Niebezpieczeństwa palenia w łóżku
Mariana Enriquez

Czy znacie to uczucie, kiedy wyrwiecie się ze snu, łapczywie łapiąc oddech, tylko nieznacznie uciekając przed boleścią znanego, ale nieuchwytnego koszmaru? Mariana Enriquez, w Niebezpieczeństwach palenia w łóżku, tworzy właśnie świat, złożony z takich koszmarów. Świat, w którym nasze własne marazmy opuszczają puste komory umysłu, tylko po to, by zmaterializować się w świecie, w którym przebywamy.

Zygmunt Freud myślał o snach jako o królewskiej drodze do nieświadomości. Według niego stanowiły one najczęściej przejaw wewnętrznego i niewyrażonego cierpienia. I to właśnie te nieświadome pragnienia, lęki i cierpienia widzimy rzutowane na tkankę opowieści Enriquez. Swoimi słowami zaprasza nas do zbadania naszych własnych snów, naszych własnych światów i poniekąd zmusza do postawienia tego odwiecznego pytania – ile z tego co widzimy, jest realne? Gdy sięgałam po ten zbiór, byłam nastawiona trochę septycznie. Ale mój sceptycyzm szybko zniknął, gdy przeczytałam każdą zawartą w nim historię. I wkroczyłam w te opowieści, na własne ryzyko, by kwestionować siebie podczas czytania. Oh i cóż za wspaniały, dziwny i mroczny był to zbiór opowiadań! Mariana Enriquez jest argentyńską pisarką, więc jej opowieści toczą się głównie tam i są przesiąknięte argentyńską tradycją i folklorem. Jej bohaterki to kobiety w każdym wieku, to odmieńcy, których historie są pełne grozy i lęku. I choć typowym jest dla zbiorów opowiadań, że nie są równe, to tym razem trudno byłoby mi wybrać ulubioną opowieść. Każda z nich w równym stopniu mnie oczarowała, zmroziła krew i przeraziła. Wprawdzie opisywane sytuacje są dość ekstremalne, nadal czuć, że postacie są realne, co jest niezwykłe, biorąc pod uwagę długość każdej historii. Te kobiety są ofiarami innych ludzi, losu, demonów, a nawet samych siebie. Niektóre są bezsilne, ale nie wszystkie. I choć każda historia kończy się dość gwałtownie i niejednoznacznie, to to urzeka w niej najbardziej. Bo wszystko to niekompletne koszmary. Ale czy tak naprawdę, koszmary mogą mieć koniec?..

Ten zbiór mnie urzekł! Jest fascynująco dziwny!

Wyobraźcie sobie, że jesteście w koszmarze sennym i nie macie dokąd uciec, gdyż nie ma granicy oddzielającej od rzeczywistości. Właśnie takie są te opowiadania, bohaterowie utknięci w koszmarnym mamidle. Fantasmagorii, która nie ma końca.

Wystarczy pstryknięcie palcem, i nagle pojawia się coś plugawego, odchylenie od normy, który brutalnie i nieodwracalnie wkracza w życie bohaterów. Bohaterowie mają do czynienia z czymś irracjonalnym, groteskowym zmuszającym do zastanowienia się nad stanem ich psychiki. Czy to psychodeliczny sen, a może popadają w obłęd?

"Niebezpieczeństwa palenia w łóżku" zawierające w sobie historie ze zbioru "To, co utraciłyśmy w ogniu" to galeria makabrycznych obrazów, które długo potem kotwiczą w głowie. Autorka porusza aspekty życia, które zazwyczaj są przemilczane. Tematy tabu, o których nikt nie ma odwagi nawet szeptać. Przeróżne odchylenia od normy, obsesje i fobie.

Podupadłe dzielnice, niszczejące budowle, brudne uliczki, wszechobecny smród... martwe dusze snują się po okolicy. Ofiary rytualne, sekty, samobiczowanie, sadyzm i wiele innych odrażających rzeczy.

Surowe opisy, niesamowita siła narracji i argentyński folklor sprawiają, że są intrygujące. Atmosfera w opowiadaniach jest gęsta i duszna, a obrzydliwości uwierają i jednocześnie wciągają. Autorka potrafi w jednej chwili wytrącić z równowagi i sprawić, że czujemy dyskomfort. I jakie to jest niepokojące, nieraz mrozi trzewia. Co najlepsze, nie brakuje tu niedopowiedzeń, które tylko pobudzają wyobraźnię.

Do moich faworytów należą: nieco postapokaliptyczne "To, co utraciłyśmy w ogniu", "Brudny dzieciak", "Powracające dzieci", "Dom Adeli".

Po przeczytaniu będziecie się bali przebywać sami w pomieszczeniu. Kto wie, czy nie towarzyszą Wam duchy dzieci, zwierząt... lub sunące w Waszą stronę zjawy?

Literatura piękna i groza, czyli to, co kocham! Uwielbiam! Gorąco polecam!

?Jak często podczas lektury czujecie dreszcz niepokoju przechodzący wzdłuż kręgosłupa? U mnie czytaniu towarzyszy zazwyczaj sporo emocji, jednak rzadko zdarza mi się tracić poczucie bezpieczeństwa. Mimo to niektóre teksty ze zbioru opowiadań Mariany Enriquez potrafiły zaburzyć spokój mojego ducha.

?"Niebezpieczeństwa palenia w łóżku" roją się od miejskich legend i creepypast, a jednocześnie dają wgląd w społeczne lęki. Enriquez sprawnie wykorzystała konwencję horroru, lecz wywołanie strachu i epatowanie naturalistycznymi opisami stanowi jedynie otoczkę dla głębszego, mocnego przekazu - to nie duchy, potwory czy nadprzyrodzone zjawiska są straszne, ale pozwalają uwydatnić prawdziwą grozę. Najbardziej przerażający okazują się ludzie, bezlitośni i zranieni, ofiary zamieniające się w oprawców, zwyrodnialcy, zabójcy, politycy oraz ci pragnący coraz to więcej. Straszna okazuje się historia, o której nie chce się głośno mówić, grozą napawają systemy społeczne, które niosą ból i dehumanizują, lęk wywołuje samotność i inne choroby cywilizacyjne.

?Nie wszystkie opowiadania zostaną ze mną na dłużej, części nawet w tej chwili już nie pamiętam, gdy patrzę na tytuły. Są jednak także takie teksty, które na pewno wryją mi się na dłużej. Wśród nich będą na pewno "Powracające dzieci", które w jakimś stopniu przypominały mi "Świetlistą republikę" Andresa Barby; także bardzo prosty fabularnie "Wózek" będzie do mnie przez jakiś czas wracał i na pewno "Rambla smutna", nie tylko dlatego, że dzieje się w Barcelonie.

?Z uwagi na to, że nieczęsto sięgam po literaturę grozy, lektura opowiadań Enriquez była dla mnie bardzo ożywcza. Mimo przesady i nieraz zbyt dosłownych i brutalnych partii opisowych styl pisarki zrobił na mnie bardzo dobre wrażenie i w wolnej chwili chętnie sięgnę po wydaną także przez Echa powieść Nasza część nocy.