Ofiara
Joyce Carol Oates

,,Ofiara" autorstwa Joyce Carol Oates to proza szorstka i surowa, pozbawiona literackiego efekciarstwa i zabiegów obliczonych na zdobycie sympatii czytelnika. Brutalna opowieść oparta na prawdziwej historii Tawany Brawley nie jest wzruszającą, piękną historią bezkompromisowej walki o sprawiedliwość - to historia o kłamstwach, manipulacjach i ich ofiarach. Rok 1987 zrozpaczona Ednetta Frye przemierza ulice ubogiej dzielnicy Red Rock w poszukiwaniu zaginionej córki, która kilka godzin później zostaje w ciężkim stanie odnaleziona na terenie nieczynnej fabryki. Pobita i znieważona Sybilla ma na sobie ślady przemocy na tle rasowym. Szczątkowe zeznania nastolatki rozpętują piekło - dziewczyna twierdzi, że została porwana i zgwałcona przez białych mężczyzn wśród których znajdował się policjant. Narastają rasistowskie nastroje. Relacje pomiędzy czarnymi i białymi obywatelami stają się coraz bardziej napięte. Pojawiają się ludzie, którzy chcą wykorzystać historię Sybilli do osiągnięcia własnych celów. Dziewczyna i jej matka zostają uwięzione w sieci, którą same utkały. Fabuła ,,Ofiary" porusza trudną i kontrowersyjną tematykę dyskryminacji rasowej i przemocy wobec kobiet. Pisarka tworzy swą opowieść w oparciu o prawdziwą historię, co nadaje książce wyjątkowego wymiaru. Sposób narracji i brak pogłębionego rysu psychologicznego postaci uniemożliwiają niestety zaangażowanie się w całą historię. Choć wydarzenia opisane przez Joyce Carol Oates są wstrząsające, to nie sposób jest współczuć bohaterom, których poznajemy głównie od tej gorszej strony. ,,Ofiara" jest poruszającym i wstrząsającym tytułem, który wywołuje we mnie jednak mieszane uczucia. Zdaje sobie sprawę z wagi podjętego przez pisarkę tematu, mimo to tytuł nie wywołał we mnie większych emocji - trudno zaangażować się uczuciowo, kiedy bohaterowie budzą w czytelniku obojętność.

(Kliknij aby rozwinąć opinię)

"Ich życie przypominało teraz pędzący pociąg, który zatrzymuje się bez ostrzeżenia na stacjach nieuwzględnionych w rozkładzie jazdy." Mocna i inteligentna propozycja czytelnicza, jak najbardziej warta, aby po nią sięgnąć. Doskonała satyra na niektóre społeczne zachowania, perfidne manipulacje środowisk politycznych, religijnych, przedstawicieli władzy, sportu, kultury, środków masowego przekazu. Autorka idealnie wyczula czytelnika na wszelkie niuanse, niezwykle celnie uderza w fałszywe tony wyłaniające się niekiedy zza takich słów jak ofiara, sprawca, świadkowie i moralizatorzy. Przeszywający obraz okrutnej zabawy w prawdę, bezwzględne naciąganie faktów i interpretacji zdarzeń do pożądanych teorii, podsuwanie rzekomych dowodów, bez oglądania się na ból i cierpienie innych, aby tylko wpasować się w obowiązującą konwencję i aktualne potrzeby. Lawirowanie wokół nienawiści, przemocy, kłamstw, matactw i niedopowiedzeń. Oszustwa chowające się za pozorną troską i walką o wyjątkowe wartości, nadużywanie zaufania i wiary, hipokryzja, która wydaje się nie mieć granic. Zadziwiające, jak wszystkie działania i środowiska napędzają się wzajemnie, jedno bez drugiego nie potrafi żyć, rzucane w eter słowa przyjmowane są za dobrą monetę, wygodną sytuację, bez konieczności rzetelnego potwierdzenia. Zatrważający spektakl, zyskanie na zgliszczach ludzkich sumień i poczucia winy czegoś służącego jednostkowym celom. Czytając książkę, dostrzegamy, jak wiele może znaczyć jedno pomówienie, oskarżenie, plotka puszczona w społeczną przestrzeń, spadająca na podatny grunt i żywiąca się ludzkimi emocjami, słabościami, oczekiwaniami i mylnymi wyobrażeniami. Przestaje mieć znaczenie wiarygodność informacji, nie dopuszcza się do głosu osób dysponującą faktyczną wiedzą, bo nie ma w tym żadnego interesu. Wychwytujemy kakofonię kłamstw, nieuzasadnionej zemsty, uprzedzeń rasowych, fanatyzmu religijnego, wykorzystywania naiwności innych, celowej prowokacji i bezdusznej zmowy. Porażający brak miejsca na refleksję, tolerancję i wybaczanie. Uświadamiamy sobie, jak niejednoznaczne są interpretacje tych samych zjawisk i ich wymowa w zależności od okoliczności. Dostrzegamy potęgę instrumentów manipulacji i wywoływania sensacji w rękach nieodpowiednich osób. W Red Rock, dzielnicy Pascayne, o wysokiej przestępczości, silnej aktywności gangów, wszechobecnej biedy i bezrobocia, zdewastowanych ulic, zniszczonych ogrodzeń, porzuconych fabryk, nauczycielka odnajduje czternastoletnią uczennicę, ciemnoskórą Sybillę Frye. Dziewczyna została brutalnie pobita, zgwałcona i pozostawiona na pewną śmierć przez oprawców, którymi jak się okazuje są biali policjanci. Rodzina nie jest zainteresowana nagłośnieniem sprawy, jednak po włączeniu się w dociekanie prawdy osób trzecich, śledztwo nabiera przeszywających obrazów i nośnych medialnie idei, dynamicznie rozwija się w zaskakujących kierunkach. Wszystko dzieje się po koniec lat osiemdziesiątych dwudziestego wieku, na bazie echa zamieszek rasowych i tragicznych zdarzeń, które wydarzyły się w New Jersey wcześniej przed dwudziestoma laty. Ogarnia nas smutek, żal, współczucie, ale też gniew i sprzeciw wobec tego, co spotkało Sybillę. Trudno czyta się relacje z bolesnych doświadczeń w jej życiu, mocno wbijają się w myśli i serca. Jednak, do świadomości przebijają się także inne spostrzeżenia, początkowo ledwie uchwytne, lecz z czasem przybierające na sile, nie dające się wykluczyć i zapomnieć. Przejmująca, wzruszająca, wnikliwa, momentami szokująca, ale również prowokująca, ironiczna i zmuszająca do refleksji powieść. Napisana wciągającym stylem, inspirowana prawdziwymi zdarzeniami, angażująca zainteresowanie i emocje czytelnika, wywołująca z jednej strony zrozumienie, a z drugiej brak akceptacji ludzkich ułomności i słabości. Historia przekonująco skonstruowana, pochłania się ją w szybkim tempie, a potem długo jeszcze wybrzmiewa jej przesłanie. bookendorfina.blogspot.com

(Kliknij aby rozwinąć opinię)