposób zostało zamordowanych. Dziś ciężko pomyśleć przez co musieli przejść tamci ludzie. Na świecie są jeszcze osoby, które to ludobójstwo przeżyło i właśnie ich wspomnieniom poświęcona jest ta książka. Swoje przeżycia relacjonują: Zygmunt Mogiła-Lisowski, Jan Niewiński, Franciszek Leszczyński, Dyoniza Szwed, Wacława Borucińska, Tadeusz Wolak oraz Bogusław Rosiński. Dowiadujemy się skąd pochodzili, gdzie mieszkali i jak wyglądało ich życie. "Jeżeli dzisiaj ukraińscy historycy twierdzą, że na Wołyniu był jakiś konflikt polsko-ukraiński, to najzwyczajniej kłamią. Ukraińcy zaplanowali, przygotowali i przeprowadzili na Wołyniu ludobójstwo bezbronnej ludności polskiej, której nie miał kto bronić". Wielu z nas czytając relacje tych świadków, pomyśli sobie: jak dobrze, że my nie żyliśmy w tamtych czasach. Jednak ja zawsze wielkim sentymentem wspominam tamten okres. W końcu dotyczy on moich korzeni. Moja babcia również przeżyła ludobójstwo, była wtedy malutką dziewczynką, lecz obrazy, które tam widziała, pamięta do dziś. Przykro stwierdzać, że dzieci w tamtym okresie tak naprawdę nie miały dzieciństwa, życie zmusiło ich do zbyt wczesnego dojrzewania. Mój dziadek dwa dni przed śmierciom wyznał moim rodzicom, że widział, jak banda upowców mordowała jego ojca. Przez całe swoje życie żył z tym obrazem w głowie i nikomu nic nie zdradził. Możecie sobie wyobrazić jego ból? Ile ludności wołyńskiej musiało patrzeć na mordy swoich najbliższych? Bandy UPA nie miały żadnej litości dokonując zbrodni na Polakach. "Tych, których nie zabito w strzelaninie, a się poddali, Rosjanie przekazali nacjonalistom ukraińskim, mówiąc: "Róbcie z nimi, co chcecie. To jest pańskie wojsko". Chłopi ukraińscy rozebrali tych młodych żołnierzy do naga. Pokładali na wozy drabiniaste jak snopki siana i zakłuli widłami. Potem ciała ich wywieźli i potopili w jamach torfowych". Dopuszczali się najgorszych czynów, nie bacząc czy ich ofiarami były dzieci czy też dorośli. Mordowali każdego na swojej drodze. "Nie wszyscy Ukraińcy byli zbrodniarzami. Zdarzali się też tacy, którzy rumyzykując życie, ratowali Polaków przed swymi ziomkami". Zdarzało się, że niektórzy Ukraińcy ratowali Polaków, niejednokrotnie przypłacając za to własnym życiem oraz swej rodziny. Ja do dzisiaj nie potrafię zrozumieć, co kierowało upowcami, iż dopuścili się do tak ogromnego ludobójstwa, do rzezi na niewinnych ludziach, gdyż inaczej tego nazwać nie można. Kiedy pomyślę w jaki sposób mordowano Polaków, żal ściska me serce. "Niektórzy uciekinierzy, nie bacząc na niebezpieczeństwo, udali się na zgliszcza swych domów, aby pochować zamordowanych. To, co zobaczyli, zapamiętali do końca życia". Wołyń. Mówią świadkowie ludobójstwa to relacje świadków, którzy przeżyli istne piekło na ziemi i otwarcie mówią o tym, co się tam działo w dawnych czasach. Niczego nie ubarwiają, niczego nie koloryzują, mówią jak było naprawdę. To książka, którą powinien przeczytać każdy, kto interesuje się losami naszych starszych pokoleń i ich los nie jest im obojętny. Gorąco polecam.

(Kliknij aby rozwinąć opinię)