Odporność. Podróż w głąb tajemniczego układu, który utrzymuje nas przy życiu
Philipp Dettmer

Odporność to gorący temat, szczególnie w okresie jesienno-zimowym. Znajdziemy wiele „dobrych rad”, jak ją „podrasować”. Jednak żeby coś naprawiać, najpierw trzeba to zrozumieć. W tym przypadku zadanie nie jest proste, bo – jak podkreśla Philipp Dettmer, popularyzator nauki i autor publikacji „Odporność. Podróż w głąb tajemniczego układu, który utrzymuje nas przy życiu” - mamy do czynienia z wyjątkowo złożonym i skomplikowanym układem, którego nawet immunolodzy do końca nie rozumieją. Dlatego też powstała wspomniana książka, aby możliwie najprościej opisać działanie układu odpornościowego. Z ciekawością i entuzjazm przystąpiłam do czytania. Efekt pracy, jaką wykonał autor, jest oszałamiający.

„Odporność” to literatura popularnonaukowa najwyższych lotów. Philipp Dettmer zaprasza czytelnika do podróży w głąb ciała. Wkraczamy w wir przygody, która odbywa się w mikrokosmosie. Poszczególne narządy, komórki, białka, bakterie inne „stworki” stają się literackimi bohaterami. Autor jest mistrzem trafnych metafor. W jednym z początkowych rozdziałów opisuje infekcję bakteryjną. Jej powodem jest nadepnięcie na gwóźdź. Co się wtedy dzieje w organizmie: „Zginęły już setki tysięcy komórek, zostały rozerwane na strzępy przez obcy, wrogi przedmiot, który nagle w nie uderzył. Wiele jest rannych. I podobnie jak w czasie katastrofy w ludzkim świecie zaatakowani krzyczą z przerażenia i w panice wysyłają sygnały alarmowe do wszystkich, którzy są gotowi je odebrać. Okrzyki paniki, rozrzucone wnętrzności martwych komórek i odór tysięcy wrogich bakterii przenikają do otaczających tkanek, wszczynając alarm”[1]. Przyznacie, że ten opis cudownie działa na wyobraźnię. Czytelnik jest przerażony i ciekawy co dalej wyniknie z tej potyczki, ile jeszcze ofiar pochłonie pole bitwy. Pozostając w wojennej stylistyce, to opowiadając o infekcji wirusowej, autor pisze: „Wirusy nie chcą wzbudzić zainteresowania. Początki infekcji wirusem grypy typu A mniej przypomina frontalny atak, a bardziej inwazję komandosów, którzy starają się dyskretnie i po cichu rozbić naszą obronę”[2].

Philipp Dettmer przyznaje, że gdzie się da stara się upraszczać temat. Tu jako przykład mogę zacytować jedną z definicji: „(…) antygen to fragment wroga, który nasz układ odpornościowy jest w stanie rozpoznać”[3] - krótko, jasno i na temat. Pojawią się pewnie zaniepokojone głosy, czy wywód nie traci na tych uproszczeniach. Moim zdaniem wręcz zyskuje, bo czytelnik dostaje coś, co czyta się przyjemnie. Nie męczy się z naukową nomenklaturą, nie szuka panicznie słownika do pomocy. Wszystko otrzymuje „podane na tacy”, idealnie ugotowane i doprawione.

Można dyskutować, czy biologia jest tak skomplikowana, jak chemia czy fizyka. Natomiast nie można zaprzeczyć, że jest naszpikowana specyficznymi terminami i trzeba mieć pewne podstawy nauk ścisłych, żeby zrozumieć jej procesy, a na hasło „nauki ścisłe” wielu z nas dostaje dreszczy. Dlatego takie osoby jak Philipp Dettmer są potrzebne, o czym świadczy chociażby popularność jego kanału na YouTube (na dzień pisania tego tekstu czyli 22.01.2023 miał prawie 20 milionów subskrybentów). Ludzie chcą wiedzieć, chcą rozumieć. Pragniemy wiedzy podanej w przystępny sposób i jak ktoś potrafi to zrobić jest na dobrej drodze do osiągnięcia sukcesu.

[1] Philipp Dettmer, „Odporność. Podróż w głąb tajemniczego układu, który utrzymuje nas przy życiu”, przeł. Alicja Unterschuetz, wyd. Zysk i s-ka, Poznań 2022, s. 71.
[2] Tamże, s. 218.
[3] Tamże, s. 134.

👉 Encyklopedia odporności. Wszystko, co człowiek powinien wiedzieć o układzie odpornościowym... Czy jest to książka godna polecenia?

IG: Czytomanka

👉Budzisz się i czujesz łaskotanie w gardle. Boli cię głowa. Czujesz lekką irytację, gdy ubierasz się do pracy. Tymczasem pod twoją skórą toczy się epicka wojna. Miliony komórek walczą i umierają, stawiając opór infekcji. A przecież większość z nas nigdy tak naprawdę nie zadała sobie nawet pytania: czym w ogóle jest nasz układ odpornościowy?

👉 Jestem w szoku! Myślałam, że wiem sporo o odporności, ale ta książka udowodniła mi, że znałam tylko zalążek. Masa przydatnych informacji, ciekawostek i mnóstwo wiedzy. Zdecydowanie warto ją przeczytać! Encyklopedia o odporności.

Książka jest duża, ciężka i kolorowa. W pierwszych słowach opowie nam czym jest nasz układ odpornościowy. Podobno jego historia zaczęła się prawie trzy i pół miliarda lat temu w jakiejś dziwnej kałuży na wrogiej i przeraźliwie pustej planecie. Historia opowiedziana w formie bajki, ale bardzo wciągająca:-) Do tego wiele cało stronnych zdjęć pomagających nam pojąc treść, która aktualnie jest tłumaczona. Kolejne odpowiedzi wyjaśniają nam czym są nasze komórki, oraz kto z wewnątrz najbardziej nam pomaga zachować nasze zdrowie. W drugiej części poznamy swoich wrogów, czyli okropne drobnoustroje. Trzeba wiedzieć, że nasze ciało walczy z nimi codziennie w każdej chwili, więc nic dziwnego, że czasami gdy jest ich więcej, nasze ciało choruje, czyli walczy resztkami sił. I tak poznamy tu opisanie patogenów, czyli bakterię E. coli (pałeczka okrężnicy). By jeszcze dosadniej poznać w jaki sposób bakterie czy wirusy do nas przenikają, poznamy pustynne królestwo , czyli naszą skórę. Oczywiście z zacnym obrazkiem:-) Następnie poznamy historię skaleczenia naszego ciała, to było bardzo ciekawym podejściem do przedstawienia nam kolejnego zagrożenia bakteriami. Ciekawi mnie czy wiecie czym są makrofagi i neutrofile? W skrócie powiem tylko tyle, że to agenci zniszczenia. Nie wiedziałam tylko, że one zjadają złe komórki:-0 Pozycja zaskakiwała mnie coraz bardziej, gdyż nigdzie aż takich szczegółów w innych książkach nie wyczytałam. Tak samo opis na czym polega stan zapalny. Myślę, że warto przeczytać i dowiedzieć się o co tak naprawdę z nim chodzi. I tak przez całą książkę od a do zet dowiadujemy się jak funkcjonuje nasz organizm, kto go atakuje i gdzie i co robić, by się uchronić przed zarazkami, a także wzmocnić swoją odporność. To książka dla dorosłych, ale co ciekawe, każdy ją zrozumie. Każda rzecz jest nam przedstawiona jako historia jakby bajkowa pobudzająca nasze wyobrażenie poruszanego tematu. To jakby bardziej opowieść aniżeli poradnik:-)