Urodzony żołnierz. Czasy i życie Larryego Thorna
J. Michael Cleverley

Napisano o nim wiele biografii. Jego imieniem została nazwana kwatera amerykańskich sił specjalnych w Fort Carson. W ekranizacji książki "The Green Berets" autorstwa Robina Moore'a wcielił się w niego sam John Wayne. Larry Thorne był i nadal jest wzorem do naśladowania dla oficerów z fińskiej Akademii Wojskowej. Ta książka to podróż w jego towarzystwie w czasy pełne konfliktów zbrojnych. Wraz z bohaterem wojennym walczymy w imię wolności ojczyzny, poszukiwani jesteśmy przez Armię Czerwoną. Stajemy się uchodźcami, więźniami politycznymi, uciekinierami i nielegalnymi imigrantami. Członkami Zielonych Beretów. W końcu giniemy w Wietnamie w 1965 roku.

Nasz bohater urodził się jako Lauri Törni w 1919 roku w Viborg (część Finlandii okupowana przez ZSRR do końca II wojny światowej). W 1938 roku wstąpił do armii fińskiej i służył, gdy Stalin rozpoczął inwazję na Finlandię. W maju 1940 awansował. Jako dowódca walk wniósł istotny wkład w ich wynik. Przy jego boku walczył również Mauno Koivisto, przyszły prezydent Finlandii. Co ciekawe, Koivisto raczej krytycznie wypowiadał się o Tornim. Pisał: "czułem, że śmiałe i żołnierskie zachowanie Torniego niekiedy myliło jego ludzi i wystawiali swoje życie na niebezpieczeństwo". Mimo to w lipcu 1944 roku nasz główny bohater został odznaczony Krzyżem Mannerheim (odpowiednik amerykańskiego Medal of Honor / brytyjskiego Victoria Cross).

Później pojechał do Niemiec, dołączył do Waffen SS, a według niektórych źródeł walczył na froncie wschodnim. Pewne jest, że został internowany, ale uciekł do Finlandii, gdzie został oskarżony i skazany na 6 lat jako "wróg państwa". Ułaskawiony w 1948 roku udał się do Szwecji, a następnie do Nowego Jorku. Tam w 1951 roku wstąpił do armii amerykańskiej jako Larry A. Thorne. W latach 1963-65 walczył w Wietnamie. Zaginął tuż przy granicy Laosu 18 października 1965 podczas wykonywania misji zwiadowczej. Został awansowany pośmiertnie w grudniu 1965 roku. Jego szczątki zostały odzyskane dopiero w lipcu 1999 roku. Identyfikacji dokonano w 2003 roku i pochowany go z resztą jego towarzyszy z Wietnamu na cmentarzu w Arlington w czerwcu 2003.

J. Michael Cleverley jako były pracownik Departamentu Stanu USA i amerykańskiego Foreign Service wydaje się idealnym autorem tej pozycji. Któż inny jak nie on miałby możliwość dotarcia do ważnych i najczęściej utajnionych informacji. Ponadto jego żona jest Finką, a najwięcej materiałów źródłowych było właśnie w języku fińskim. Z pewnością łatwiej było mu zbierać materiały do publikacji.

Przedstawione tu wydarzenia historyczne pomogły mi zrozumieć pobudki jakimi Thorne kierował się przy podejmowaniu decyzji. Jednak w niektórych fragmentach odniosłam wrażenie, że autor ominął niektóre fakty, wydarzenia historyczne, zapewne po to aby czytelnik łatwiej wszystko zrozumiał. Niestety to nie sprawiło, że lepiej oceniam tę pozycję. Wręcz jestem trochę niezadowolona, ponieważ autor założył, że nie pojmę bardziej uszczegółowionych opisów. Zdawkowo wspomniano także o okresie służby Thorne'a w Waffen SS. Szkoda. Chętnie dowiedziałabym się więcej o tym fragmencie z jego życia.

Jako bonus lub jak kto woli nagrodę uznałam odnalezione tu dłuższe fragmenty o wojnie zimowej. To dość rzadko omawiany konflikt zbrojny w literaturze, dlatego ucieszyłam się, że mogę poznać choć trochę lepiej ten fragment z dziejów historii. Dodatkowo szczególnie zainteresowały mnie opisy operacji wojskowych. Szczegółowo opisane akcje jednostek specjalnych. Dlaczego? Ponieważ autor położył tu nacisk na ekstremalne doznania, szybki ruch taktyczny, agresywność, siłę ognia, dokładne i szczegółowe przygotowanie do każdej operacji, bardzo wysoki standard dyscypliny walki. Jako zaletę można również postrzegać fakt, że to wydanie książki (już trzeciej edycji jak podkreśla sam autor) poszerzono o wiele nie dostępnych wcześniej informacji z Archiwum US-Army.

Książka ukazuje świat okrutny, nieludzki. Jednak nie pozbawiony także odważnych, heroicznych postaw walczących. Często okupionych utratą życia. Larry Thorne był "urodzonym żołnierzem". To właśnie walcząc czuł, że jest na właściwym miejscu. Zawsze gotowy poświęcić siebie dla walki o wolność. O lepsze jutro dla następnych pokoleń. Próbujący poprzez udział w walkach wpłynąć choć w nieznacznym stopniu na wynik działań wojennych. Jednak jak każdy z nas miał także słabości i autor ich nie ukrywa. Ten fakt powoduje, że widzimy w nim kogoś z kim możemy się utożsamić, zżyć, wraz z nim cieszyć się i smucić.

Prosty język, pozbawiony ozdobników idealnie został dopasowany do żołnierskiej tematyki. Należy także docenić fakt zamieszczenia przypisów pod tekstem, a nie na końcu książki jak to jest nieraz praktykowane. Ten fakt z pewnością ułatwia odczyt. Kolejne strony coraz bardziej podsycały moją ciekawość. Przewracałam je coraz szybciej i szybciej. Aż dotarłam do końca. Tam odnalazłam wiele ciekawych dodatków, bogatą bibliografię i 14 map. I poczułam smutek, że historia tak szybko się zakończyła. Z pewnością poszukam kolejnych pozycji poruszających temat wojny zimowej. Książka może przypaść do gustu osobom zainteresowanym czasami II wojny światowej, doceniającym bohaterstwo żołnierzy, walczących o wolność ojczyzny.