Prowokująca książka podważająca przyjętą narrację o początkach ludzkiej cywilizacji.
Choć życie w obrębie państw uznajemy dziś za coś oczywistego, ten model organizacji społeczeństwa pojawił się dopiero w okresie obejmującym ostatnie pięć procent historii Homo sapiens.
Jak do tego doszło?
Wbrew powszechnie przyjętej interpretacji historii, powstanie pierwszych państw rolniczych nie było jednoznacznym sukcesem ludzkiej współpracy i wielkim cywilizacyjnym krokiem naprzód. Autor niniejszej książki dowodzi, iż początkowo było wręcz odwrotnie. Opierając się na najnowszej wiedzy archeologicznej i historycznej, James C. Scott szkicuje autorską interpretację historii powstania społeczeństw państwowych jako opartych na mechanizmach przymusu, zawłaszczania i kontroli. Przekonuje, że proces analogiczny do udomowienia roślin i zwierząt przez człowieka dokonał się również na nim samym za sprawą instytucji pierwszych państw - i z reguły nie był to proces dobrowolny.
Choć książka świadomie nie wyczerpuje tematu, będąc raczej próbą wskazania nowych wątków dyskusji niż definitywnego opracowania zagadnienia, skutecznie kwestionuje powszechnie przyjętą narrację o początkach państwowości, prowokując do refleksji także nad naturą dzisiejszych instytucji państwowych.
Wydawnictwo: Wydawnictwo Naukowe PWN
Data wydania: 2020-08-31
Kategoria: Hobby
ISBN:
Liczba stron: 364
Tytuł oryginału: Against the Grain: A Deep History of the Earliest States
Przeczytane:2021-08-25, Ocena: 4, Przeczytałam,
'Człowiek jest tylko trzciną, najwątlejszą w przyrodzie. Ale za to trzciną myślącą'.
Myślę, iż motto Pascala nic nie straciło na aktualności.
Publikacja w znacznym stopniu porządkuje naszą wiedzę w kwestii początków cywilizacji ludzkości. Treść jest skondensowana, autor w sposób przystępny objaśnia nasze korzenie, lecz nie wyczerpuje tematu.
Autor jest niezdecydowany, zupełnie nie wie, co chce nam przekazać. Podobnie jak inni czytelnicy, zwróciłam uwagę na fatalne tłumaczenie i liczne błędy stylistyczne (''cofać się do tyłu", ''okres czasu'').
Warsztat Jamesa C. Scotta wzbudza drobne zastrzeżenia, mamy wiele zbędnej dygresji, która niewiele wnosi. Niemniej jednak nie wszystkie zagadnienia zaprezentowane przez profesora politologii są jałowe. Czy rzeczywiście osiadły tryb życia przyniósł same profity? W jaki sposób kolonializm i podboje wpłynęły na dzieje ludzkości. Scott wzmiankuje również, w jaki sposób ogień wpłynął na życie ludzi pierwotnych, wspomina też o roli zwierząt w naszym życiu.
Książkę czyta się w miarę szybko. Autor przeprowadził badania na obszarze Mezopotamii.