Borne Sulinowo miasto spóźnionej niepodległości
Andrzej Monika

Ocena: 0 (0 głosów)

W historii miasta możemy wyróżnić cztery okresy. Pierwszy rozpoczyna osadnictwo saksońskie, kiedy to w 1587 roku osadnicy z Saksonii założyli wieś Linde. W latach trzydziestych Rzesza Niemiecka zrealizowała plan utworzenia wielkiego wielofunkcyjnego poligonu i garnizonowego miasta (1933-1945). W 1945 roku w wyniku działań wojennych cały teren przejęła Armia Czerwona (1945-1992). Od 1993 roku do chwili obecnej trwa okres osadnictwa cywilnego.

Dziś to unikalne miasto, często nazywane ,,leśnym miastem", powstało dzięki wyjątkowej historii, nie zawsze docenianej, a ważnej dla Polski i Europy. Borne Sulinowo od początku swojego istnienia (1993) poszukuje miejsca w najnowszej historii Polski, jest w ciągłym procesie tworzenia się, mimo wielu przeciwności zewnętrznych i wewnętrznych, zamierzonych i przypadkowych.

Głównym problemem książki jest opis i analiza kształtowania się społeczności lokalnej miasta w nowych warunkach dokonującego się procesu transformacji systemowej. Ciekawe jest stwierdzenie, że Borne Sulinowo stanowi swoiste laboratorium badawcze dla humanisty w wielu dziedzinach naukowych: socjologii, antropologii kulturowej, politologii, a także pedagogiki. Niemniej warto pamiętać, że społeczność tego miejsca kształtowała się sama, bez pomocy finansowej i ekspertów, którzy interesowali się nim tylko w pierwszych miesiącach funkcjonowania miasta. Nie było takiego pomysłu i zamiaru, żeby miasto przejął zarząd komisaryczny złożony ze specjalistów od planowania, urbanistyki, ekonomii itp. Odpowiedzialność, i to duża odpowiedzialność, spadła na urzędników gminy Silnowo, dzielnych ludzi bez nabytego wcześniej doświadczenia, którzy musieli często radzić sobie w podejmowaniu trudnych decyzji. W pierwszych latach osadnictwa w Bornem Sulinowie nie brakowało w mediach zachęty do osiedlenia się w nowym miejscu. Z jednej strony pisano optymistyczne artykuły, natomiast z drugiej pojawiały się i skrajnie przeciwne, prorokujące, w których przedstawiano wiele nieprawdziwych sensacji i pisano, że miasto musi zginąć. Dodam, że nie są one godne uwagi, ponieważ zawierają niczym nieuzasadnione opinie ich autorów, ale ilustrują pewien typ świadomości wykreowany przez media.

W tekście książki starałem się na podstawie własnych paroletnich obserwacji i badań przybliżyć zachodzące w mieście procesy społeczne i kulturowe, m.in. adaptacji mieszkańców do nowego miejsca, oswajania, bądź co bądź, obcej przestrzeni urbanistycznej, zmieniającego się stosunku do obcego dziedzictwa i kreowania własnej pamięci zbiorowej, podejmowanych prób wewnętrznej integracji społeczności miejskiej, poszukiwania zbiorowej tożsamości i wielu innych. Jako metodę analizy zebranego w trakcie badań materiału wybrałem jego weryfikację przez pryzmat określonych teoretycznych kategorii badawczych, takich jak: pamięć historyczna, tradycja, dziedzictwo kulturowe, integracja, tożsamość, społeczność lokalna. Zdaję sobie sprawę z braków, ponieważ nie wszystkie z podejmowanych do analizy zagadnień szczegółowych udało mi się jednoznacznie rozwiązać. Wiele z nich wymaga kontynuacji badań i ciągłej obserwacji społeczności miejskiej, krętych, a przez to ciekawych, dróg jej rozwoju. Szczegółowe pytania badawcze zawarłem w części teoretycznej tekstu.