Madame Picasso
Anne Girard

Pablo Picasso znany jest nie tylko z wielkiego talentu plastycznego, ale również ze swojej słabości do płci pięknej. Jego przygody miłosne można liczyć zapewne w setkach, albo i tysiącach. Kobiety do niego lgnęły, a on je obezwładniał – czy to swoim geniuszem, stylem życia, czy może jeszcze czymś innym? Pewnie wszystkim po części. Jak wyliczają biografowie, tylko (!) siedem pań odegrało w jego życiu większą rolę – jedynie im oddał część siebie.

O ile o Fernande Olivier czy Dorze Maar możemy wiele wyczytać nie tylko w biografiach malarza, o tyle najmniej informacji pojawia się o Evie Gouel. Może to właśnie dlatego Anne Girard postanowiła uczynić tę osobę o polskich korzeniach bohaterką swojej debiutanckiej książki.

W „Madame Picasso” śledzimy losy młodej dziewczyny, pragnącej odciąć się od tradycji pozbawiającej kobietę samodzielności i autonomii. Eva bierze życie w swoje ręce, przybywa do Paryża i zachłystuje się jego atmosferą, wolnością, możliwościami, ale i dostaje lekcję pokory i przyspieszony kurs dorosłości. Girard pokazała przemianę bohaterki, która z niepewnej, choć konsekwentnej, nieśmiałej dziewczyny ze wsi staje się Marcelle Humbert, kobietą świadomą, samodzielnie o sobie decydującą. Przejawia talent krawiecki, ma dobre oko, intuicję i zmysł estetyczny. Szybko staje się ulubienicą gwiazd. Zaprzyjaźnia się z Mistinguett, która wprowadza ją na salony ówczesnej socjety.

Eva zmienia się w ciągu fabuły kilkakrotnie, ale największą przemianę bohaterki obserwujemy po spotkaniu ze słynnym Pablem Picassem. Wiele razy kobieta przyglądała się zza kulis sceny w Moulin Rouge siedzącemu na widowni artyście. Przyciągał ją jak magnes. Gdy spotkała go w Salonie Niezależnych i miała możliwość rozmowy z mistrzem – natychmiast wpadła w jego sidła. Girard pokazała rodzącą się między bohaterami namiętność, wzajemną fascynację. Ich związek nie ma nic wspólnego z sielanką.

 „Madame…” to książka, w której czytelnik chciałby być bohaterem. Następuje zmierzch belle époque, Francuzi czytują Apollinaire’a, Rimbauda, de Maupassanta, śledzą początki karier Modiglianiego czy Soutine’a, rozrywkę zapewnia im Moulin Rouge, kobiety stylizują się na gwiazdy sceny – Mistinguett, Sarah Bernhardt czy I. Duncan, a trendy w modzie wyznacza genialny Antoine Cierplikowski. Pisarce udało się znakomicie oddać klimat epoki, nasycić odbiorcę atmosferą tamtych czasów.

To również portret artysty, ukazany z niezwykłej perspektywy. Picasso przedstawiony został jako geniusz, kobieciarz, ale przede wszystkim Girard pokazała w nim człowieka –łaknącego samodoskonalenia (którego zdobycie możliwe było właśnie dzięki Evie), obsesyjnie lękającego się śmierci czy chorób, przewrażliwionego na punkcie estetyki w najmniejszych jej przejawach (np. wygląd, powierzchowność). Girard zadaje także kluczowe pytanie o sztukę i jej sens, a także o granicę, którą niejednokrotnie zdarzało się artystom przekraczać, a Picassowi chyba najczęściej.

Ale debiut Girard to przede wszystkim historia pewnego romansu dwóch niezwykłych osobowości, romansu, który przypadł na najbardziej bodaj fascynujące lata w artystycznej historii Paryża. Autorka doskonale stworzyła scenerię, wypełniła ją porywającymi osobowościami znanymi z historii sztuki, literatury czy teatru. Ta powieść ma wiele mocnych stron, ale i jedną słabszą, a jest nią – niestety – główna bohaterka, która przy postaciach dalszoplanowych nawet wypada dość blado. Ona jest tu pokazana jednowymiarowo, ucieka od jednych schematów, a Girard wciska ją w drugie. Zamiast celem – stała się środkiem do przedstawienia sławnego kochanka. Męczące też bywają obszerne fragmenty poświęcone jednemu zdarzeniu, mocno spowalniające akcję i niewiele wnoszące do fabuły.

Niemniej gorąco polecam tę lekturę o dziecięcych marzeniach, które – dzięki ciężkiej pracy i sprzyjającym okolicznościom – mają wielką szanse na spełnienie. Jednak tę książkę potraktujcie także z jednej strony jako powieść o sile wielkiej miłości (i jeszcze większej namiętności), ale z drugiej – jako przestrogę przed tak intensywnym uczuciem, spalającym jedno z kochanków. Miłej lektury!