Historia miłości macierzyńskiej
Elisabeth Badinter

„Sądząc z gwałtownych reakcji, jakie wywołała ta książka, macierzyństwo jest dziś ciągle tematem tabu. W naszym zbiorowym przeświadczeniu matka pozostaje tożsama z Marią, symbolem wiecznotrwałego poświęcenia w miłości. Tymczasem historia zachowań macierzyńskich w ciągu minionych czterech stuleci nie podnosi bynajmniej na duchu. Wskazuje nie tylko na ogromną różnorodność postaw i natężenia miłości, lecz także na długie okresy milczenia.

Jestem przekonana, że miłość macierzyńska istnieje od najdawniejszych czasów, ale nie uważam, że bezdyskusyjnie występuje u wszystkich kobiet, jest bowiem wrodzona. Nie wydaje się, by istniała jakakolwiek z góry dana harmonia czy nieuchronna interakcja między potrzebami dziecka a odpowiedzią matki. Jedne lepiej słyszą i rozumieją te potrzeby, inne gorzej, jeszcze inne wcale.

Spróbujmy na nowo sformułować naszą definicję miłości macierzyńskiej, a zyskamy w ten sposób lepsze – z korzyścią zarówno dla kobiety, jak i dla dziecka – zrozumienie macierzyństwa. Zapraszam wszystkie kobiety – czy są matkami czy nie – do wzięcia udziału w tej ważnej dyskusji filozoficznej.”

(Ze Wstępu Autorki)

„Elisabeth Badinter już nie jedno zakwestionowała i podąża swą drogą konsekwentnie i systematycznie. Podważa panujące stereotypy, stara się odrzucić wszelki aprioryzm – społeczny, religijny, czy emocjonalny. [Jej] poglądy (…), jej pisarstwo polemiczne w najlepszym tego słowa znaczeniu okryte blaskiem wielkiej krytycznej inteligencji, przyczynić się mogą do naszej niezależności intelektualnej.”

(z eseju Marii Janion Niańka i kowboj)

Spis treści

Przedmowa do niniejszego wydania

Przedmowa

Część pierwsza

Miłość nieobecna

1. Długie panowanie władzy ojcowskiej i mężowskiej

Dziedzictwo Arystotelesa

Teologia chrześcijańska

Absolutyzm

Prawa ojca

Społeczeństwo bez miłości

2. Status dziecka przed rokiem 1760

Dziecko budzi lęk

Dziecko-ciężar

Utrzymanie się pogardy dla dziecka

Zabawka

Obojętność medycyny

Nieobecność dziecka w literaturze

3. Obojętność macierzyńska

Objawy obojętności

Śmierć dziecka

Miłość selektywna

Odmowa karmienia

Wyjaśnienia kobiet

Emancypacja kobiet

Sposoby emancypacji

Trzy akty porzucenia

Oddanie do mamki

Guwernantka i preceptor

Wyjazd do szkół

Śmiertelność dziecięca

Część druga

Nowa wartość: miłość macierzyńska

4. W obronie dziecka

Dyskurs ekonomiczny

Nowa filozofia

Równość

Szczęście

Dyskurs pośredników

Powrót do dobrej natury

Obietnice

Groźby

5. Nowa matka

Dowody miłości

Karmienie piersią

Porzucenie powijaków i higiena

Niezastąpione dziecko

Lekarz domowy

Obecność i oddanie

Kim jest nowa matka?

Intelektualistka?

Mieszczanka?

Arystokratka?

Zysk z macierzyństwa

Zapóźnienie klas ubogich

Wahania i opory

Matki niedbałe

Oszustki

Trwała pogarda

Część trzecia

Miłość przymusowa

6. Dyskurs moralizatorski odziedziczony po Rousseau, czyli „Zofia, jej córki i wnuczki”

Zofia: kobieta idealna

Edukacja przyszłej żony i matki

Córki Zofii

Matka idealna

Rozszerzenie obowiązków macierzyńskich

Matka wychowawczyni

Matka nauczycielka

Masochizm: naturalny czy przymusowy?

Od odpowiedzialności do poczucia winy

Wizerunki złych matek

Kobieta podła

Egoistka

Kobieta pracująca

Zmierzch roli ojca

Uzasadnienia

Dowód

Funkcja ojca

Państwo zajmuje miejsce ojca

7. Dyskurs medyczny odziedziczony po Freudzie

Od dziewczynki do normalnej kobiety

Pierwotna biseksualność

Ku kobiecości

Kobieca triada

Bierność

Masochizm

Narcyzm

Dobra matka

Karmienie piersią

Poświęcenie… raz jeszcze

Zła matka

Konieczność rozróżniania ról

Funkcja ojca

Ojciec symboliczny

Ojciec z krwi i kości

Obecność matki

Macierzyńska odpowiedzialność

Gigantyczna kampania prasowa

8. Rozmijanie się mitu z rzeczywistością

Czyżby inna natura kobieca?

Koniec bezgranicznego poświęcenia?

Niezadowolenie

Dystans wobec macierzyństwa

W stronę „ojca–matki”

Raj utracony czy odzyskany?

Informacje dodatkowe o Historia miłości macierzyńskiej:

Wydawnictwo: Volumen
Data wydania: 1998 (data przybliżona)
Kategoria: Socjologia, filozofia
ISBN: 83-7233-080-8
Liczba stron: 276
Język oryginału: francuski
Tłumaczenie: Krzysztof Choiński