KUP TERAZ

Odłamki czasu
Włodzimierz Dajcz

Ocena: 0 (0 głosów)

Pamięć udostępnia nam zaledwie odłamki czasu, który przeżyliśmy. Z takich właśnie odłamków, które utkwiły w pamięci Włodzimierza Dajcza i które skrupulatnie pozbierał, powstała ta książka. A jednak z tych odłamków udało się zbudować autorowi pełny obraz pewnego miejsca na przestrzeni pewnego czasu. Miejscem tym jest Wola Krzysztoporska, wieś w województwie łódzkim, a czas obejmuje XX wiek. Wola Krzysztoporska została założona przez potężny i wpływowy ród Krzysztoporskich w XVI wieku .W XIX wieku przejął majątek Krzysztoporskich Żyd o nazwisku Szpilfogel, a po wojnie majątek ów uległ nacjonalizacji. Jednak nie jest to książka historyczna, choć wiele cennych informacji z dziejów tego miejsca i okolic można tu znaleźć, a bardzo osobisty zapis losów rodziny autora, a dokładniej – zapis tego, co z owej rodzinnej historii ostało się w jego pamięci. W ten sposób udało się odzyskać czas, który nieuchronnie tracimy. Książce przyświeca jednak jeszcze jedna myśl – że w jakiś sposób możliwe będzie odzyskanie po śmierci tego, co zatarło się bezpowrotnie w naszej pamięci. Wyrazem tej nadziei staje się sen autora, w którym na zielonej łące wychodzą mu naprzeciw zmarli rodzice, od których bije jakieś cudowne ciepło, oraz pies Kajtuś.

"Odłamki czasu" to bardzo osobista opowieść, to historia życia jednego człowieka wraz z tym, co stanowi jego tło, czy więcej jeszcze – jego istotę, a więc z ludźmi, którzy żyli wcześniej i jako przodkowie dali podstawę pewnemu systemowi wartości i nadali życiu określony koloryt, oraz z ludźmi współczesnymi autorowi, którzy stali się niezbywalną częścią jego losów. Jednak ta tak bardzo intymna, prywatna historia jest zarazem w jakiś sposób uniwersalna. W dzieciństwie i młodości autora, którą to część swego życia przede wszystkim wydobył, czujemy się swojsko, odnajdujemy tu nasz własny świat, bo choć miejsce i czas bywają różne, to emocje, intensywność przeżywania, relacje z najbliższymi czy choćby z kolegami i koleżankami z podwórka, magia świąt, ból po stracie tych, których kochamy, są w pewien sposób wspólne nam wszystkim. Jest więc po trosze tak, jakbyśmy czytali historię nas samych.

Dzieje rodzin Dajczów i Motyków to opowieść o dzielnych ludziach, którym przyszło zmagać się z niełatwą rzeczywistością XX wieku, rzeczywistością zaboru rosyjskiego, młodego państwa polskiego, wojny i komunistycznej władzy, którzy musieli walczyć o przetrwanie, a którzy mimo to potrafili pośród zamętu ocalić wartości i stworzyć innym szczęśliwą przestrzeń do życia. Historia ta nie jest jednak smutna, przeciwnie – radosna i pełna humoru, w który również obfituje życie. Ile przecież wesołych historii zdarza się w żmudnym procesie edukacji i w czasie dorastania, zabawne może się w końcu okazać spotkanie babki autora z tak groźnymi na pozór rosyjskimi wyzwolicielami, zderzenia z groteską PRL-u czy dziecięce dramaty, kiedy młodzieńcy przepuszczają powierzone im przez rodziców pieniądze na oryginalną wolską formę hazardu. Książka odkrywa przed nami także bogactwo świata, do którego w inny sposób nie mielibyśmy wstępu, jak choćby życia i pracy w hucie szkła czy hodowców gołębi w Piotrkowie Trybunalskim.

"Odłamki czasu" to urzekająca opowieść człowieka, który ukochał świat, w którym przyszło mu żyć, z najdrobniejszymi jego przejawami, z bogactwem typów ludzkich, książka zrodzona z tęsknoty za tym, co przeminęło, a także z wdzięczności za życie, które dane mu było przeżyć, zrodzona z prawdziwej radości istnienia. Dzięki niej po części spełnia się pragnie autora, aby „nic nie ginęło ostatecznie, tylko zostało utrwalone w głębi największej tajemnicy wszechświata, do której poznania nieustannie dążymy od zarania świadomości”.