Gołymi rękami
Bart Moeyaert

Zamknijcie na chwilę oczy i wyobraźcie sobie, że jesteście dzieckiem, które narozrabiało. Może zniszczyliście ulubiony sweter mamy, a może zjedliście brzoskwinie do niedzielnego ciasta. Co czujecie? Strach przed karą, wstyd, mocne pragnienie cofnąć czas?

Po tym krótkim eksperymencie możemy zasiąść do lektury książki „Gołymi rękami”. Opowieści o chłopcu, którego dziecięcy wybryk okazał się bardzo poważny w skutkach.

Fabuła
Ward i Bernie są nierozłączni. Podczas jednego ze wspólnych spacerów chłopcy zawędrowali do zagrody Betjemana - wybuchowego lokalnego odludka posiadającego sztuczną rękę. Ward wyjmuje z zagrody jego starą kaczkę i - podczas zabawy - nieopatrzenie pozbawia ją życia. To wydarzenie zapoczątkuje ciąg kolejnych, którym przewodzić będą strach i nienawiść.

Narrator
Nie bez powodu na początku tej recenzji poprosiłam, żebyście spróbowali wcielić się w rolę dziecka, które nabroiło. Jestem ciekawa jakie sytuacje przyszły wam do głowy? Cokolwiek by to nie nie było przypuszczam, że konsekwencje tego czynu nie są tak poważne, jak tego co zrobił Ward. Kaczka Betjemana była stara, ale to nie upoważniało chłopców do wykorzystania jej jako zabawki i, w konsekwencji, doprowadzenia do jej śmieci.

Narratorem w „Gołymi rękami” jest Ward. Bart Moeyaert wspaniale wykorzystał narrację pierwszoosobową, aby ukazać jakie emocje targają chłopcem. Autorowi udaje się umieścić czytelnika w ciele bohatera, dzięki czemu czujemy, strach, smutek, zagubienie, ale też ogromny ładunek nienawiści. Fabuła może wydawać się chaotyczna, a niektóre obrazy przerysowane, ale to pomaga wczuć się w sytuację Warda. Chociażby to jak chłopcy postrzegają Betjemana. Plastikowa ręka czyni go w ich oczach potworem, odmieńcem, kimś innym i niebezpiecznym.

Dla kogo?
Wydawca oznaczył tę publikację jako 12+. Wydaje mi się to rozsądne. Taki czytelnik może identyfikować się z bohaterami, a przy tym może wykazać się pewną dojrzałością potrzebną do zrozumienia tej książki. Bo musicie wiedzieć, że jest ona bardzo trudna w odbiorze. Nie ma nic wspólnego z popularnymi przygodówkami dla nastolatków. Tu nie chodzi o akcję, a o emocje. Aby je zrozumieć musimy się wyciszyć i skupić i pozwolić tej historii przeniknąć nasze zmysły.

Uważam, że „Gołymi rękami” powinni przeczytać także opiekunowie, po to żeby zastanowić się co czują ich dzieci. Być może część powie, że Bart Moeyaert napisał opowieść ekstremalną, przerysowaną, ale to tym bardziej świadczy o jej wartości. Problemy dzieci mogą wydawać się dorosłym drobne, a nawet nieważne. Na przykładnie Warda doskonale widać do jakich złych myśli może prowadzić deficyt uwagi, miłości i bliskości.

Podsumowanie
Sięgając po „Gołymi rękami” musicie być w pełni świadomi, że nie jest to powieść przygodowa. Bart Moeyaert umiejętnie żongluje obrazami, aby pokazać wachlarz emocji. Czy śmierć kaczki była ich eskalacją? Nie, ona uświadomiła chłopcom ich obecność. Mogłaby sprowokować bohaterów do ich analizy, tylko czy otrzymają odpowiednie narzędzia, aby to zrobić, czy pozostaną zdani na łaskę i niełaskę targającej nimi złości.

Po powieści dla młodszych czytelników lubię sięgać w momentach, kiedy nie mam ochoty na nic konkretnego oraz kiedy po prostu potrzebuję całkowicie zatopić się w świecie wymyślonym. Tym razem mój wybór padł na powieść Barta Moeyaerta, z tą tylko różnicą, iż historia, którą zaserwował tutaj autor, nie jest zbyt wesoła. Czy mimo tego czas spędzony na tej lekturze będę wspominać dobrze? O tym w dzisiejszej recenzji.

Ward i Bernie są najlepszymi przyjaciółmi. Cały czas spędzają wspólnie, a dni mijają im na zabawie. W ostatni dzień roku chłopcy wyruszają na spacer po łąkach, a towarzyszy im pies Warda. Przypadkiem trafiają do zagrody Betjemana, mężczyzny ze sztuczną ręką. Jeden z chłopców wyjmuje z kojca jego kaczkę, by się z nią pobawić, ale niestety niechcący ją zabija. W taki oto sposób rozpoczyna się splot wydarzeń i konsekwencji, który sprawi, że nic nie będzie już takie jak wcześniej.

Ta książeczka liczy sobie około stu stron, ale to, ile dzieje się na kartach tej powieści przeszło moje najśmielsze oczekiwania. Przyznam szczerze, że nie miałam pojęcia, jaka będzie to książka - opis rzeczywiście sugeruje, że nie będzie to lekka i przyjemna lektura, ale stwierdziłam, że nie może być aż tak ciężko. Wiecie, że się pomyliłam?

Główni bohaterowie, Ward i Bernie wzbudzili moją sympatię i ogromną ciekawość. Oczywiście, byłam na nich momentami zła, że podejmowali takie, a nie inne decyzje, natomiast poza tym uważam, że są to postacie bardzo dobrze przedstawione – tak po ludzku. Być może inni czytelnicy będą widzieć ich inaczej, bo wszystko zależy do tego, jak patrzymy na pewne sprawy. Dla mnie ta dwójka to wyraziste dziecięce charaktery, jakich czasem brakuje w literaturze dla młodszej młodzieży. Warto również podkreślić, że całą historię poznajemy z perspektywy Warda.

Same wydarzenia, jakie opisuje tutaj autor, rzeczywiście mogą wywołać ciarki. Choć teoretycznie nie są one zbyt straszne – w końcu jest to powieść kierowana raczej do młodszych czytelników, to nie będę ukrywać, że podczas lektury odczuwałam pewnego rodzaju niepewność, niepokój i takie poczucie, że coś nieuchronnie się zbliża. Dzięki temu, że narratorem jest Ward, czytelnik jest w stanie poczuć targające nim uczucia, a to, uwierzcie mi na słowo, zdarza się rzadko – bez względu na gatunek danej powieści.

Bart Moeyaert ma rewelacyjny styl pisania i jest pod wrażeniem tego, jak dobrze prowadzi on tutaj akcję i jak świetnie oddał emocje głównych bohaterów. Ogromnie cieszę się, że wydawnictwo Dwie Siostry wydaje takie perełki, bo dzięki temu polscy czytelnicy mogą je poznawać i się zachwycać. Jak można również zauważyć, nie opowiadam za dużo o samych wydarzeniach. Dlaczego? Z racji tego, że jest to dość krótka książka, mogłabym przez przypadek zdradzić za dużo, a w przypadku tej powieści - każdy jej odbiorca musi sprawdzić sam, co kryje się na jej kartach.

Jestem szczerze zachwycona tą pozycją i mam nadzieję, że będzie więcej takich gęstych i na swój sposób mrocznych historii na polskim rynku.